Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Тақырып 5. Дәрумендер
|
|
Дә ріс 9-10
Дә ріс жоспары:
1. Дә румендер. Олардың табиғ аты, биологиялық ролі.
2. Кластары. Дә румендердің адамғ а қ ажеттілігі, олардың функциясы, негізгі табиғ и кө зі.
1. Втаминдер-тө мен молекуласындағ ы ә ртү рлі химиялық табиғ аты органикалық қ осылыстар, катализаторлар, тірі организмдерде жү ретін процестердің биореттеушісі. Адам ө мір сү ру ү шін витаминдер аз мө лшерде қ ажет, втаминдер органзмде синтезделеді. Организмге тамақ арқ ылы тү седі, ол тағ амның қ ажетті бір компонеті. Организмде витаминдердің жеткіліксіз мө лшерде болуы гиповитаминоз, ал витаминдердің мү лдем болмағ ан жағ дайда пайда болатың ауру – авитаминоз. Витамндерді нормадан тыс қ абылдау гипервитамноз деген ауру тудырады. Vita латын сө зі ө мірдеген сө з. 1880 жылы оқ ымыстысы Н.И. Лунин тә жірибеде ашты
2. Дә румендердің кластары:
Суда еритін витаминдер.
1.Аскарбин қ ышқ ылы – витамин С.
2.В1 витамині.
3.В2 витамині (рибофлавин)
4.В6 витамині (придоксин)
5.В9 витамині (фолие қ ышқ ылы)
6.В12 витамині (кобалалин)
7.РР витамині (ниацин В5 витамині)
8.Биотин (Н витамирі)
9.Пантотен қ ышқ ылы(В3 витамині)
10.Холин (холин хлорид)
Майда ериттін витаминдер
1.А витамині (ретинол)
2.Кальсерол (витамин Д)
3.Токоферол (Е витамині)
| 2)Витаминдер | Тә улігіне қ ажеттілігі | Атқ аратын міндеттері |
| 1.Аскарбин қ ышқ ылы (витамин С) | 50-100 мг (орташа70) | Тотығ у тотық сыздану - реакцияларына қ атысады, организмнің ә ртү рлі ә рекеттерге тұ рақ тылығ ын арттырады |
| 2. Тиамин (виитамин В1) | 1, 4-2, 4 мг (орташа 1, 7) | Нерв жү йелерінің жұ мысын нормалды қ алыпқ а келтіру ү шін қ ажет. |
| 3. Рибофлавин (витамин В2) | 1, 5-3мг (орташа2, 0) | Тотығ у-тотық сыздану реакцияларына қ атысады |
| 4. Пиридоксин (витамин В6) | 2, 0-2, 2мг (орташа2, 0) | Аминқ ышқ ылдарын синтездеу жә не биохимиялық ө згерулерді, майлы қ ышқ ылдардың қ анық пағ ан липидтердің биохимиялқ ө згеруіне қ атысады. |
| 5. Фомит қ ышқ ылы (в9 витамині) | 200мг | Бір кө міртегі радикалдарын тасымалдаушы, амин қ ышқ ылдарын, нуклейн қ ышқ ылы, холинді синтездеуге қ атысады |
| 6. Ниацин (витамин РР) | 15-20мг (орташа 19) | Клеткадағ ы тотығ у-тотық сыздану процестеріне қ атысады |
| 7. Цианокобалин (В12 витамині) | 2, 5 мкг | Нуклейн қ ышқ ылын, холинді, лецитинді биоснтездеуге қ атысады |
| 8. Биотин (витамин Н) | 50-300 (орташа 150) | Карбоксилдеу реакциясына қ атысады, аминқ ышқ ылын, липидті, кө мірсуларды, нуклейн қ ышқ ылын ауыстыруғ а қ атысады |
| 9. Пантотен қ ышқ ылы (витамин В3) | 5-10мг | Биохимиялық ацилдеу реакциясына, белоктарды, липидті, кө мірсуларды, нуклейе қ ышқ ылын ауыстыруғ а қ атысады. |
| 10. Холин (холин хлорид) | 250-600мг | Биологиялық маң ызды нә рселерді синтездеуге қ атысады |
| 11. Ретинол (витамин А) | 0, 5-2, 5мг (орташа 1, 0) | Клетка мембранасының жұ мысына қ атысад. Адамның ө суіне жә не дамуыны қ ажетті, сілекей қ абыршағ ының жұ мысын жү ргізу ү шін, жарық ты сезу процесіне қ атысады. |
| 12. Кальцеферол (витамин Д) | 2, 5-10мкг | Қ андағ ы кальции жә не фосфор мө лшерін реттейді, сү йекті жә не тісті минералдайды. |
| 13. Тонкоферол (витамин Е) | 8-15мг | Липидтің тотығ уына жібермейді, ферменттерді синтездеуге ә рекетің кө рсетеді, тотығ уғ а қ арсылық кө рсетеді. |
Бақ ылау сұ рақ тары:
1. Дә румендер. Олардың табиғ аты, биологиялық роліне тоқ талың ыз?
2. Кластары. Дә румендердің адамғ а қ ажеттілігі, олардың функциясы, негізгі табиғ и кө зіне нелер жатады?
Ә дебиеттер:
1. Пищевая химия: Учебник для студ. вузов, обуч. по направлению " Технология продуктов питания", " Производство продуктов питания и растительного сырья", " Технология продуктов специального назначения и общественного питания", " Пищевая инженерия"; Рекомендовано МО РФ / А. П. Нечав [и др.]; под ред. А.П. Нечаева. - 4-е изд., испр. и доп. - СПб.: Гиорд, 2007. - 640 с
2. Рогов И.А. Химия пищи: Учебник для студ. вузов, обуч. по направ. " Технология сырья и продуктов животного происхождения"; Рекомендовано УМО / И. А. Рогов, Л. В. Антипова, Н. И. Дунченко. - М.: КолосС, 2007. - 853 с. - (Учебники и учебные пособия для студ. вузов)
3. Пищевая химия: Курс лекций: В 2-х частях. - М., 1998. - 131 с
4. Пищевая химия: учебник для вузов. - 3.изд., испр.. - СПб.: ГИОРД, 2004. - 640 с
5. Пищевая химия: Учебник. - СПб.: Гиорд, 2001. – 592
6. Қ айырғ алиева А.Қ.Мә діханова К.С., Уразбаева К.А. Тағ ам химиясы. Шымкент: ОҚ МУ, 2000ж.