Бөлім. Жылжымалы құрамның габариттерге енгізуін тексеру

Жылжымалы қ ұ рамның габариттері деп кө лденең пішінді айтамыз, олда бос немесе жү к тиелген кү йінде тү зу гаризонталды жолда тек жаң а жылжымалы қ ұ рам ғ ана емес, сонымен қ атар максималды нормаланғ ан ақ аулары бар жылжымалы қ ұ рам да сыртына шығ ып кетпес ү шін сыюы қ ажет

Мемлекеттік стандартпен жылжымалы қ ұ рамның 2 габарит тобы белгілен-

ген:

1-шісі – табаны 1520 мм МХР мен СССР темір жолдарында ғ ана жү руге арналғ ан, жылжымалы қ ұ рам ү шін:

2-шісі- табаны 1520 мм темір жолдарымен сондай-ақ табаны 1435 мм шет елдердің темір жолдарымен жү руге рұ қ сат етілетін жылжымалы қ ұ рам ү шін (I-BM, 0-BM жә не 03-BM) габариттері.

Т- габариті - СССР темір жол жалпы желілерімен қ ондырғ ы жақ ындатылғ ан қ ұ рылыс габаритінің талаптарына жауап беретін ө ндіріс жә не кө лік касіп орындары, ішкі жә не сыртқ ы жанама жолдармен жү руге рұ қ сат етілетін қ ұ рылыспен қ ондырғ ының жылжымалы қ ұ рамдарына арналады.

Т_ц- габариті ауыр салмақ ты цистерналар мен вагон-самомсвалдардың қ ондырғ ылары, екі кө пірлерді қ айта салу жұ мыстарының жұ руін есепке ала отырып олардың жү ру палигоны жол қ атынасы министрлігімен белгіленген;

Т_ПР габариті – габаритсіз қ ұ рылыстар мен қ ондырғ ылар, ескі кө пірлерді қ айта салу жұ мыстарын есепке ала отырып жол қ атынасы министірлігімен белгіленіп, жартылай вагондар мен басқ а жылжымалы қ ұ рамдар ү шін қ арастырылғ ан;

1-Т габариті ө ндіріс жә не кө лік кә сіпорнының ішкі жә не сыртқ ы темір жолдарымен, темір жолдарының жалпы желілерімен жү руге рұ қ сат етілетін жылжымалы қ ұ рамның кез-келген тү рі ү шін арналғ ан;

1- ВМ габариті – табаны 1520 мм темір жолдарының барлық жерлеріне арналғ ан

сияқ ты, халық аралық қ атынастарғ а қ олданылатын табаны 1435 мм ОСМД мү шесінің бір қ атар темір жолдар мен магистральды жолдарында жү руге рұ қ сат етілетін жылжымалы қ ұ рам ү шін арналғ ан.

0-ВМ габариті –табаны 1520 мм темір жолының барлық жерлері сияқ ты тек жеке учаскелерде азғ антай шектеулерінен табаны 1435 мм темір жолдың негізгі желісі –ОСЖД мү шелері жү руіне рұ қ сат етілетін жылжымалы қ ұ рамғ а арналғ ан.

02-ВМ габариті – табаны 1435 мм ОСЖД мү шелерінің барлық жолдарымен, сондай-ақ табаны 1520 мм темір жолдың желілерімен жү руге болатын жылжымалы қ ұ рам ү шін арналғ ан

03-ВМ габариті – табаны 1520 мм темір жолдарының барлық желілері, сондай-ақ табаны 1435 мм Еуропа жә не Азия елдерінің темір жолымен жү руге болатын жылжымалы қ ұ рамғ а арналғ ан.

Габариттің жоғ арғ ы пішіндері I-ші қ осымшада берілген.

Сигнал қ ондырғ ылары мен шығ ып тұ рғ ан бө ліктері ү шін пішіндер П1 сур.8 П-де кө рсетілген.

Негізгі ережелер.

Вагон шанағ ын габаритке сыйғ ызуды берілген габаритке жылжымалы қ ұ рамның жобаланушы бірлігіне сә йкес бө ліктерінің қ олайлы қ ұ рылыс ө лшемдерін анық тау деп тү сінуге болады.

Габаритке сыйғ ызу бойынша есептеулер мыналарды қ осуы қ ажет:

- есептің берілгендерін;

- шанақ тың ө лшемдеріне горизонталды жә не вертикалды шектеулер мен оларғ а бекітлген жабдық тардың есептерін.

Есептің берілгендері 1.2. кесте тү рінде қ ұ растырылуы қ ажет.

Экипажды бө ліктерінің конструкциялары мен жү ру бө ліктері ақ аулар мен кө зделген нормалары бойынша сә йкес немесе осы кестеден алынғ ан жылжымалы қ ұ рамның қ андайда бір тү ріне жақ ын келсе, 3-6 кестелерінде келтірілген ығ ысудың шамалары қ айта жобаланып жатқ ан вагонның шекті қ ұ рылыс нобайларын анық тауда қ олданылуы мү мкін.

Жолдардың ө стері арасындағ ы қ ашық тық тар мен орны толтырылмағ ан қ ұ рылысты жақ ындату габаритіне сә йкес келетін, шекті саң ылаулар мен жү ру бө ліктеріндегі бө лшектің ақ ауларының нә тижесінде, оның орталық орналасуынан жолдың ө сіне қ атысты жылжымалы қ ұ рамның берілген бө лшегінің кө лденең ығ ысуын горизонталды ығ ысу ретінде қ абылдау қ ажет.

Горизонталды шектеулердің шамасы қ арастырылып отырғ ан кө лденең қ иманың жылжымалы қ ұ рамның ұ зындығ ы бойынша орналасу орнына байланысты. Горизонталды шектеулердің есептеу формулалары кө лденең қ имасының немесе тү рлері ү шін тағ айындалады.

Бағ ыттаушы, ішкі жә не сыртқ ы.

Бағ ыттаушы қ има ретінде шанақ табандығ ының ө стері бойынша қ ималар қ абылданады.

Ішкі кө лденең қ ималарғ а бағ ыттаушының сыртында орналасқ ан барлық қ ималар жатады. Бағ ыттаушы қ иманың арасындағ ы қ ашық тық жылжымалы қ ұ рамның базасы дұ рыс алынғ ан.

Горизонталды шектеудің есептеу формулаларында келтірілген жылжымалы қ ұ рамның орталық ілігуі мен букса торабында ең ү лкен ық тимал кө лденең жылжуының шамасы келесі талаптарды ескере отырып қ абылдануы қ ажет:

- мойынтірегі тербелмелі буксалар ү шін ;

- рессорланбағ ан арбашаның бү йірлік рамасы ү шін кө рсетілген ығ ысу мен буксағ а қ атысты бү йірлік раманың ал арбашаның рессорланғ ан рамасы мен оғ ан бекітілген бө ліктер ү шін – кө рінген ығ ысу мен букса қ ұ йылуының тесіктеріндегі жақ сыз арбашаның шпинтондары мен буксағ а қ атысты букса бағ ыттаушысының ығ ысуынан қ ұ ралады;

- рессор ү стіндегі арқ алық ү шін кө рсетілген ығ ысулардан жә не рессор ү стіндегі арқ алық тың арбаша рамасына қ атысты ығ ысуынан қ ұ ралады;

- жылжымалы қ ұ рамның шанағ ы ү шін жоғ арыда аталып кеткен ығ ысуларғ а

табаншаның табан ү стімен ығ ысуы қ осылады. Жылжымалы қ ұ рамның шанағ ы ү шін 8 білікті жартылай вагондарда қ олданғ ан; 4 білікті арбашада m арбашаның біріктіру аралығ ында орнатылғ ан табанның табандығ ы ығ ысу шамасы бойынша артады.

Аталғ ан ә рбір бірлік ығ ысуды бір жақ ты максималды желіну мү мкіндігі мен жолдың ортасына қ атысты 1 жақ қ а қ арай номиналды конструктивті қ осындысы сияқ ты анық тау қ ажет.

Кө лденең ығ ысудың шамалары қ айта жобаланып жатқ ан жү к вагонының шанағ ы ү шін 40 мм-ден, ал жасаушылар вагондарда 55 мм- ден аспауы қ ажет.

Вертикалды шектеулер h_i - ң тү рінде жү ру бө лшектерінің максималды нормаланғ ан ақ аулардың нә тижесінде жылжымалы қ ұ рамдағ ы қ арастырылып отырғ ан бө лшектердің, ал рессорланбағ ан бө лшектер мен рессордың біртегіс отыруы жә не олардың есептеу жү ктемесі арқ асында иілуі нә тижесінде қ олдануда мү мкін болатын қ атар статикалық тө мендеудің шамасын қ абылдау қ ажет.

Қ олдануда жұ п доң ғ алақ ұ шін ық тимал тө мендеу қ ұ рамына доң ғ алақ тоғ ылы қ алың дығ ын егер сырғ анау беттеріндегі жергілікті шұ ң қ ырлар мен прокаттар жө ндеу нә тижесінде азаюын қ осады:

- арбашаның рессорланғ ан рамасының жә не оғ ан қ атаң бекітілген бө лшектің тө мендеуі уақ ыт ө те серіппе биіктігінің қ алдық отыруының шығ ындары нә тижесінде, бас кестедегі жылжымалы қ ұ рамның букса ү стіндегі ілігуінің статикалық қ алдығ ын. Сондай-ақ есептелу жү ктемесінен букса ү стіндегі ілігудің біртегіс иілуін ескере отырып рессорланбағ ан бө лшектерінің тө мендеулерінің қ осындысы ретінде анық талуы қ ажет.

- арбашаның рессор ү стіндегі арқ алығ ының тө мен тү суі жоғ арыда аталғ ан тө мендеулерінің қ осындысы ретінде жылжымалы қ ұ рамындағ ы орталық ілігуінің бір тегіс статикалық отыруы жә не есептеу жү ктемесінен орталық ілігудің біртегіс иілуі ескеріледі.

- жылжымалы қ ұ рам шанағ ының жә не онда бекітілген бө лшектерінің тө мендеуі жоғ арыда аталғ ан барлық тө мендеулер мен табан мен табандық тың қ алың дығ ы бойынша желінулердің қ осындысына тең.

Тірегіш табандардан едә уір қ ашық тық та орналасқ ан вагон бө ліктері ү шін (ор

таң ғ ы жә не соң ғ ы қ ималарда), вертикалды шектеулерде есептеу жү ктемесінен болатын конструкция элементтерінің иілулерін ескеру қ ажет.

Вертикалды шектеулерді анық тау кезінде, жылжымалы қ ұ рам ауырлық кү шін пайдалы кү шпен жабдық тарының ауырлық кү шіне тең деп, 7-ші кестеге сә йкес қ абылдау қ ажет

2.1. кесте

Жылжымалы қ ұ рамның жеке тү рлеріне арналғ ан ауырлық