Bu Musa əl-Əşari y Və Əbi Amir əl-Əşarinin y Fəziləti

ح د ي ث أ َ ب ِ ي م ُ و س ى ر ض ي ا ل ل ه ع ن ه ، ق َ ا ل َ: ك ُ ن ْ ت ُ ع ِ ن ْ د َ ا ل ن ّ َ ب ِ ي ّ ِ ص َ ل ّ َ ى ا ل ل ّ َ ه ُ ع َ ل َ ي ْ ه ِ و َ س َ ل ّ َ م َ ، و َ ه ُ و َ ن َ ا ز ِ ل ٌ ب َ ا ل ْ ج ِ ع ْ ر َ ا ن َ ة ِ ، ب َ ي ْ ن َ م َ ك ّ َ ة َ و َ ا ل ْ م َ د ِ ي ن َ ة ِ ، و َ م َ ع َ ه ُ ب ِ ل ا َ ل ٌ ف َ أ َ ت َ ى ا ل ن ّ َ ب ِ ي ّ َ ص َ ل ّ َ ى ا ل ل ّ َ ه ُ ع َ ل َ ي ْ ه ِ و َ س َ ل ّ َ م َ أ َ ع ْ ر َ ا ب ِ ي ّ ٌ ، ف َ ق َ ا ل َ: أ َ ل ا َ ت ُ ن ْ ج ِ ز ُ ل ِ ي م َ ا و َ ع َ د ْ ت َ ن ِ ي ف َ ق َ ا ل َ ل َ ه ُ: أ َ ب ْ ش ِ ر ْ ف َ ق َ ا ل َ: ق َ د ْ أ َ ك ْ ث َ ر ْ ت َ ع َ ل َ ي ّ َ م ِ ن ْ (أ َ ب ْ ش ِ ر ْ) ف َ أ َ ق ْ ب َ ل َ ع َ ل َ ي أ َ ب ِ ي م ُ و س ى و َ ب ِ ل ا َ ل ٍ ، ك َ ه َ ي ْ ئ َ ة ِ ا ل ْ غ َ ض ْ ب َ ا ن ِ ، ف َ ق َ ا ل َ: ر َ د ّ َ ا ل ْ ب ُ ش ْ ر َ ى ، ف َ ا ق ْ ب َ ل ا َ أ َ ن ْ ت ُ م َ ا ق َ ا ل ا َ: ق َ ب ِ ل ْ ن َ ا ث ُ م ّ َ د َ ع َ ا ب ِ ق َ د َ ح ٍ ، ف ِ ي ه ِ م َ ا ء ٌ ، ف َ غ َ س َ ل َ ي َ د َ ي ْ ه ِ و َ و َ ج ْ ه َ ه ُ ف ِ ي ه ِ ، و َ م َ ج ّ َ ف ِ ي ه ِ ، ث ُ م ّ َ ق َ ا ل َ: ا ش ْ ر َ ب َ ا م ِ ن ْ ه ُ ، و َ أ َ ف ْ ر ِ غ َ ا ع َ ل َ ى و ُ ج ُ و ه ِ ك ُ م َ ا و َ ن ُ ح ُ و ر ِ ك ُ م َ ا ، و َ أ َ ب ْ ش ِ ر َ ا ف َ أ َ خ َ ذ َ ا ا ل ْ ق َ د َ ح َ ، ف َ ف َ ع َ ل ا َ ف َ ن َ ا د َ ت ْ أ ُ م ّ ُ س َ ل َ م َ ة َ ، م ِ ن ْ و َ ر َ ا ء ِ ا ل س ّ ِ ت ْ ر ِ: أ َ ن ْ أ َ ف ْ ض ِ ل ا َ ل أ ُ م ّ ِ ك ُ م َ ا ف َ أ َ ف ْ ض َ ل ا َ ل َ ه َ ا م ِ ن ْ ه ُ ط َ ا ئ ِ ف َ ة ً

1624. Ə bu Musa y demiş dir: “Peyğ ə mbə r r Bilal y ilə birlikdə Mə kkə ilə Mə dinə arası nda yerlə ş ə n Ciranə də dü ş ə rgə saldı ğ ı zaman mə n onları n yanı nda idim. Bu vaxt bir bə də vi Peyğ ə mbə rin r yanı na gə lib dedi: “Mə nə verdiyin və di yerinə yetirə cə ksə nmi? ” Peyğ ə mbə r r (ona): “Sevin! ” deyə buyurdu. Bə də vi dedi: “Bu sö zü sə n mə nə ç ox demisə n.”Peyğ ə mbə r r qə zə bli halda ü zü nü Ə bu Musaya y və Bilala y tə rə f ç evirib dedi: “(Bu adam) mü jdə ni rə dd etdi, elə isə siz onu qə bul edin! ” Hə r ikisi: “Qə bul etdik! ” dedilə r. Bundan sonra Peyğ ə mbə r r bir cam su gə tizdirib ə llə rini və ü zü nü yudu, ağ zı nı yaxaladı, sonra da buyurdu: “İ ç in bu sudan, (yerdə qalanı nı da) ü zü nü zə və boynunuza tö kü n, (ü stə lik xoş bir xə bə rə) sevinin! ” (Bunu deyə ndə) hə r ikisi camı gö tü rü b (onun dediklə rini) yerinə yetirdi. Bu vaxt Ummu Sə lə mə pə rdə arxası ndan onları sə slə yib: “Ananı z ü ç ü n də bir ş ey saxlayı n! ” dedi və onlar bu sudan bir qə də r ona da saxladı lar. (Buxari 4328, Muslim 6561, 2497/164)

ح د ي ث أ َ ب ِ ي م ُ و س َ ى ر ض ي ا ل ل ه ع ن ه ، ق َ ا ل َ: ل َ م ّ َ ا ف َ ر َ غ َ ا ل ن ّ َ ب ِ ي ّ ُ ص َ ل ّ َ ى ا ل ل ّ َ ه ُ ع َ ل َ ي ْ ه ِ و َ س َ ل ّ َ م َ ، م ِ ن ْ ح ُ ن َ ي ْ ن ، ب َ ع َ ث َ أ َ ب َ ا ع َ ا م ِ ر ٍ ع َ ل َ ى ج َ ي ْ ش ٍ إ ِ ل َ ى أ َ و ْ ط َ ا س ٍ ف َ ل َ ق ِ ي د ُ ر َ ي ْ د َ ب ْ ن َ ا ل ص ّ ِ م ّ َ ة ِ ف َ ق ُ ت ِ ل َ د ُ ر َ ي ْ د ٌ ، و َ ه َ ز َ م َ ا ل ل ه ُ أ َ ص ْ ح َ ا ب َ ه ُ ق َ ا ل َ أ َ ب ُ و م ُ و س ى: و َ ب َ ع َ ث َ ن ِ ي م َ ع َ أ َ ب ِ ي ع َ ا م ِ ر ٍ ف َ ر ُ م ِ ي َ أ َ ب ُ و ع َ ا م ِ ر ٍ ف ِ ي ر ُ ك ْ ب َ ت ِ ه ِ ر َ م َ ا ه ُ ج ُ ش َ م ِ ي ّ ٌ ب ِ س َ ه ْ م ٍ ف أ َ ث ْ ب َ ت َ ه ُ ف ِ ي ر ُ ك ْ ب َ ت ِ ه ِ ف َ ا ن ْ ت َ ه َ ي ْ ت ُ إ ِ ل َ ي ْ ه ِ ، ف َ ق ُ ل ْ ت ُ: ي َ ا ع َ م ّ ِ م َ ن ْ ر َ م َ ا ك َ ف َ أ َ ش َ ا ر َ إ ِ ل َ ي أ َ ب ِ ي م ُ و س ى ، ف َ ق َ ا ل َ: ذ َ ا ك َ ق َ ا ت ِ ل ِ ي ا ل ّ َ ذ ِ ي ر َ م َ ا ن ِ ي ف َ ق َ ص َ د ْ ت ُ ل َ ه ُ ف َ ل َ ح ِ ق ْ ت ُ ه ُ ف َ ل َ م ّ َ ا ر َ آ ن ِ ي و َ ل ّ َ ى ف َ ا ت ّ َ ب َ ع ْ ت ُ ه ُ و َ ج َ ع َ ل ْ ت ُ أ َ ق ُ و ل ُ ل َ ه ُ: أ َ ل ا َ ت َ س ْ ت َ ح ِ ي أ َ ل ا َ ت َ ث ْ ب ُ ت ُ ف َ ك َ ف ّ َ ف َ ا خ ْ ت َ ل َ ف ْ ن َ ا ض َ ر ْ ب َ ت َ ي ْ ن ِ ب ِ ا ل س ّ َ ي ْ ف ِ ، ف َ ق َ ت َ ل ْ ت ُ ه ُ ث ُ م ّ َ ق ُ ل ْ ت ُ ل أ َ ب ِ ي ع َ ا م ِ ر ٍ: ق َ ت َ ل َ ا ل ل ه ُ ص َ ا ح ِ ب َ ك َ ق َ ا ل َ: ف َ ا ن ْ ز ِ ع ْ ه ذ َ ا ا ل س ّ َ ه ْ م َ ف َ ن َ ز َ ع ْ ت ُ ه ُ ، ف َ ن َ ز َ ا م ِ ن ْ ه ُ ا ل ْ م َ ا ء ُ ق َ ا ل َ: ي َ ا ا ب ْ ن َ أ َ خ ِ ي أ َ ق ْ ر ِ ى ء ِ ا ل ن ّ َ ب ِ ي ّ َ ص َ ل ّ َ ى ا ل ل ّ َ ه ُ ع َ ل َ ي ْ ه ِ و َ س َ ل ّ َ م َ ا ل س ّ َ ل ا َ م َ ، و َ ق ُ ل ْ ل َ ه ُ: ا س ْ ت َ غ ْ ف ِ ر ْ ل ِ ي و َ ا س ْ ت َ خ ْ ل َ ف َ ن ِ ي أ َ ب ُ و ع َ ا م ِ ر ٍ ع َ ل َ ى ا ل ن ّ َ ا س ِ ، ف َ م َ ك ُ ث َ ي َ س ِ ي ر ً ا ، ث ُ م ّ َ م َ ا ت َ ف َ ر َ ج َ ع ْ ت ُ ، ف َ د َ خ َ ل ْ ت ُ ع َ ل َ ى ا ل ن ّ َ ب ِ ي ّ ِ ص َ ل ّ َ ى ا ل ل ّ َ ه ُ ع َ ل َ ي ْ ه ِ و َ س َ ل ّ َ م َ ، ف ِ ي ب َ ي ْ ت ِ ه ِ ع َ ل َ ى س َ ر ِ ي ر ٍ م ُ ر ْ م َ ل ٍ ، و َ ع َ ل َ ي ْ ه ِ ف ِ ر َ ا ش ٌ ق َ د ْ أ َ ث ّ َ ر َ ر ِ م َ ا ل ُ ا ل س ّ َ ر ِ ي ر ٍ ب ِ ظ َ ه ْ ر ِ ه ِ و َ ج َ ن ْ ب َ ي ْ ه ِ ، ف َ أ َ خ ْ ب َ ر ْ ت ُ ه ُ ب ِ خ َ ب َ ر ِ ن َ ا ، و َ خ َ ب َ ر ِ أ َ ب ِ ي ع َ ا م ِ ر ٍ و َ ق َ ا ل َ ق ُ ل ْ ل َ ه ُ ا س ْ ت َ غ ْ ف ِ ر ْ ل ِ ي ف َ د َ ع َ ا ب ِ م َ ا ء ٍ ف َ ت َ و َ ض ّ َ أ َ ، ث ُ م ّ َ ر َ ف َ ع َ ي َ د َ ي ْ ه ِ ف َ ق َ ا ل َ: ا ل ل ه ُ م ّ َ ا غ ْ ف ِ ر ْ ل ِ ع ُ ب َ ي ْ د ٍ أ َ ب ِ ي ع َ ا م ِ ر ٍ و َ ر َ أ َ ي ْ ت ُ ب َ ي َ ا ض َ إ ِ ب ْ ط َ ي ْ ه ِ ث ُ م ّ َ ق َ ا ل َ: ا ل ل ه ُ م ّ َ ا ج ْ ع َ ل ْ ه ُ ي َ و ْ م َ ا ل ْ ق ِ ي َ ا م َ ة ِ ف َ و ق َ ك َ ث ِ ي ر ٍ م ِ ن ْ خ َ ل ْ ق ِ ك َ م ِ ن َ ا ل ن ّ َ ا س ِ ف َ ق ُ ل ْ ت ُ: و َ ل ِ ي ف َ ا س ْ ت َ غ ْ ف ِ ر ْ ف َ ق َ ا ل َ: ا ل ل ه ُ م ّ َ ا غ ْ ف ِ ر ْ ل ِ ع َ ب ْ د ِ ا ل ل ه ِ ب ْ ن ِ ق َ ي ْ س ٍ ذ َ ن ْ ب َ ه ُ ، و َ أ َ د ْ خ ِ ل ْ ه ُ ي َ و ْ م َ ا ل ْ ق ِ ي َ ا م َ ة ِ م ُ د ْ خ َ ل ا ً ك َ ر ِ ي م ً ا ق َ ا ل َ أ َ ب ُ و ب ُ ر ْ د َ ة َ (ر َ ا و ِ ي ا ل ْ ح َ د ِ ي ث ِ): إ ِ ح ْ د َ ا ه ُ م َ ا ل أ َ ب ِ ي ع َ ا م ِ ر ٍ ، و ا ل أ ُ خ ْ ر َ ى ل أ َ ب ِ ي م ُ و س ى

1625. Ə bu Musa y demiş dir: “Peyğ ə mbə r r Huneyn dö yü ş ü nü baş a ç atdı rdı qdan sonra Ə bu Amirin baş ç ı lı ğ ı altı nda Ə vtasa qoş un gö ndə rdi. Ə bu Amir orada Dureyd ibn Simmə ilə qarş ı -qarş ı ya gə ldi. (Bu dö yü ş də) Dureyd ö ldü rü ldü və Allah onun tə rə fdarları nı mə ğ lub etdi.” Peyğ ə mbə r r mə ni də Ə bu Amirlə birgə gö ndə rmiş di. (Dö yü ş də) Cuş ə mi (deyilə n birisi) oxla Ə bu Amiri dizində n yaraladı və ox onun dizində iliş ib qaldı. Mə n onun yanı na gə lib dedim: “Ə mi, kim vurdu sə ni? ” O mə nə hə min adamı gö stə rib dedi: “Budur mə ni vuran qatil.” Mə n onun ü stü nə cumub ona ç atdı m. O mə ni gö rə ndə dö nü b qaç mağ a baş ladı. Mə n də onun dalı nca qaç dı m və ona de­dim: “Utanmı rsanmı? (Cü rə tin ç atmı r) dayanasan? ” (Bunu eş idə ndə) o dayandı, biz qı lı ncla biri-birimizə zə rbə endirdik və mə n onu ö ldü rdü m. Sonra (gə lib) Ə bu Amirə dedim: “Allah sə nin dü ş mə nini ö ldü rdü.” O dedi: “Bu oxu dart ç ı xsı n.” Mə n oxu dartı b ç ı xartdı qda yaradan qanlı ç irk axdı. O dedi: “Qardaş oğ lu, mə nim salamı mı Peyğ ə mbə rə r ç atdı rarsan və deyə rsə n ki, mə nim ü ç ü n bağ ı ş lanma dilə sin.” Sonra Ə bu Amir mə ni camaata baş ç ı tə yin etdi və az mü ddə t keç dikdə n sonra və fat etdi. Mə n geri qayı tdı qda gə lib Peyğ ə mbə rin r evinə daxil oldum. Peyğ ə mbə r r ü stü xurma liflə rində n toxunmuş və ü stü nə nazik ö rtü k sə rilmiş bir ç arpayı da uzanmı ş dı. İ plə r onun kü rə yində və bö yrü ndə iz buraxmı ş dı. Mə n hə m bizim, hə m də Ə bu Amirin baş ı na gə lə nlə ri ona danı ş dı m. (Dedim: “Ya Rə sulullah, Ə bu Amir) dedi: “Peyğ ə mbə rə r deyə rsə n, mə nim ü ç ü n bağ ı ş lanma dilə sin.” Onda Peyğ ə mbə r r su gə tizdirib də stə maz aldı, sonra ə llə rini (gö yə) qaldı rı b dedi: “Allahı m, qulun Ə bu Amiri bağ ı ş la! ” (Peyğ ə mbə r r ə llə rini elə qaldı rdı ki, hə tta) mə n onun qoltuğ unun ağ lı ğ ı nı gö rdü m. O davam edib dedi: “Allahı m, Qiyamə t gü nü onu yaratdı ğ ı n insanları n bir ç oxundan ü stü n et! ” Mə n dedim: “(Ya Rə sulullah,) mə nim ü ç ü n də bağ ı ş lanma dilə.” Peyğ ə mbə r r (dua edib) dedi: “Allahı m, Abdullah İ bn Qeysin y gü nahları nı bağ ı ş la və Qiyamə t gü nü onu olduqca ş ə rə fli bir mə qama ç atdı r! ” (Buxari 4323, Muslim 6562, 2498/165)

م ن ف ض ا ئ ل ا ل أ ش ع ر ي ي ن ر ض ي ا ل ل ه ع ن ه م