Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Сурет. Кіреуке, дентин эрозиясы
|
|
КІРЕУКЕ, ДЕНТИН ЭРОЗИЯСЫНЫҢ ДИАГНОСТИКАСЫ
| Тексеру | Симптомдар | Патогенездік негіздеме |
| Сұ рау, шағ ымы | Шағ ымы жоқ | Кіреукенің призмааралық кеістігінің тұ рақ тану кезең інде кристаллдардың дұ рыс бағ ыттарының бұ зылысы, қ ұ рылымсыз аймақ кө лемінің ұ лғ аюы байқ алады. |
| Температуралық, химиялық, механикалық тітіркендіргіштерден тез басылатын ауру сезімі | Белсенді дамығ ан зақ ымдану кезінде гистологиялық кесіндіде кіреуке қ ұ рылымы кондиционерленген немесе ұ ландырылғ ан кіреуке қ ұ рылымына ұ қ сайды. | |
| Эстетикалық ақ ау | Пигментті заттардың ә серінен тү сі ө згерген дентин аймағ ындағ ы ақ ау. | |
| Ауру тарихы, жынысы, жасы | Эрозияның пайда болуы науқ астың жынысына, жасына байланысты емес. | |
| Бойынан ө ткізген аурулар жіне ілеспелі аурулары | Қ ұ сумен, рефлюкспен, қ осарлана жү ретін аурулар (булимия, ГЭРБ); жұ тқ ыншақ тесігінің жә не диафрагманың жарық тары, онекіелі қ атпар ішектің ойық жарасы, жү ктілік, алкоголизм, сілекей бездерінің аурулары. | Асқ азан нә рінің қ ышқ ылының жиі жә не ұ зақ ә сер етуі тістің қ атты тіндерінде қ айта қ алпына келмейтін зақ ымданулар туындатады. |
| Мамандық ә сер етуші факторлар | Ө ндірістік орындардың қ ышқ ылының булары | Ауыз қ уысына экзогенді қ ышқ ылдардың енуі (ә сіресе жоғ ары концентрациялы) ауыз сұ йық тығ ының минимальді рН 2 мин ұ стап тұ рады жә не физиологиялық қ алыпты жағ дайда сілекеймен тез арада жойылады. Қ ышқ ылдардың тұ рақ ты жә не ұ зақ ә сер ету, гипосаливация –сілекейдің азаюы, сілекейдің буферлік белсендігінің бұ зылуы табиғ и қ айта минералдануды тежейді де тістің қ атты тіндерінің жойылуына-эрозияның пайда болуына ық пал етеді. |
| Науқ ас аурудың неден пайда болғ анын байланыстырады | Жеміс жидектердің шырынын, қ атты газдалғ ан сусындады, йогуртты, жә не қ ұ рамында аскорбин, сірке жә не тағ ы басқ ақ ышқ ылдарды ө те кө п қ олдану | Цитрустарды кү ніне 2 реттен артық қ олдану тістің қ атты тіндерінде эрозияның пайда болуын 30-40 есеге арттырады. Қ ышқ ылқ ұ рамдас препараттарды ұ зақ уақ ыт қ абылдау (Сдә руменін, ацетилсалицил қ ышқ ылын, темірқ ұ рамдас препараттар) да эрозияның пайда болуын қ амтамасыз етеді. Бақ ылаусыз резең ке сағ ызды шайнау қ осалқ ы ә сер етеді. |
| Негізгі аурудың дамуы | Ең қ аттылық болып табылатын кіреукенің беткі қ абатының қ ажалуы кіреукенің тө мен қ аттылық тағ ы қ абаттың жә не дентиннің жылдам қ ажалуына алып келеді. | Тістер кіреукесінде жә не дентинде эрозияның пайда болуына химиялық (қ ышқ ылдың кө п болуы) жә не механикалық факторлардың (ауыз қ уысы гигиенасын дұ рыс тазаламау немесе қ атты кү ш тісіре тазалау, қ атты тіс щеткасын қ олдану, абразивті заттар бар тіс қ ойыртпақ тарынқ олдану) |
| Аурудың ө ршуінің жиілілігі | Тістің қ атты тіндерінің жылдам қ ажалуы жоғ ары сезімталдық тың пайда болуына ық пал етеді. | Минералсыздану ү рдісінің қ ү шейуі, дентиннің жалаң аштануы |
| Жү ргізілген емнің нә тижесі | Ем жү ргізілмеді. | Қ анағ аттандарарлық сыз диагностика немес науқ астың шағ ымы жоқ |
| Қ айта минералдау терапиясы тү рінде ем жү ргізілді, бірақ нә тижесі қ ысқ а мерзімді болды. | Емдеу ә дісінің нә тижесінің аз болуы | |
| Қ арап тексеру | 1. Бастапқ ы тү рі 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 | |
| 5 4 3 3 4 5 тістердің вестибулярлы бетіндегі кіреуке ақ аулары сопақ, дө ң гелек пішінді, кіреуке тү сі сақ талғ ан тегіс, жылтыр, табаны тығ ыз. Терең дігіне қ арай ақ ау пішіні кө п иілген, эрозия шеті біртіндеп тіс бетіне қ арай ауысқ ан. | ||
| 2.2.Айқ ын кө ріністі тү рі Дентин эрозиясы табаны тығ ыз ашық сары тү стес, кейде қ ара-қ оң ыр тү стес болады. Эрозия бір тісте ғ ана болмайды. Эрозиямен астың ғ ы жақ тың кү рек, ү лкен азу тістері мен ү стің гі жақ тың азу тістері зақ ымданбайды. | Прогрессияланғ ан кезең інде жалаң аштанғ ан дентин пигментті заттардың ә серінен тү сін ө згертеді. | |
| Тістер эрозиясының клиникалық кө ріністерінің жү йесі (Eccles и Jenkins, 1974) бойынша 0 —эрозия жоқ. I дә реже —кіреукенің беткі қ абатының зақ ымдануы. II дә реже —ошақ та зақ ымданғ ан кіреуке жә не дентин, жалаң аштанғ ан дентин зақ ымданғ ан беткейдің ү штен аз бө лігін қ амтиды. III дә реже —жайыла зақ ымдану, жалаң аштанғ ан дентин бө лігі эрозияның барлық бетінің ү штен кө п бө лігін қ амтиды. Осы жү йеге сә йкес эрозияның бастапқ ы тү рі I дә режеге, ал айқ ын кө ріністі тү рі —II жә не III дә режеге сә йкес келеді. | ||
| Тістің қ атты тіндерінің эрозиясының екі тү рін ажыратады: белсенді жә не тұ рақ талғ ан. Белсенді тү рі-тістің қ атты тіндерінің қ ажалуы кө біне кө п тісте жоғ ары сезімталдық тың пайда болуына ә сер етеді. Тістің беті кепкенне кейін бұ лың ғ ыр болып келеді. Тұ рақ ты тү рі- тістің қ атты тіндерінің баяу қ ажалуымен суреттеледі жә не бұ л кезде тістерде жоғ ары сезімталдық байқ алмайды. | Кіреуке жә не дентин қ ұ рылымын зерттеу барысында зақ ымданғ ан аймақ тарда минералсыздану ү рдісіне тә н ө згерістер анық талды. |
КІРЕУКЕ, ДЕНТИН ЭРОЗИЯСЫНЫҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ ДИАГНОСТИКАСЫ
| Аурулар | Жалпы клиникалық кө ріністер | Айырмашылық белгілері |
| Кіреуке тісжегісі | Ақ ау тек кіреукеде орналасқ ан. Температуралық, химиялық, механикалық тітіркендіргіштерден тез басылатын ауру сезімі. Ауамен кептіргенде кіреуке беті бұ лың ғ ыр тү стес болады. | Зақ ымданғ ан аймақ ты зондпен сү ң гілеп тексергенде зақ ымданғ ан аймақ та кедір-бұ дырлық жә не минералсызданғ ан ошақ маң ында кіреуке ақ ауы байқ алады. |
| Сына тә різді ақ ау | Тістердің вестибулярлы бетінің мойын бө лігі зақ ымданады. | Тістердің мойын бө лігі аймағ ынадавестибулярлы бетінде қ атты тіндердің қ ажалуы орналасқ ан. Пішіні сына тә різдес. Ақ аудың беті тегісғ кептіргенде тү сі ө згермейді. Кө біне астың ғ ы жақ тың кү рек, сү йір жә не кіші азу тістері зақ ымданады. Тістерде жоғ ары сезімталдық болмайды. V-пішінді ақ аудың пайда болуын тістердің механикалық қ ажалуынан деп санайды. (физиологиялық, абразивті) |
КІРЕУКЕ, ДЕНТИН ЭРОЗИЯСЫНЫҢ ЕМІ
| емі | Заттар | Мақ саты | Ә сер ету механизмі | |
| I. Бастапқ ы (кіреуке эрозиясы, дентин эрозиясы айқ ын кө ріністі - II дә режедегі) тү рі | ||||
| Жергілікті | 1. Ауыз қ уысының гигиенасы: а) жұ мсақ, қ аттылығ ы орта дә режедегі тіс мә суектері; б) тістерді тазалау кезінде кө лденең нен тазалау қ ыймылдарын болдырмау керек; в)қ ышқ ыл тағ амдарды қ абылдағ аннан кейін тістерді бірден тазаламау керек; г) тістерді қ андай да бір салмақ салмай белгілі бір уақ ытта тазалау керек; д)қ ұ рамында кальций тұ здары, фторид, стронций тұ здары, сенсибилизациялаушы цитратты Sensodyne сериялы емдік қ ойыртпақ тарды қ олдану керек 2. Қ ышқ ыл жемістерді жә не шырындарды (лимон, апельсин) қ абылдауды азайту, ал егер қ абылдағ ан болса бірден ауыз қ уысын шаю туралы кең ес беру. 3.кайта минералдаушы терапия: а)кесте бойынша жақ па(аппликация) қ ою: –10% глюконат кальция; –2% фторид натрий ерітіндісі; –материал БВ; –фторлакпен жабу (кіреуке- протектормен, дентин-протектормен); б)кальций ионын электрофорез ә дісімен, содан кейін фторид натрий ерітіндісін жақ па ретінде қ ою. | Жоғ ары сезімталдық ты жою Жоғ ары сезімталдық ты жою Жоғ ары сезімталдық ты жою | Тістің қ атты тіндерінде ақ ау орналасқ ан. Тіс қ ойыртпағ ындағ ы компоненттердің химиялық ә серіминералсыздану ошағ ының кө лемін кішірейтеді жә не кіреуке қ ұ рылымын қ алпына келтіреді. Минералсыздану аймақ тарында жә не ақ ауда, дентин тү тікшелернде сұ йық тық тың ағ ымының тосқ ауылы нә тижесінде тістің қ атты тіндерінің қ айта минералдануы химиялық қ ұ рамы жағ ынан гидроксилапатитке жақ ын кристаллдардың тү зелуі есебінде жү зеге асады. Кіреуке шоғ ырының кристаллдары нығ айады. | |
| Жалпы | Ішке кальций препараттарын қ абылдау (қ ан қ ұ рамында кальций мен фосфордың дең гейі тө мендеген науқ астар ғ ана) —глюконат кальция (глицерофосфат кальция) 1 таблеткадан кү ніне 3 рет бір ай бойы | |||
| II. Айқ ын кө ріністі тү рі -дентин эрозиясы II жә не III дә режесі | ||||
| Жергілікті | Композиттік материалдар | Жоғ ыры сезімталдық ты жою, тістің анатомиялық пішінін жә не қ ызметін қ алпына келтіру | ||
КІРЕУКЕ ЖӘ НЕ ДЕНТИН ЭРОЗИЯСЫНЫҢ АЛДЫН –АЛУ ШАРАЛАРЫН(8.6.2 бө лімнен қ араң ыз)
4.5. СЫНА ТӘ РІЗДІ АҚ АУ (К3.1)
Сына тә різді ақ ау – тісжегіден басқ а патология, тістің қ атты тіндерінің біртіндеп жойылуынан пайда болады жә не тістердің мойын бө ліктерінің ерін жә не ұ рт жақ беттерінде орналасады. (сурет. 4.8, 4.9).
