ДӘРІС № 4. Тақырып: Фармацевтикалық тауарлар мен медициналық техника бұйымдарының жіктелуі

Тақ ырып: Фармацевтикалық тауарлар мен медициналық техника бұ йымдарының жіктелуі

Мақ саты: Медициналық жә не фармацевтикалық тауарлардың жіктелуін қ арастыру (мақ саты, міндеті жә не ә дістері)

Дә ріс тезисі:

1. Медициналық жә не фармацевтикалық тауарларды жіктеудің мақ саты.

2. Жіктеудің міндеттері.

3. Жіктеу ә дістері.

Дә ріс тезисі:

Жіктеу – бұ л кө птеген объектілерді класстарғ а, топтарғ а ө здеріне тә н белгілі бір белгілері бойынша бө лу. Бірақ бұ л бө лімдер бір-бірімен ө зара байланысты бірың ғ ай жү йені қ ұ райды, ал бұ л жү йенің ә рбір бө лігі қ андай да бір жалпы белгісі бар ұ қ сас объектілердің жиынтығ ы болып табылады.

Тауарлар класы – қ ажеттіліктердің жалпылама топтарын қ анағ аттандыратын тауарлардың кө пшілігі.

Классификатор – бұ л жіктеу объектілерінің атаулары мен кодтарының жү йеленген жиынтығ ы болып табылатын ресми қ ұ жат.

Фармацевтикалық жә не медициналық тауарларды жіктеудің мақ саты тауарлардың ассортименті, сапасы жә не тұ тынушылық қ асиетін зерттеуден тұ ратын тауарлық операцияларды жү ргізуді жең ілдетеді.

Жіктеу біртекті тауарлар топтарының тұ тынушылық қ асиеттерін зерттеуге, бұ л қ асиеттердің оптимальды дең гейін белгілеуге, зерттеудің топтық ә дістерін жә не тауарлар сапасын бағ алау ә дістерін жасауғ а мү мкіндік береді.

Жіктеудің міндеттері болып табылады:

1) белгілі бір тауарлар топтарының тұ тынушылық қ асиеттерін белгілеу, тауарлар қ асиеттерінің оптимальды дең гейін анық тау, зерттеудің топтық ә дістерін жасау, тауарлар сапасының дең гейін бағ алау;

2) нақ ты тауарлар топтарының ассортиментін жә не оның қ ажеттіліктерге сә йкестігін талдау, тауарлар ассортиментін бағ ытты дамыту;

3) ә рбір жіктеу тобының тауарларына сақ тау, тасымалдау шарттарын жасау;

4) тауарайналымын тауар топтары бойынша жоспарлау, сұ ранысты зерттеу; тү скен жә не сатылғ ан тауарлардың есебін жү ргізу жә не есепті қ ұ растыру;

5) прейскуранттарды, каталогтарды, жедел тапсырыстарды қ ұ растыру мү мкіндігі;

6) қ оймалар, базалар жә не сауда мекемелерінің типтерін анық тау;

7) ЭЕМ, автоматтандырылғ ан басқ ару жү йелерін қ олдану.

Жіктеу ә дісі деп объектілерді бө луде қ олданылатын тә сілдер жиынтығ ын айтады. Жіктеудің екі ә дісі бар: иерархиялық жә не фасеттік.

Жіктеудің иерархиялық ә дісінде бастапқ ы объектілер ұ қ сас белгілері бойынша рет-ретімен жіктеу топтарына бө лінеді, ол жіктеу топтары ө з кезегінде негізгі ұ қ сас белгілері бойынша топшаларғ а, тү рлерге бө лінеді.

Фасеттік ә діс - бұ л кө птеген объектілерді бір белгісі бойынша жеке, бір-біріне тә уелсіз топтарғ а параллельді бө лу. Бұ л жү йе объектілер арасындағ ы ерекшеліктерді кө рсетеді.

Жіктеу ережелері объектілерді бө лу жү ргізілетін ә ртү рлі ә дістер мен тә сілдерді таң дау ү шін арналғ ан. Иерархиялық жә не фасеттік ә дістердің маң ызды ережесі мақ сатты қ олданылуына байланысты жіктеу ә дістерінің тү рлерін таң дау болып табылады.

Фармацевтикалық жә не медициналық тауарларды жіктеу келесі талаптарғ а жауап беруі керек:

· шығ арылатын ө німдердің барлық тү рлерін қ амту толық тығ ына кепілді болуы;

· жіктелу икемділігін қ амтамасыз етуді, яғ ни жалпы жіктеу жү йесін бұ збай тізімге жаң а атауларды кіргізу, тауарлар ассортименті мен номенклатурасында болашақ та болатын ө згерістерді ескеру мү мкіндігі;

· тауарлардың тұ тынушылық қ асиеттерін жан-жақ ты зерттеуге мү мкіндік жасау;

· тауарқ озғ алысының барлық жолында сауда қ ызметін жақ сартуғ а бағ ыт тү зеу;

· тауарларды кодтау принциптеріне жә не тауарлардың қ ысқ а шифрларының тү зілуіне кө мегін тигізу;

· шектен тыс ауқ ымды болмау.

Медициналық жә не фармацевтикалық тауарларды жіктеу иерархиялық схема бойынша жү ргізіледі – жалпы белгісінен тө мен қ арай. Ә рбір келесі буыны жоғ ары тұ рғ ан буынның белгісін нақ тылау керек. Жіктеу буындарын белгілеу ү шін келесі теримндер қ олданылады: класс, подкласс, топ тү рі, тү рі, сонымен бірге топша, тү рше.

Тауарларды жіктеудегі маң ызды мә селе – тауар жіктелетін негізгі белгіні дұ рыс таң дау. Ө нім жіктелетін негізгі белгілеріне келесілер жатады:

· тауарды ө ндірудегі технологиялық процесінің бірың ғ айлығ ы. Бұ л жағ дайда бір жіктеу тобына сыртқ ы тү рі жә не қ олданылуы бойынша ә ртү рлі тауарларды жатқ ызуғ а болады.

· тауарды қ олдану мақ саты немесе бағ ыты. Бұ л белгісі бойынша тауарлар ө ндірістік-техникалық мақ сатта қ олданылатын жә не кең тұ тынатын тауарлар тобы болып жіктеледі.

ДЕБИЕТ

1. О.А.Васнецова. Медицинское и фармацевтическое товароведение.- Москва: «ГЭОТАР-Медиа», 2005.

2. Умаров С.З., Наркевич И.А., Костенко Н.П., Пучинина Т.Н. Медицинское и фармацевтическое товароведение. – Москва: ГЭОТАР-MED, 2004.

БАҚ ЫЛАУ СҰ РАҚ ТАРЫ (кері байланыс)

1. Медициналық жә не фармацевтикалық тауарларды жіктеудің мақ саты неде?

2. Жіктеудің міндетіне не жатады?

3. Жіктеудің қ андай ә дістері бар?

4. Медициналық жә не фармацевтикалық тауарлардың жіктелуі қ андай талаптарғ а жауап беруі керек?