![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Жалпы білім беру ұйымдарындағы тәрбие жұмысының ерекшеліктері
Білім берудің негізгі бағ ыттарының бірі тә рбие жұ мысы болып табылады. «Қ азақ стан-2050» Стратегиясы қ алыптасқ ан мемлекеттің жаң а саяси бағ ыты» атты Қ азақ стан халқ ына Жолдауында ұ лт Кө шбасшысы Н.Ә. Назарбаев: «Бала тә рбиелеу – болашақ қ а ең ү лкен инвестиция. Біз бұ л мә селеге осылай қ арап, балаларымызғ а жақ сы білім беруге ұ мтылуымыз керек», − деп кө рсеткен болатын. Қ азақ стандық тардың алдында тұ рғ ан аса маң ызды міндет − «Mә ң гілік Ел» жалпыұ лттық идеясын жү зеге асыру. Оның іргетасы мектепте қ алануы тиіс. Бұ л идеяны жү зеге асыру ү шін мектептерде мақ сатты тү рде тә рбие жұ мыстарын жү ргізу, сонымен қ атар оқ ыту процесінің тә рбиелік мә нін кү шейту қ ажет. Оқ ытылатын пә ндер оқ ушылардың рухани-адамгершілік қ асиеттері мен патриоттық сезімдерін жә не азаматтық жауапкершілігін қ алыптастыруғ а, ұ лттық сана-сезім мен толеранттылық ты дамытуғ а, зайырлы қ ұ ндылық тарды нығ айтуғ а жә не жастардың терроризм мен экстремизм идеологияларын саналы тү рде қ абылдамауын қ алыптастыруғ а, Қ азақ станның кө пэтникалық жағ дайында қ арым-қ атынас жасай білуіне бағ ытталуы тиіс. Академияда Елбасының «Тә уелсіздік толғ ауы» ең бегін білім беру ұ йымдарында оқ ушылардың психологиялық жә не жас ерекшеліктерін ескере отырып оқ ып білуге арналғ ан ә дістемелік ұ сыныстар дайындалды, оларда оқ ытудың тиімді формалары мен ә дістерікө рсетілген жә не оқ ушылардың азаматтығ ы мен отаншылдығ ын қ алыптастыру мә селесіне ерекше назар аударылғ ан. Осығ ан орай Мемлекет басшысының «Тә уелсіздік толғ ауы» шығ армасын кең інен оқ ытуды ұ йымдастыру ұ сынылады. «Қ азақ стан-2050» – қ алыптасқ ан мемлекеттің жаң а саяси бағ ыты» стратегиясының негізгі бағ ыттарын, Қ азақ стан Республикасы Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Нұ рлы жол – Болашақ қ а бастар жол» атты 2014 жылдың Оқ у бағ дарламаларының базалық мазмұ нына Мемлекет басшысының «Тә уелсіздік толғ ауы» атты 2014 жылғ ы 15 желтоқ сандағ ы сө йлеген сө зі енгізілді. Мә тіннің мазмұ ны оқ ушылардың рухани-адамгершілік қ асиеттерінғ қ азақ стандық патриотизмді жә не «Мә ң гілік Ел» жалпыұ лттық идеясын ө мірде жү зеге асыру ұ мтылысын қ алыптастыруғ а, этносаралық жә не мә дениетаралық байланыс жағ дайында толеранттылық ты жә не қ арым-қ атынас жасау білігін дамытуғ а бағ ытталғ ан. Мектеп-интернаттардың тә рбиелік жұ мыстары тә рбиеленушілердің жан-жақ ты дамуына қ арай жалпыадамзаттық жә не ұ лттық қ ұ ндылық тар негізінде баланың рухани дү ниесі мен ө зін қ оршағ ан ортаның ө зара ү йлесімді байланысын қ амтамасыз етуге бағ ытталуы керек, балалардың ө мірлік ө з жолдарын тануғ а, олардың азаматтық кө зқ арастары қ алыптасуына, гуманитарлық қ ұ ндылық тардың негізінде жетілуіне; ә рбір жасө спірімнің тұ лғ алық ө суін психологиялық -педагогикалық қ амтамасыз етуге; ө зіндік жолын табу еркіндігі болуына, табысқ а жету жағ даяттарын тани алуына, ө зіндік тә рбиеге ық пал етуге; жеке басының дамуына қ ұ рметпен қ арауғ а бағ ытталады. Рухани-адамгершілік жә не кө шбасшылық қ асиеттері бар азамат жә не патриот қ алыптастыру мақ сатында білім беру ұ йымдарында Қ азақ стан Республикасының мейрамдарын: Қ азақ стан халқ ы Ассамблеясының жылы, Қ азақ стан Республикасы Конституциясының 20 жылдығ ы, Қ азақ хандығ ының 550 жылдығ ын ө ткізу іс-шараларын кең ауқ ымда ұ йымдастыру қ ажет. Оқ ушылардың сыбайлас жемқ орлық қ а қ арсы мә дениетін қ алыптастыру жә не Қ азақ стан Республикасы Президентінің «Қ азақ стан Республикасының 2015-2025 жылдарғ а арналғ ан сыбайлас жемқ орлық қ а қ арсы стратегиясы туралы» 2014 жылғ ы 26 желтоқ сандағ ы № 986 Жарлығ ын орындау мақ сатында 1-4 сыныптарғ а арналғ ан «Ө зін ө зі тану» жә не 9-11 сыныптарғ а арналғ ан «Адам. Қ оғ ам. Қ ұ қ ық» пә ндері бойынша ү лгілік оқ у бағ дарламаларына ө згерістер пен толық тырулар енгізілді. Осығ ан байланысты пә ндерді оқ ытуда тұ лғ аны қ азақ стандық патриотизм мен сыбайлас жемқ орлық ты қ абылдамау рухында тә рбиелеуге, сыбайлас жемқ орлық қ а қ арсы мә дениетін қ алыптастыруғ а ерекше мә н берілуі қ ажет. Мектептегі балалардың қ ауіпсіздігі жә не зорлық -зомбылық тың алдын алу Қ азақ станда жалпы орта білім беру ұ йымдарындағ ы зорлық -зомбылық маң ызды проблема болып табылады. Білім алушылар мен тә рбиеленушілердің мектепте зорлық -зомбылық қ а жә не кемсітушілікке жиі ұ шырайтыны байқ алуда (яғ ни, психологиялық зорлық -зомбылық, кү ш кө рсету, бопсалау, жыныстық сипаттағ ы зә бірлеу мен қ ысым, кибербуллинг жә не кемсітушілік). Қ азіргі кезде республикада оқ ыту мен тә рбиелеуде кемсітушілік пен зорлық -зомбылық тан еркін қ ауіпсіз ортасын қ амтамасыз ету жө ніндегі шаралар қ абылдануда. Қ азақ стан Республикасы Білім жә не ғ ылым, Денсаулық сақ тау жә не ә леуметтік даму жә не Ішкі істер министрліктері «Білім беру ұ йымдарында балалардың қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету жө ніндегі 2015-2016 жылдарғ а арналғ ан ведомствоаралық бірлескен іс-қ имыл жоспарын» бекітті. Шығ ыс Қ азақ стан облысы мектептерінде «Юнисеф» БҰ Ұ балалар қ орымен бірге балаларғ а қ атысты зорлық -зомбылық тың алдын алу жә не ескеру бағ дарламасы жү зеге асырылады. Жобаны елдегі білім беру ұ йымдарына отандық жә не шетелдік инновациялық тә жірибені ескере отырып енгізу жоспарлануда. Жалпы орта білім беру ұ йымдарында білім алушыларғ а қ атысты балалардың қ ауіпсіздігі мен зорлық -зомбылық тың алдын алуды қ амтамасыз ету жө ніндегі жұ мыста мектеп директорлары, мұ ғ алімдері мен мамандары кү ш кө рсетпеу, кемсітпеушілік, гендерлік тең дік, толеранттылық жә не ө зара сыйластық қ ұ ндылық тарын басшылық қ а алуы маң ызды. Мектептегі зорлық -зомбылық қ ұ рбаны жә не жазық ты болу қ аупі жоғ ары жай-кү йі осал балалардың (жағ дайы тө мен, толық емес, кедей отбасылардың балалары, девиантты мінез-қ ұ лық ты, шалғ айдағ ы ауыл балалары, дамуында мү мкіндігі шектеулі балалар (оның ішінде мү гедек балалар), тілдік жә не этникалық топтардың балалары, мигранттар/оралмандар отбасының балалары, жетім жә не ата-анасының қ амқ орлығ ынсыз қ алғ ан балалар), интернаттық мекемелер тә рбиеленушілерінің, сондай-ақ мектептердегі қ ыздарғ а қ атысты жыныстық жә не гендерлік зорлық -зомбылық проблемасына зор кө ң іл бө лу қ ажет. Мектептердегі зорлық -зомбылық қ а фактілеріне мониторинг жү ргізу керек. Мектептегі зорлық -зомбылық тан зардап шеккен балаларды қ олдау жә не ә рекет ету механизмдерін қ амтамасыз ету. Білім беру ұ йымдарында педагогикалық ұ жым, балалар мен ата-аналардың қ атысуымен мектептегі зорлық -зомбылық тың барлық формаларының алдын алу жә не жою бойынша тү сіндіру жұ мыстарын (конференциялар, акциялар, дө ң гелек ү стелдер, пікірталастар, диспуттар жә не т.б.) жандандыру. Мектеп қ ызметкерлері, балалар мен ата-аналар ү шін зорлық -зомбылық тың алдын алу жә не кү ресу бойынша ақ параттық -насихаттық кампаниялар ұ йымдастыру қ ажет. Оқ у жылының басында (қ ыркү йек-қ азан айлары) оқ ушылардың моральдық -адамгершілік қ ұ ндылық тарын арттыру ү шін отбасы мен мектеп тарапынан оларды қ оршағ ан ортаның теріс ық палынан, жыныстық жә не ө зге де зорлық -зомбылық тү рлерінен қ орғ ауда қ ажет алдын алу шаралары тү сіндірілетін тақ ырыптық ата-аналар жиналыстарын ө ткізу қ ажет. Балалардың қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету мақ сатында жалпы білім беретін мектептерде оқ ушылармен жү йелі негізде ө зін ө зі сақ тау ережелері, бейтаныс адамдармен қ арым-қ атынас жасау біліктіліктері, моральдық қ ұ ндылық тар, адамгершілік бастаулары жә не жыныстық мә дениетті дамыту (жоғ ары сыныптарда) туралы профилактикалық ә ң гімелер ө ткізу керек. Мұ нан басқ а, психологиялық қ ызметтер іс-ә рекетінің нә тижелілігіне мониторинг жү ргізуді қ амтамасыз ету жә не олардың қ ызметін отбасы мен жасө спірімдер ортасының проблемаларын шешуге бағ дарлау қ ажет. Білім беру ұ йымдарында жыныстық сипаттағ ы зорлық қ ұ рбаны болғ ан оқ ушыларды анонимді сауалнама жү ргізу арқ ылы анық тауда мектеп психологтары, ә леуметтік педагогтер мен медициналық қ ызметкерлердің жұ мысын жандандыру қ ажет. Тә рбие жұ мысында Қ азақ стан Республикасы Білім жә не ғ ылым министрінің 2015 жылғ ы 22 сә уірдегі №227 бұ йрығ ымен бекітілген Тә рбиенің тұ жырымдамалық негіздерін басшылық қ а алу қ ажет. Білім беру ұ йымдарында тә рбие ү дерісін ә діснамалық қ олдау бойынша мұ ғ алімдерге, сынып жетекшілеріне, тә рбиешілер мен ата-аналарғ а кө мек ретінде дайындалғ ан ә дістемелік ұ сыныстар Академия сайтына (www.nao.kz). орналастырылғ ан. «Жалпы білім беретін оқ у орындарында 2015-2016 оқ у жылының басталуы туралы» Қ азақ стан Республикасы Білім жә не ғ ылым министрінің 2015 жылғ ы Осы іс-шараны ұ йымдастыру ү шін Қ азақ стан Республикасының Білім кү ні 2015 жылғ ы 1 қ ыркү йекке арналғ ан «Менің Отаным – Қ азақ стан» мерекесін ө ткізу тұ жырымдамасы ә зірленді. Білім кү ні – оқ ушылардың, ата-аналардың, мұ ғ алімдердің жә не ө зі оқ ығ ан мектебін ыстық кө ретін жә не есінде сақ тап жү рген барлық адамдардың дә стү рлі мерекесі. 1 қ ыркү йек кү ні барлығ ынан бұ рын бірініш сыныпқ а келген оқ ушылар қ уанады. Ө йткені бұ л кү н олар ү шін ә серлі жә не есте қ аларлық тай болып саналады. Білім кү нін ө ткізуге негіздеме: - Мемлекет басшысының бес институтционалдық реформасын іске асыру жө ніндегі «100 нақ ты қ адам» Ұ лт жоспары; - «Мә ң гілік Ел» Ұ лттық идеясы; - Барлық білім беру ұ йымдарында оқ ыту процесінің тә рбиелік қ ұ рамдасын кү шейту жө ніндегі ү лгілік кешенді жоспар (Қ азақ стан Республикасы Ү кіметінің 2012 жылғ ы 29 маусымдағ ы № 873 қ аулысы); - Тә рбиенің тұ жырымдамалық негіздері (Қ Р БҒ М 2015 жылғ ы 22 сә уірдегі № 227 бұ йрығ ы). Білім кү нінің мақ саты – «100 нақ ты қ адам» Ұ лт жоспары шең берінде білім беру процесіне Мә ң гілік Ел қ ұ ндылық тарын енгізу. Білім кү нінің идеологиялық жә не тә рбиелік мақ саты – қ оғ амда қ азақ стандық патриотизм идеясын дамыту, Тә уелсіздік алғ аннан бергі Қ азақ станның жетістіктерін насихаттау, басты қ ұ ндылық тарды – тә уелсіздік, бейбітшілік пен келісімді нығ айту. Еліміздің мемлекеттік нышандарына, дә стү рлеріне, тарихына, Қ азақ стан Республикасының Конституциясына деген мақ таныш сезімді ояту жә не оларғ а қ ұ рметпен қ арау. Білім кү нінің оқ ытушылық жә не дамытушылық мақ саты – балалардың Отанғ а деген азаматтық жауапкершілікті сезінуіне ық пал ету. Қ азақ стан Республикасы Конституциясының, Қ азақ стан халқ ы Ассамблеясының қ ұ рылуы туралы тү сінік беру, Қ азақ стан халқ ы бірлігін нығ айтудағ ы олардың маң ызын ашу. Білім кү нінің тақ ырыбы: «Менің Отаным – Қ азақ стан». Білім кү нінің уақ ыты: 2015 жылғ ы 1 қ ыркү йек. Білім кү ніне арналғ ан іс-шараларды ө ткізу мерзімі: 2015 жылғ ы 25 тамыздан 5 қ ыркү йек аралығ ы. Білім кү нінің мақ сатты топтары: оқ ушылар, мұ ғ алімдер, ата-аналар, педагогикалық ең бек ардагерлері, ү кіметтік емес ұ йымдар, жергілікті атқ арушы органдар, қ ұ қ ық қ орғ ау органдары, мектептердің басшылары, меценаттар Білім беру ұ йымдарында ө ткізілетін іс-шаралар: 1. Ә рбір бірінші сынып оқ ушысына Қ азақ стан Республикасы Президенті Н.Ә. Назарбаевтың атынан сыйлық – «Менің отаным – Қ азақ стан» кітабы тапсырылатын «Менің Отаным – Қ азақ стан» Бірың ғ ай білім сабағ ы. 2. Білім кү ніне арналғ ан «Менің Отаным – Қ азақ стан» атты салтанатты сап тү зеулер, бірінші сынып оқ ушыларын Алғ ашқ ы қ оң ырау мерекесімен қ ұ ттық тау. 3. Бастауыш сынып оқ ушыларына арналғ ан «Армысың, мектебім!» атты мә дени-танымдық бағ дарламалар, мультипликациялық фильмдер немесе мектеп ө мірі туралы фильмдер кө рсету. 4. Орта мектеп оқ ушыларына арналғ ан театр, цирктарғ а қ айырымдылық экскурсиялары, «Мұ ражайдағ ы Білім кү ні» акциялары, «Ғ ажайып ғ ылымдар мектебі» атты мә дени-ойын-сауық бағ дарламалары. 5. Жоғ ары сынып оқ ушыларына арналғ ан «Болашақ қ а» жол ашатын мектеп» зияткерлік жә не танымдық кештері. 6. Ана-аналарғ а арналғ ан «Мектеп ө мірі», «Кітап қ ала», «Мектеп қ иыншылық тары» жә не т.б. кітап-кө рнекілік кө рмелері. Бірінші сынып оқ ушыларына арналғ ан «Менің Отаным – Қ азақ стан» атты бірінші білім сабағ ы Білім сабағ ының тақ ырыбы: «Менің Отаным – Қ азақ стан». 2015 жылы ә рбір бірінші сынып оқ ушысына Қ азақ стан Республикасы Президенті Н.Ә. Назарбаевтың атынан сыйлық – «Менің Отаным – Қ азақ стан» кітабы дайындалды. Кітап – білім беру саласындағ ы бес институтционалды реформаны жү зеге асырудың алғ ашқ ы жобасы, Қ азақ стан халқ ының тұ тастығ ын жете тү сінуге кө мектеседі, азаматтық ұ станымды қ алыптастырады. Сабақ тың тақ ырыбы дә стү рлі тү рде Еліміздің идеологиясымен байланысты. Ө міріндегі алғ ашқ ы сабағ ында Президент атынан сыйлық алғ ан баланың еліне деген мақ таныш сезімі мен ризашылығ ы оянады. Осығ ан байланысты бірінші білім сабағ ы мен Кітап тапсыру рә сімі салтанатты жағ дайда ө туі тиіс жә не бастауыш сынып оқ ушылары ү шін есте қ аларлық оқ иғ а болуы тиіс. Марапаттау рә сімін аймақ тағ ы танымал мә дениет, ө нер, спорт қ айраткерлері, ең бек, соғ ыс ардагері, ғ алымдар, жастар қ озғ алысының кө шбасшылары, тү рлі дә режедегі ә кімдер жү ргізеді. Білім кү нінің мақ сатты топтары: бірінші сынып оқ ушылары, ата-аналар, бастауыш сынып мұ ғ алімдері, педагогикалық ең бек ардагерлері, жергілікті атқ арушы органдардың ө кілері, Ү ЕҰ жә не БАҚ. Сабақ тың ө ткізілетін кезең дері (тақ ырыптық бө лімдері) Кітаптың 12 бө лімімен сә йкес келуі тиіс: 1. Қ азақ стан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың алғ ы сө зі. 2. Қ азақ стан Республикасының Мемлекеттік нышандары. 3. Ең бексү йгіштік, адалдық пен білімділік – «Мә ң гілік ел» ұ лттық идеясының қ ұ ндылық тары. 4. Қ азақ стан Республикасы картасындағ ы менің туғ ан жерім. 5. Елімнің астанасы – Астана. 6. Туғ ан жерімнің табиғ аты. 7. Қ азақ тардың тұ рмысы мен мә дениеті. 8. Ғ арышты игеру. 9. Салт-дә стү рлер. 10. Қ азақ хандығ ына – 550 жыл. 11. Қ азақ халқ ының ағ артушылары. 12. Қ азақ стан Республикасының мейрамдары. Аталғ ан оқ у қ ұ ралы сынып сағ аттарына негізгі материал жә не сауаттылық қ а ү йрету мен ә лемді тану сабақ тарында қ осымша материал ретінде ұ сынылады. Барлық іс-шаралар БАҚ -та баяндалуы тиіс, Білім кү нінің мерекелік іс-шараларын ө ткізу туралы материалдар білім беру ұ йымдары, білім беру басқ армасы органдарының, мектеп сайттарында орналастырылуы тиіс. Бірінші сынып оқ ушыларын қ ұ ттық тауғ а арналғ ан парақ шалар мен бірінші сынып оқ ушыларының ата-аналар интернет қ ауымдастығ ын ашу ұ сынылады.
|