Кәсіптік педагогика негіздері.

1.Кә сіптік педагогика зерттеу ауқ ымы емес, ө зінің даму тарихымен ә р кезең дегі ашылғ ан жаң алық тарымен, тұ лғ алар тағ дырындағ ы текетірестер мен адасулар, тү псіз тұ ң ғ иық қ а тірелген ойлар ә лемімен қ ызық ты. Кә сіптік педагогика жалпы педагогиканың бір тармағ ы ретінде кә сіптік білім беру жү йесін жетілдірумен қ алыптасты. Бұ л енді дамып, қ анат жайып келе жатқ ан жас ғ ылым саласы. Басқ а ғ ылымдар сияқ ты мұ ның ө з ұ ғ ымы мен тү сіну аппараты бар, оның іргелі ғ ылым екендігін, сапалық ерекшеліктерін айғ ақ тайтын дә йектемелері бар. Қ азіргі кезде нарық талабына сай бә секеге қ абілетгі жұ мысшылар дайындау мен олардың біліктілігін арттырудың жаң а тұ жырымдамалары ә зірленіп, оқ ыту ә дістері мен оны ұ йымдастыру формалары жетілдіру ү стінде. Кә сіптік педагогика осындай мә селелермен шұ ғ ылданып, Егемен елімізде білікті маман жұ мысшы дайындауда, оны ө ркениет дең гейіне кө термекші. Қ азіргі нарық жағ дайына бейімделген ақ паратты тез, негізді тү рде, ә рі тиімді игере білуіміз қ ажет. Білікті педагог, ө з ісінің білгір маманы болу ү шін, ғ ылымды игеру жеткіліксіз, оны практикалық тұ рғ ыда ө мірге қ олдана біліп, кә сіптік ә лемдік дең гейіне дейін жеткізіп, нақ ты іске асыра білетін жан-жақ ты кә сіп иелері болуымыз керек. Қ азірге дейін жұ мысшылар мен мамандарды даярлау мә селесі олардың кә сіптік біліктіліктеріне сипаттама беру тұ рғ ысынан негіздеу кең сипат алып келді. Кә сіптік мектепті бітірушілерге оқ у орындары беретін біліктілік сипаттамасы - оның оқ у барысында білім, білік жә не дағ дыларына қ ойылатын талаптарды анық тайды, ол орталық атқ арушы органдардың кә сіптік білімге біліктілік тағ айындайтын саласы арқ ылы белгіленеді. Мұ нда айтқ анымыздай, бітірушілердің білімі, біліктілігі жә не дағ дылары ғ ана айқ ындалғ ан. Бітірушілерге қ ажетті маң ызды кә сіби сапа мен жеке тұ лғ алық қ асиеттер байқ алмайды. Сондай-ақ бітірушінің шығ армашылық қ абілеттілігі мен іскерлік ә рекеттерінің кә сіпкерлікпен ұ штастыру, шың ы кә сіби шебер дең гейіне жету, сө йтіп авторлық қ ызмет жү йесіне енуі кө рсетілмеген. Мұ ны қ азіргі кә сіптік мектеп бітіруші тү лектерді дайындауда олардың біліктілік сипатын анық тайтын негізгі кемшіліктер деп тү сінеміз. Кә сіптік дайындау мә селесін профессиографиялық тұ рғ ыдан қ арау ғ ана бұ л тығ ырық тан шығ ара алынады. Кә сіби дайындау дең гейін, оның сапалық дә режесін біліктілік сипаттама емес, профессиограмма анық тап бере алады. Қ азіргі ғ ылымның дамуы оны дифференциялау жә не интеграциялау ү рдісімен сипатталады. Ғ ылымның дифференциялануы деп кейбір ғ ылым салаларының ө зі дербес ғ ылым ретінде танылып, тың мә нге ие болуы. Ғ ылымның тоғ ысында олардың қ ұ былыстар мен болмыстардың мә нін анық таудың жалпы заң дылық тары анық талып, зерттеудің ортақ ғ ылыми ә діс - тә сілдері саралана тү суін интеграциялану десек болады. Бұ л педагогика ғ ылымына да тә н қ ұ былыс. Атап айтатын болсақ соң ғ ы кезде ғ ылымның дифференциялануы арқ ылы педагогиканың мына салалары даралық сипат бере бастады:

- мектеп алды педагогикасы;

- жасө спірімдер педагогикасы;

- жалпы білім беретін мектеп педагогикасы;

- кә сіптік педагогика (кә сіптік мектептер педагогикасы);

- мектептану (білім жә не оқ у-тә рбие мекемелерін басқ ару); т.б

Осығ ан орай кә сіптік педагогиканың да ө з салалары қ альштаса бастады.

- бастауыш кә сіптік білім беру педагогикасы (кә сіптік мектептер мен лицейлердегі тә рбие мен оқ ыту мә селелерімен шұ ғ ылданады);

- орта кә сіптік білім беру педагогикасы (колледждердегі тә рбие жә не оқ у мә селелерімен айналысады);

- жоғ ары білім педагогикасы (институт, университет жә не академияларда тә рбиелеу мен оқ ыту ісімен айналысады).

Атап кету керек, кә сіптік педагогика жалпы білім беретін мектеп ісімен шектеліп, жалпы педагогика аясында қ ала алмайды. Оның қ алыптасуы, техниканың, ғ ылымның, экономика мен ө ндірістің ө ркендеуімен тікелей байланысты.