Туберкулезді емдеу

33.Туберкулезбен ауыратын науқ астарды емдеу ү зіліссіз екі кезең де жү ргізіледі:
1) бірінші кезең – емнің қ арқ ынды кезең і, негізінен стационарда жү ргізіледі, кейіннен, қ ақ ырық конверсиясына қ ол жеткізгеннен кейін амбулаториялық жағ дайда жалғ астырылады;
2) бактерия бө лмейтін науқ астар бастапқ ыда орталық дә рігерлік-консультациялық комиссияның (бұ дан ә рі-ОДКК) шешімі бойынша амбулаториялық, санаториялық, сондай-ақ стационарды алмастыратын жағ дайларда емделуге жіберіледі;
3) екінші кезең – қ олдау фазасы, амбулаториялық, санаториялық немесе стационарды алмастыратын жағ дайларда, жү ргізіледі. Қ олдау фазасын клиникалық жә не ә леуметтік кө рсеткіштерге сә йкес стационарда жү ргізуді ОДКК шешеді.
34. Туберкулезбен ауыратын науқ астарды емдеу, соның ішінде тағ айындалғ ан дә рілік заттарды қ абылдауларын бақ ылау білікті медицина қ ызметкерінің тікелей бақ ылауымен жү ргізіледі. Емді бастамас бұ рын науқ аспен тағ айындалғ ан дә рілерді ТҚ П міндетті тү рде қ абылдау қ ажеттілігі туралы ә ң гіме жү ргізіліп, науқ ас ақ парат алғ аннан кейінгі ем қ абылдауғ а берген келісіміне қ ол қ ояды (ТБ 14).
35. Емдеу барысында ай сайын науқ астың салмағ ы ө лшеніп, ТҚ П мө лшері тү зетіледі.
36. Осы Нұ сқ аулық қ а 4-қ осымшада бірінші қ атардағ ы ТҚ П дә рілік тү рлерi мен дозалары келтірілген.
37. Емдеу басталғ анғ а дейін фертильді жастағ ы ә йелдер ТҚ П химиотерапия курсынан ө ту кезең інде жү кті болмау туралы жә не контрацепцияның тиімді ә серлері туралы хабардар етіледі.
38. I санаттағ ы науқ астарды емдеу:
1) қ арқ ынды фаза туберкулез процесiнiң ауырлығ ы мен жайылуына сә йкес екi айдан тө рт айғ а дейін жү ргiзiледi. Емдеу басталғ анғ а дейін туберкулез микобактерияларының ТҚ П дә рілік сезімталдығ ын анық тау ү шін қ ақ ырық қ а себінді зерттеуі жү ргізіледі;
2) емдеу науқ астың салмағ ына сә йкес мө лшерде тағ айындалғ ан тө рт ТҚ П-мен жү ргiзiледi: изониазид (Н), рифампицин (R), пиразинамид (Z), этамбутол (Е) немесе стрептомицин (S) басымдық этамбутолғ а беріледі. Стрептомицин екi айдан артық қ олданылмайды;
3) екi ай аяқ талғ аннан кейін, ТМБ екi қ айта зерттелген қ ақ ырық жағ ындысы терiс нә тижелі болғ ан жағ дайда ғ ана науқ асты емнің қ олдау фазасына ауыстыруғ а болады;
4) егер емнің екiншi айының соң ында қ ақ ырық жағ ындысы оң нә тижелi болса, қ атты жә не сұ йық қ оректік орталардағ ы себінді зерттеу қ айталанып, ДСТ жү ргізіледі де, емнің қ олдау фазасы тағ ы бiр айғ а созылады;
5) емнің ү шiншi айының соң ында қ ақ ырық жағ ындысы екi рет терiс нә тижелі болса, науқ ас емнің қ олдау фазасына ауыстырылады;
6) егер емнің ү шiншi айының соң ында қ ақ ырық жағ ындысы оң нә тижелi болып сақ талса, емнің қ арқ ынды фазасы тағ ы бiр айғ а созылады;
7) емнің тө ртiншi айының соң ында қ ақ ырық жағ ындысы екi рет терiс нә тижелі болса, науқ ас емнің қ олдау фазасына ауыстырылады;
8) егер емнің тө ртiншi айының соң ында қ ақ ырық жағ ындысы оң нә тижелi болса немесе бактерия бө лу қ айтадан пайда болса, науқ асқ а «сә тсiз ем» деген ем нә тижесі қ ойылады;
9) КДТ бірінші қ атардағ ы ТҚ П-ғ а сезімдалдық сақ талғ ан кезде науқ ас ІІ санаттағ ы режімде емделу ү шін қ айта тіркелді. Расталғ ан полирезистенттілік болғ ан кезде екінші қ атардағ ы ТҚ Т емдеу ү шін IV санатқ а ауыстырылды жә не оның емінің аяқ талуы «IV санатқ а ауыстырылды» деп анық талды
10) егер науқ аста КДТ ТБ жә не ДАТ ТБ анық талып, дә лелденсе, онда науқ ас I санат бойынша ем тиімділігіне қ арамастан, IV санатқ а ауыстырылып, оғ ан «IV санатқ а ауыстырылды» деген ем нә тижесі анық талады;
11) қ олдау фазасы тө рт ай бойы екi дә рі - изониазид (Н) жә не рифампицинді (R) кү нсайын (аптасына 3 рет) немесе кү нделікті қ абылдау тә ртібінде жү ргізіледі;
12) емдеу басталғ анғ а дейін изониазидтке монорезистенттілік айқ ындалғ ан кезде қ олдау базасы этамбутолды қ осумен жү ргізіледі;
13) ТБ/АИТВ ко-инфекциясы бар науқ астарғ а қ олдаушы фаза кү нделікті режімде жү ргізіледі;
14) Аурудың ауыр жағ дайлары кезінде қ олдаушы фаза кү нделікті немесе интермитацияланғ ан режімде жеті айғ а дейін ұ зартылуы мү мкін.
39. II санаттағ ы науқ астарды емдеу:
1) қ арқ ынды фазасы туберкулез процесінің ауырлығ ы мен жайылуына қ арай ү ш айдан бес айғ а дейін жү ргiзiледi. Ем басталғ анғ а дейін қ ақ ырық ты ДСТ-мен себінді зерттеу жү ргізіледі;
2) екi ай ішiнде емдеу науқ астың салмағ ына сә йкес дозада тағ айындалғ ан бес дә рімен жү ргiзiледi: изониазид (Н), рифампицин (R), пиразинамид (Z), этамбутол (Е) жә не стрептомицинмен (S). Кейiннен ем стрептомицинсiз, тө рт дә рімен жалғ астырылады: изониазид (Н), рифампицин (R), пиразинамид (Z) жә не этамбутолмен (Е);
3) ү ш ай емдегеннен кейiн, ТМБ екi қ айта зерттелген қ ақ ырық жағ ындысы терiс нә тижелі болғ ан жағ дайда науқ асты емнің қ олдау сатысына ауыстыруғ а болады;
4) егер ү шінші айдың соң ында қ ақ ырық жағ ындысы оң нә тижелi болса, ДСТ қ айталанып, емнің қ арқ ынды фазасына тағ ы бiр айғ а созылады;
5) егер тө ртiншi айдың соң ында қ ақ ырық жағ ындысы екi рет теріс нә тижелi болса, науқ ас емнің қ олдау фазасына ауыстырылады;
6) егер тө ртiншi айдың соң ында қ ақ ырық жағ ындысы оң нә тижелi болса, емнің қ арқ ынды фазасы тағ ы бiр айғ а созылады;
7) бесiншi айдың соң ында қ ақ ырық жағ ындысы екi рет теріс нә тижелi болғ ан жағ дайда, науқ ас емнің қ олдау фазасына ауыстырылады;
8)егер бесiншi айдың соң ында қ ақ ырық жағ ындысы оң нә тижелi болса, науқ асқ а «сә тсiз ем» деген ем нә тижесі анық талып, ол IV санат бойынша тіркеледі;
9) егер ДСТ нә тижесі бойынша КДТ ТБ анық талса, науқ ас II санат бойынша қ абылдап жатқ ан емнiң тиiмдiлiгiне қ арамастан IV санатқ а ауыстырылып, оғ ан «IV санатқ а ауыстырылды» деген ем нә тижесі анық талады;
10) емнің қ олдау сатысы бес ай бойы кү нсайын (аптасына 3 рет) немесе кү нделікті изониазид (Н), рифампицин (R) жә не этамбутолды (Е) қ абылдау арқ ылы жү ргізіледі;
11) ТБ/АИТВ-қ осарласқ ан жұ қ пасы бар науқ астарғ а емнің қ олдау фазасы дә рілерді кү нделікті қ абылдау тә ртібінде жү ргізіледі.
40. ТҚ П ересектерге арналғ ан тә уліктік мө лшері осы Нұ сқ аулық қ а 5-қ осымшасына сә йкес анық талуы тиіс.
41. КДТ ТБ растайтын ДСТ нә тижелерін алғ ан кезде IV санатқ а қ айта тіркеу жә не екінші қ атардағ ы ТҚ П тағ айындау туралы мә селені шешу ү шін науқ астың медициналық қ ұ жаттамасын 5 жұ мыс кү ні ү шінде ОДКК ұ сынылады.
42. Туберкулезге шалдық қ ан АИТВ жұ қ тырғ ан жә не жұ қ тырмағ ан науқ астарды қ арап-тексеру (анық тау, емдеу жә не бақ ылау) тә сілі жә не туберкулезге қ арсы ем жү ргізу режімі бiрдей болып табылады.
43.Балалар мен жасө спiрiмдердегі туберкулезді емдеу схемалары ересектерді емдеу схемаларына ұ қ сайды.
44. Милиарлы туберкулез, туберкулезді менингит жә не сү йек-буын туберкулезіне шалдық қ ан балаларды емдеудің жалпы ұ зақ тығ ы 12 ай: I санаттағ ы науқ астарды емдеудің қ арқ ынды фазасы – 4 ай, қ олдау фазасы – 8 ай; II санат бойынша емнің қ арқ ынды фазасы – 5 ай, қ олдау фазасы – 7 ай.
45. Балаларды емдеу схемасында стрептомицин туберкулезді менингитті емдеуде жә не II санат бойынша емдеу режімінде бастапқ ы 2 айда ғ ана қ олданылады.
46. Ө кпе жә не кеуде ішілік лимфа бездері туберкулезінің жайылғ ан жә не асқ ынғ ан тү рлері (I жә не II санаттар) бар балаларды қ арқ ынды емдеу фазасы стационарда жү ргізіледі, оның ұ зақ тығ ын ОДКК емдеудің стандартты схемаларына сә йкес шешедi.
47. Балалар мен жасө спірімдерде оң динамика мен бактериоскопиялық жә не ө сінді зерттеулердің теріс нә тижелерімен бірінші қ атардағ ы ТҚ П ем жү ргізу барысында туберкулездің клиникалық -рентгенологиялық ө ршу белгілері болмағ ан кезде емнің одан ә рі тә сілін айқ ындау ү шін ұ лттық дең гейдегі мамандардың сырттай немесе кө збе-кө з консультациясы уақ тылы жү ргізіледі.
48. Туберкулездiң бактерия бө лусіз тү рi анық талғ ан балаларды емнің қ олдау фазасына ауыстыру процестің рентгендiк-томографиялық динамикасына негiзделеді.
49. Емнің қ олдау фазасын стационарда, санаториялық немесе амбулаториялық жағ дайда жү ргізу қ ажеттігін ОДКК шешеді.
50. Балаларғ а емнің қ олдаушы фазасы кү нделікті режімде жү ргізіледі.
51. Емдеу барысында ай сайын балалардың салмағ ы ө лшеніп, ТҚ П фазасы тү зетіледі.
52. 18 жасқ а дейінгі балалардағ ы туберкулезді I жә не II санат режіміндегі бір қ ұ рамды туберкулезге қ арсы препараттармен емдеу кезіндегі стандартты схемалар мен туберкулезге қ арсы препараттың тә улiктiк дозасы осы Нұ сқ аулық қ а 6-қ осымшағ а сә йкес тағ айындалады.
53. Туберкулезге қ арсы терапия ү зiлген кезде осы Нұ сқ аулық қ а 7-қ осымшағ а сә йкес шаралар қ олданылады.
54. Патогенетикалық терапия химиотерапияның негізгі курсының аясында туберкулез процесінің фазасына, жеке кө рсеткіштер мен қ арсы кө рсеткіштерге сә йкес жү ргiзiледі.
55. Туберкулезбен ауыратын науқ астарды хирургиялық емдеу ем курсы аяқ талғ анғ а дейін фтизиохирургтың консультациясынан кейiн айғ ақ тар бойынша жү ргiзiледi.
56. Ө кпеден тыс туберкулезбен ауыратын науқ астарды хирургиялық емдеу туберкулезді процестің асқ ынулары болғ ан кезде емнің қ арқ ынды фазасында жү ргізіледі.
57. Туберкулезбен ауыратын науқ астар емінің аяқ талуы:
1) жазылды/сауық ты - емнiң соң ындағ ы жә не кем дегенде оның алдындағ ы бір зерттеу кезiнде қ ақ ырық микроскопиясы терiс нә тижелі болса;
2) ем аяқ талды - науқ ас тағ айындалғ ан ТҚ П барлық фазасын белгіленген мерзім ішінде қ абылдады, бірақ «жазылды» немесе «сә тсiз ем» нә тижелерінің критерийлеріне сә йкес келмейді;
3) сә тсiз ем - егер науқ аста:
ТМБ изониазид пен рифампицинге сезiмталдығ ы сақ талғ ан жағ дайда, ДСТ нә тижелері белгісіз болса немесе полирезистенттілік анық талып, емнің 5-айында жә не одан кейiн қ ақ ырық микроскопиясы оң нә тижелi болса;
қ ақ ырық жағ ындысының конверсиясынан кейін бактерия бө лу қ айта жаң арса;
басында теріс нә тижелі қ ақ ырық микроскопиясы емнің қ арқ ынды кезең інің соң ында оң болып, МТБ изониазид пен рифампицинге сезiмталдығ ы сақ талса, ДСТ нә тижелері белгісіз болса жә не полирезистенттілік анық талса;
басында теріс нә тижелі қ ақ ырық микроскопиясы емнің қ олдау сатысында оң болса, ДСТ нә тижесінің қ андай болғ анына қ арамастан;
4) қ айтыс болды – науқ ас ем алу барысында қ андай да бір себептен қ айтыс болса;
5) режім бұ зу – науқ ас емді 2 ай жә не одан да ұ зақ мерзімге ү зсе;
6) ауыстырылды – науқ ас ТҚ Ұ бақ ылауынан басқ а ТҚ Ұ бақ ылауына ТБ-09 жә не стационарлық немесе амбулаториялық медициналық картасынан кө шірмесімен ауысып, емiнiң нә тижесі ә лі белгiсiз болғ ан жағ дайдағ ы аралық нә тиже;
7) IV санатқ а ауыстырылды – КДТ/ДАТ ТБ зертханалық дә лелденген науқ ас, ө кпеден тыс туберкулезі бар науқ аста КДТ/ДАТ ТБ кү діктену жә не КДТ ТБ науқ аспен қ арым-қ атынаста болғ ан балада бактерия бө лусіз туберкулез анық талса.
58. Ө кпеден тыс туберкулезі бар науқ астар мен бактерия бө лусіз ө кпе туберкулезi бар балаларда «сә тсiз ем» нә тижесі клиникалық -рентгенологиялық зерттеулердің қ орытындысына негізделеді.
59. Емнiң табыстылығ ы – ем нә тижелері «жазылды» жә не «ем аяқ талды» деп тіркелген жағ дайлардың саны.
60. Туберкулез бойынша есепке алу-есеп беру қ ұ жаттары осы Нұ сқ аулық қ а 8-қ осымшағ а сә йкес жү ргізіледі.