Тексеру
| Симптомдары
| Патогенездің
|
Сұ рау, шағ ымы
| Шағ ымы жоқ
| Аурудың баяу дамығ ан сатысында орынбасушы дентиннің қ ұ рылуы тісте сезімталдық тың бұ зылысынна ә сер етпейді
|
Тітіркендіргіштерге жоғ ары сезімталдық
(механикалық,
температуралық)
| Тістің қ атты тіндерінің жылдам қ ажалуы жалаң аштанғ ан дентин бетінде дентин тү тікшелерінің ашылуына алып келеді
|
Эстетикалық ақ ау
| Тістердің қ атты тіндерінде екі жазық тық тан қ ұ ралғ ан, біреуі горизонтальды ал екіншісі қ исая орналасқ ан V-пішінді ақ ау
|
Ауру тарихы, жынысы, жасы
| Ақ аудың пайда болуы науқ астың жасына жынысына тікелей байланысты емес
|
|
Бойынан ө ткерген жә не ілеспелі аурулары
| Бруксизм, стресс
| Механикалық кү штің қ атты ә сер етуі кіреукеде тіліктердің пайда болуына ық пал етеді.
Кіреукенің кристаллдық қ ұ рылымындағ ы ө згерістер қ ышқ ылдардың ә серінен жоғ ары еруіне ық пал етіп, ақ аудың пайда болуына алып келеді.
|
Аурудың пайда болуы себептері
| Ұ зақ уақ ыт тісті дұ рыс тазаламау
| Қ атты тіс щеткасымен тұ рақ ты кө лденең қ имылмен тісті тазалау тістің қ атты тіндерінің жоғ ары қ ажалуына ә сер етеді.
|
Ұ зақ уақ ыт қ ұ рамында абразивті заттар бар тіс қ ойыртпағ ын қ олдана отырып тістерін тазалау
| Тістің қ атты тіндеріне ә сер ететін механикалық фактор тіс тіндерінің қ ажалуына жә не жойылуына ық пал етеді.
|
Негізгі аурудың дамуы
| Механикалық факторлардың ә сер етуінен тістің қ атты тіндерінің баяу қ ажалуы
| Тістердің механикалық ә серлерден қ ажалуы кіреукенің жә не дентиннің физиологиялық, патологиялық жә не абразивті материалдардың ә сер ету нә тижесінде жү реді.
|
Тіс қ атарының жарақ аттары: окклюзияның дұ рыс болмауы, окклюзиялық тепе-тең діктің бұ зылуы
| Тіске мойын бө лігі аймағ ында тү сетін зақ ымдаушы салмақ тың ә сер етуі.
|
Аурудың асқ ынуының жиілілігі
| V –тә різдес пішінді ақ ау ойығ ының терең деуі
| Тістердің қ атты тіндерінің жылдам жойылу барысында ұ лпаның жарақ аттана қ абынуы дамуы, жә не тіс сауытының сынуы мү мкін.Қ атты тіндердің баяу қ ажалуы кезінде екіншілік дентин тү зеліп орын басады.
|
Бұ рын жү ргізілген емнің нә тижесі
| Ем жү ргізілмеген. Қ айта минералдау терапиясын бірнеше рет жү ргізген. Емнің нә тижесі тұ рақ ты емес.
| Сына тә ріді ақ ау терең дігі 2 мм кө п болса, онда ақ ауды пломбылау керек.
|
Қ арап тексеру
| Сына тә різді ақ ау кү рек, сү йір кіші азу тістердің мойын бө лігінде орналасқ ан. Ақ аудың бетін сү ң гілеп тексергенде тегіс, жылтыр V-пшінді тығ ыз. Ақ аудың тү сі ө згермеген, бірақ тағ ам қ ұ рамындағ ы пигментті заттардың ә серінен боялып қ оіыр тү стес болуы мү мкін.
| Тісті тазалау техникасы дұ рыс емес (тіс мә суегін тек кө лденең қ олдану, тіс қ ойыртпағ ы қ ұ рамы жоғ ары абразивті болғ ан жағ дайда)
|
аурулар
| Жалпы клиникалық кө ріністері
| Айырмашылық белгілері
|
Э ро зи я
| Тістің вестибулярлы бетінде кіреуке жә не дентинде орналасқ ан ақ ау
| Тістің вестибулярлы бетінде орналасқ ан ақ ау кө біне сопақ пішіндес, кейде дө ң гелек немесе дұ рыс пішінді емес болып келеді. Эрозияның жиегі біртіндеп тіс бетіне қ арай ауысады. Тістің бетін кептіргеннен кейін кіреуке бұ лың ғ ыр болып ө зінің жылтырлығ ы болмайды. Науқ астар зақ ымданғ ан ошақ та жоғ ары сезімталдық тың пайда болғ анын айтады. Кө біне
5 4 3 2 1 1 2 3 4 5
5 4 3 3 4 5 тістер зақ ымданады. Астың ғ ы жақ тың кү рек жә не ү лкен азу тістері мен ү стің гі жақ тың ү лкен азу тістері эрозиямен зақ ымданбайды.
Тістің қ атты тіндерінде эрозияның пайда болуы тіс тіндерінің қ ажалуымен тікелей байланысты емес.
(мамандық зақ ымдаушы факторлар, ГЭРБ, қ ышқ ылдың ә сер етуі жә не т.б
|
Кіреуке тісжегісі
| Беткей ақ ау тіс кіреукесі аймағ ында орналасқ ан. Тітіркендіргіштерден қ ысқ а мерзімді ауру сезімі (механикалық жә не химиялық)
| Ақ аулар тістің барлық беттерінде орналасуы жә не зақ ымдауы мү мкін. Кіреуке зақ ымданғ ан аймақ ты сү ң гілеп тексергенде оның бетінің тегіс еместігі анық талады. Тістің бетін кептіргеннен кейін кіреуке бұ лың ғ ыр тү стес болып ө зінің жылтырлығ ы болмайды.
2% метилен кө гі ерітіндісімен тіс бетіндегі ақ ауды бояғ анда онда қ арқ ынды боялу болады, тістің зақ ымдалғ ан ошағ ының
(боялудың қ арқ ындылығ ы минералсыздану ү рдісіне байланысты болады)
|
Емі
| Қ олданылатын заттар
| Мақ саты
| Ә сер теу механизмі
|
I. Қ ажалудың бастапқ ы кө рінісі
|
Жергілікті
| Аппликация тү рінде кесте бойынша қ айта минералдау терапиясы
– БВ материалы (№ 1 жә не № 2 тә сіл бойынша);
–электрофорез (10% глюконат кальция,
1% фторид натрия)
| Жоғ ары сезімталдық ты жою
|
Тістердің қ атты тіндерінің кристаллдық байланысын қ атайту
|
Жалпы
| Полидә румендер
|
|
|
II. Терең дігі 2 мм жоғ ары сына тә різді ақ ау кезінде
|
Жергілікті
| Пломбалық материалдар (композиттер)
| Ақ ауды пломбылау, қ алпына келтіру. Тістің анатомиялық пішінін қ алпына келтіру.
|
Қ уысты егеп-тазалау жә не пломбылау.
|
Қ ышқ ылды некроз – тістің қ атты тіндеріне қ ышқ ыл заттардың ә есер етуі негізінде дамитын тісжегіден басқ а патология. (сурет. 4.10).