Главная страница
Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
|
Туберкулез ауруын зертханалық анықтау туралы
232. Зертханалық қ ызметтің қ ұ рылымы МСАК жә не ТҚ Ұ зертханаларының жү йесінен тұ рады жә не олар атқ аратын міндеті мен қ ызметтеріне сә йкес ү ш дең гейге бө лінеді: 1) I дең гей – МСАК жү йесі мен ТҚ Ұ перифериялық /шеткі аймақ тағ ы (аудандық) зертханалар; 2) II дең гей – ТҚ Ұ облыстық /аймақ тық зертханалар; 3) III дең гей, ұ лттық – Қ азақ стан Республикасы Денсаулық сақ тау Министрлігі Туберкулез мә селелерінің Ұ лттық орталығ ындағ ы Ұ лттық референс-зертхана (бұ дан ә рі – Ұ РЗ). 233. I дең гейдегі зертханалар: Аудандық дең гейдегі зертханалар жү йесі бактериоскопиялық зертханалар мен себу орындарынан қ ұ рылғ ан. Аудандық дең гейдегі зертханалардың негізгі міндеттері: жағ ынды микроскопиясы; Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасына себу; зертханалық тексерулердің сапасын сырттай бағ алау жү йесіне қ атысу. 234. II дең гейдегі зертханалар: II дең гейдегі бактериологиялық зертханалар – бұ л облыстық, аймақ тық жә не қ алалық ТҚ Ұ зертханалары. II дең гейдегі зертханалардың міндеттеріне I дең гейдегі зертханалардың барлық міндеттері мен қ ызметтері жатады жә не оғ ан қ осымша: I дең гейдегі зертханалардың жұ мыс сапасын сырттай бағ алау; I дең гейдегі зертханалар ү шін мамандарды даярлау; I дең гейдегі зертханаларғ а қ ажетті шығ ын материалдары, реагенттер мен жабдық тардың жылдық мө лшерін анық тау; қ атты жә не сұ йық қ оректік орталарда культуральдық зерттеулер жү ргізу; қ атты жә не сұ йық қ оректік орталарда ТМБ штаммдарының ДСТ жү ргізу; молекулалы-генетикалық технологиялардың (GenoTypeMTB®DR, Xpert MTB/RIF) кө мегімен туберкулезді жедел анық тау; I дең гейдегі бактериологиялық зертханаларғ а бақ ылау жү ргізу. 235. III дең гейдегі зертхана: Ұ РЗ негізгі міндеттері мен қ ызметтері: I жә не II дең гейдегі зертханалардың жұ мысын ұ лттық жә не халық аралық стандарттарғ а сә йкес ү йлестіру; бактериологиялық зерттеулер жү ргізу; Қ Р зертханалар жү йесінің жұ мыс сапасын сырттай бақ ылауды қ амтамасыз ету; жү ргізілген зерттеулер бойынша есеп беру мә ліметтеріне сараптама жасау; қ ажетті зертханалық жабдық тардың тізімін спецификацияларғ а сә йкес қ ұ растырып, негіздеу; микробиологиялық зерттеулердің сапасын сырттай бағ алау мә селесі бойынша супранациональді референс-зертханамен ө зара ә рекеттесу; ғ ылыми-практикалық жә не операциялық зерттеулер жү ргізу; туберкулез бойынша зертханалық зерттеу жобаларына сараптама жасау; Қ азақ стан Репсубликасы Денсаулық сақ тау Министрлігіне клиникалық -диагностикалық зертханалардың туберкулезді анық тау бойынша қ ызметін жетілдіру мақ сатында ұ сыныс жасау жә не сараптамалық қ орытынды беру; зертхана қ ызметкерлерін оқ ыту; ТҚ Ұ зертханаларындағ ы қ ызметкерлердің біліктілік дең гейін бақ ылау (біліктілігін арттыру, мамандарды дайындай жә не қ айта дайындау); I жә не II дең гейдегі бактериологиялық зертханаларғ а бақ ылау жү ргізу; зертханалық тексерулер бойынша, Қ азақ стан Республикасы аумағ ында таралғ ан ТМБ штаммдарының дә рілерге тө зімділігінің дең гейі туралы ақ паратты тұ рақ ты тү рде жинап, статистикалық мә ліметтерге сараптама жасау; нормативті жә не ә дістемелік қ ұ жаттарды, есепке алу-есеп беру ү лгілерін сараптау жә не ә зірлеу; микробиологиялық зерттеулердің сапасын зертханаішілік бақ ылауды жү йелі тү рде жү ргізу жә не ә дістерін жетілдіру; туберкулез ауруын анық таудың жаң а зертханалық ә дістерін дайындау, сынау жә не тә жірибеде қ олданысқ а енгізу. 236. Туберкулез ауруын зертханалық дә лелдеу материалды алғ ан уақ ыттан бастап зертханағ а жеткізген уақ ыт ұ зақ тығ ына жә не ем санаты мен емделу мерзіміне байланысты осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика (ө кпелік тү рі, Қ ТБ+); патологиялық материал < 4 кү н» атты 15-қ осымшадағ ы зерттеу алгоритміне сә йкес жү ргізіледі. 237. Туберкулез ауруын анық тау алгоритмі (ө кпелік тү рі, Қ ТБ+) қ ақ ырық жиналғ аннан кейін 4 тә улік ішінде зертханағ а жеткізілген жағ дайда тө мендегілерден тұ рады: диагностика қ ақ ырық жағ ындысының микроскопиясынан басталады (3 ү лгі); егер қ ақ ырық микроскопиясының нә тижелері оң болса, қ ұ рамында ең кө п мө лшерде Қ ТБ анық талғ ан ү лгі тест жү ргізу ү шін таң далып алынады. Материал Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасы бар 1 тү тікке жә не сұ йық қ оректік ортасы бар (MGIT) 1 тү тікке себіледі, сонымен қ атар Geno Type®MTBDR plus немесе Xpert MTB/RIF (Хайн-тест болмағ ан жағ дайларды) жасалады. Бұ дан ә рі алгоритм қ адамдары осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика (ө кпелік тү рі, Қ ТБ+); патологиялық материал < 4 кү н» атты 15-қ осымшағ а (№ 1 схемағ а) сә йкес жү ргізіледі. 238. Туберкулез ауруын анық тау алгоритмі (ө кпелік тү рі, Қ ТБ-). Тестілеу ү шін материалдың ең сапалы ү лгісі таң далады. Материал Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасы бар 1 тү тікке жә не сұ йық қ оректік ортасы бар (MGIT) 1 тү тікке себіледі де, Xpert MTB/RIF жү ргізіледі. Бұ дан ә рі алгоритм қ адамдары осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика (ө кпелік тү рі, Қ ТБ-); патологиялық материал < 4 кү н» атты 15-қ осымшағ а (№ 3 схемағ а) сә йкес жү ргізіледі. 239. Туберкулез ауруын анық тау алгоритмі (ө кпелік тү рі) қ ақ ырық жиналғ аннан 4 тә улік асқ ан соң зертханағ а жеткізілген жағ дайда тө мендегілерден тұ рады: диагностика қ ақ ырық жағ ындысының микроскопиясынан басталады (3 ү лгі); егер қ ақ ырық микроскопиясының нә тижелері оң болса, қ ұ рамында ең кө п мө лшерде Қ ТБ анық талғ ан ү лгі тест жү ргізу ү шін таң далып алынады. Материал Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасы бар 2 тү тікке себіледі, сонымен қ атар Geno Type®MTBDR plus немесе Xpert MTB/RIF (Хайн-тест болмағ ан жағ дайларды) жасалады. Бұ дан ә рі алгоритм қ адамдары осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика (ө кпелік тү рі, Қ ТБ+); патологиялық материал > 4 кү н» атты 13-қ осымшағ а (№ 2 схемағ а) сә йкес жү ргізіледі; егер қ ақ ырық микроскопиясының нә тижелері теріс болса, тестілеу ү шін материалдың ең сапалы ү лгісі таң далады. Материал Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасы бар 1 тү тікке себіледі де, Xpert MTB/RIF жү ргізіледі. Бұ дан ә рі алгоритм қ адамдары осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика (ө кпелік тү рі, Қ ТБ-); патологиялық материал > 4 кү н» атты 15-қ осымшағ а (№ 4 схемағ а) сә йкес жү ргізіледі. 240. Туберкулез ауруын анық тау алгоритмі (ө кпеден тыс тү рі) патологиялық материал жиналғ аннан кейін 4 тә улік ішінде зертханағ а жеткізілген жағ дайда: жағ ынды микроскопиясы жасалып; материал Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасы бар 1 тү тікке жә не сұ йық қ оректік ортасы бар (MGIT) 1 тү тікке себіледі де, сонымен қ атар Xpert MTB/RIF жү ргізіледі. Бұ дан ә рі алгоритм қ адамдары осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика, ө кпеден тыс тү рі» атты 15-қ осымшағ а № 5 схемағ а сә йкес жү ргізіледі. 241. Туберкулез ауруын анық тау алгоритмі (ө кпеден тыс тү рі) патологиялық материал жиналғ аннан 4 тә улік асқ ан соң зертханағ а жеткізілген жағ дайда: жағ ынды микроскопиясы жасалып, материал Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасы бар 2 тү тікке себіледі жә не сонымен қ атар Xpert MTB/RIF жү ргізіледі. Бұ дан ә рі алгоритм қ адамдары осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика, ө кпеден тыс тү рі» атты 15-қ осымшағ а № 5 схемағ а сә йкес жү ргізіледі. 242. I санаттағ ы науқ астардың емін бақ ылау алгоритмі осы Нұ сқ аулық қ а 15-қ осымшағ а «1 санат емін бақ ылау» № 6, 7, 8 схемағ а сә йкес жү ргізіледі. 243. Микроскопиялық зерттеулер жү ргізу ә дістемесі осы Нұ сқ аулық қ а 16-қ осымшада келтірілген. 244. ТҚ Ұ туберкулез ауруын культуральдық ә дістермен анық тау тә ртібі осы Нұ сқ аулық тағ ы 17-қ осымшағ а сә йкес жү ргізіледі. 245. ТҚ Ұ автоматтандырылғ ан BАСТЕС MGIT-960 жү йесінде сұ йық қ оректік орталарды қ олдана отырып туберкулез ауруын культуральдық ә дістермен анық тау тә ртібі осы Нұ сқ аулық тағ ы 18-қ осымшағ а сә йкес жү ргізіледі. 246. Туберкулез ауруын жә не дә ріге сезімталдық ты анық таудың молекулалы-генетикалық ә дістерін (Geno Type ®MTBDR, Xpert MTB/RIF) қ олдану тә ртібі осы Нұ сқ аулық қ а 19-қ осымшада келтірілген. 247. Қ ышқ ылғ а тө зімді микобактерияларды микроскопиялық анық таудың сапасын бақ ылау осы Нұ сқ аулық тағ ы 20-қ осымшағ асә йкес жү ргізіледі.
Туберкулез бойынша профилактикалық іс-шараларды ұ йымдастыру жә не жү зеге асыру жө ніндегі нұ сқ аулық қ а 1-қ осымша
1. Қ ақ ырық ты жинау жә не зерттеу жү ргізу ү шін зертханағ а тасымалдау
1. Науқ астарғ а қ ызмет кө рсететін жә не емдейтін барлық емдеу мекемелерінде қ ақ ырық жиналады. Егер бұ л мекемеде қ ышқ ылғ а тө зімді микобактерияларды анық тау мақ сатында бактериоскопиялық зерттеу жү ргізілмесе, жиналғ ан қ ақ ырық зертханағ а жеткізіледі. 2. Зерттеу жү ргізу ү шін қ ақ ырық негізгі бактериоскопиялық зертханағ а жеткізіледі. Зертханағ а тасымалдау ү шін қ ақ ырық кө лемі 50, 0 мл, ауызы кең - диаметрі 35 мм-ден кем емес, жиналғ ан материалдың мө лшері мен сапасын бақ ылау ү шін - мө лдір, қ ақ пағ ы саң ылаусыз/герметикалы бұ ралып жабылатын арнайы контейнерге жиналады. Таң ба контейнердің бір бү йіріне ғ ана қ ойылады. Науқ астың аты-жө ні мен ү лгінің нө мірі жазылады. Жиналғ ан барлық 3 (диагностика мақ сатында) немесе 2 (емді бақ ылау мақ сатында) ү лгілерге бір ТБ-05 жолдамасы толтырылады. 3. Зертханағ а тасымалдау ү шін қ ақ ырығ ы бар контейнерлер таң баланғ ан темір бикске жиналады. Жиналғ ан қ ақ ырық зертханағ а бактериоскопиялық зерттеу мақ сатында бір тә улік ішінде жеткізіледі, медицина мекемесінде 7 кү нге дейін тоң азытқ ышта сақ тауғ а рұ қ сат беріледі. Бактериологиялық зерттеу мақ сатында жиналғ ан қ ақ ырық ты 3 тә улікке дейін тоң азытқ ышта сақ тауғ а болады. 4. Патологиялық материал тө гіліп қ алмау ү шін қ ақ ырық жиналғ ан контейнерлер жақ сылап буып-тү йілуі тиіс. Тасымалдау кезінде бикстер (жә шіктер) салқ ын жерде сақ талып, тікелей кү н сә улелерінен қ орғ алуы тиіс. 5. Қ ақ ырық ты зертханағ а медицина қ ызметкері емдеу мекемесінің медициналық кө лігімен тасымалдауы тиіс. Зертханалық зерттеуге жолдама бланкілері патологиялық материалы бар контейнерлерден бө лек болуы керек. Термосө мкелерге жолдама қ ұ жат дайындалып, онда науқ астар жә не қ ақ ырық ү лгілері туралы ақ парат жазылуы тиіс. Ондағ ы контейнерлер саны тізімдегі науқ астардың санына сә йкес болуы керек. Ә рбір контейнердегі сә йкестендірме нө мірі тізімдегі сә йкестендірме нө міріне тура келуі керек. 6. Жолдама тізімде тасымалдау кү ні мен медицина ұ йымының атауы кө рсетілуі тиіс. 7. Зертханағ а келіп тү скен қ ақ ырық ү лгілерін қ абылдау барысында: 1) жеткізілген биксте қ ақ ырық тың тө гілу белгісі бар-жоқ тығ ын тексеру керек; 2) бикстің сыртқ ы жақ тарын зарарасыздандыру керек; 3) биксті ақ ырындап ашып, контейнерлердің жарылғ аны немесе сынғ аны бар-жоқ тығ ын тексеру керек; 4) бикстің ішкі жағ ын зарарасыздандыру керек. 8. Қ ақ ырық кө лемі жеткіліксіз болса (3-5 мл-ден аз), контейнерлер жарылғ ан не сынғ ан болса жә не тасымалдау ережелері сақ талмаса, ү лгілер зерттеуге қ абылданбайды.
Туберкулез бойынша профилактикалық іс-шараларды ұ йымдастыру жә не жү зеге асыру жө ніндегі нұ сқ аулық қ а 2-қ осымша
|