арт жастағы адамдар анамнезінде қан тамыр жүйесінің аурулары ішінде артериальді гипертензияның қай формасы жиі кездеседі?

*+Систоликалық
* Диастолалық

* Систоло-диастолалық
* Рено-васкулярлы
* Рено-паренхиматозды

! Гипертониялық аурумен ауыратын кө птеген қ арт жастағ ы науқ астар гипертонияны тө мендетуде қ ажет етеді:
* Тек ө мір салтын ө згертуді қ ажет етеді
* ө мір салтын ө згерту мен фармакологиялық монотерапияны қ ажет етеді
*+ө мір салтын ө згерту мен комбинирленген фармакологиялық терапияны қ ажет етеді
* Тек тұ зды шектеуді қ ажет етеді
* фармакологиялық монотерапияны қ ажет етеді

! Қ арт жастағ ы адамдардың денсаулығ ын зерттей отырып, ЖИА ә йел адамдарғ а қ арағ анда ерлерде... кездеседі
* Бір уақ ытта
* 10 жылғ а кеш
*+10 жыл ерте
* 20 жылғ а ерте
* 20 жылғ а кеш

! Қ арт жастағ ы адамдардың денсаулығ ын зерттей отырып, ЖИА-ғ а жиі ә келетін себептер:
* Подагра
* Бү йрек тас ауруы
*+Диабет, дислипидемия, артериальды гипертензия
* Ішімдікті шамалы қ олдану

* Жиі ЖРА (ОРЗ)

! Қ арт жаста жара ауруларының пайда болуында маң ызды орын алады:
* генетикалық бейімділік
*+Асқ азан қ абырғ асының микроциркуляциясының бұ зылуы
* Асқ азан сө лінің қ ышқ ылдығ ының жоғ арылауы
* психоэмоционалды жү ктеме

* тө сектік режим
! Қ арт жә не егде жастағ ы адамдардың зә р шығ аруының кешеуілдеуі жиі байланысты:
* жедел гломерулонефритпен
* жедел пиелонефритпен

* жедел циститпен
*+қ уық асты безі аденомасымен

* тө сектік режиммен
! Егде жә не қ арт жастағ ы адамдарда жиі кездесетін ауру:
* гемофилия
* Шенлейн-Генох ауруы
* темір тапшылық ты анемия
*+Альцгеймер ауруы

* жедел бронхит
! Егде жә не қ арт жастағ ы адамдарда қ ант диабеті байланысты:
* бактериальді инфекция
* психоэмоциональді жү ктеме
* инсулиннің абсолютті дефициті
*+тіндердің инсулинге сезімталдығ ының тө мендеуі

* экологиялық қ олайсыздық
! Қ ант диабетінің қ арттардағ ы жә не егде жастағ ы ағ ымын анық тайды
*+атеросклероз, семіздік
* пиелонефрит, цистит
* бронхит, пневмония
* гастрит, холецистит

* гипертониялық ауру
! калцийдің аз болуына байланысты сү йектердің сынғ ыштығ ының жоғ арлаулымен кө рінетін ауру
* артроз
* ревматоидты артрит
* остеохондроз
*+остеопороз

* Паркинсона ауруы
! Егде адамдарда созылмалы аурулар жиі ө теді

* жасырын

* кө п сиптомды;

* айқ ын симптомдармен;

* асқ ынусыз

*+асқ ынумен.

! ұ зақ уақ ыт тө сектік режимде жататын егде адамдарда кездесетін асқ ынуларды кө рсет

* депрессия;

* пневмоторакс;

* бас айналу

* қ ызба;

*+пневмония.

! Гериатрия зерттейді:

* қ артаюдың біріншілік механизімін анық тайды

* қ артаю процесіндегі бейімделу механизімін анық тайды;

* геронтопсихологияны;

* қ артаюдың биологиялық аспектілерін;

*+клиникалық ағ ымның жә не қ арт, егде адамдардың ә ртү рлі ауруларының емін жә не

профилактикасындаму ерекшелігін зерттейді.

! жас келген сайын мынандай аурулардың аурушаң дық кө рсеткіші артады:

*+жү рек ишемиялық ауруы;

* жедел гастрит;

* созылмалы гастрит;

* анемия;

* ентігу.

! Егде жә не қ арт адамдарда жү ректің астмалық ұ стамасымен медициналық кө мекке жү гіеу жиі тіркеледі:

* физикалық кү шеме кезінде;

* тамақ тан кейін;

* тыныштық жағ дайда;

*+тү нде;

* тамақ қ а дейін.

! Табиғ и қ артаю сипатталады:

* жастық ө згерістердің ерте дамуымен;

*+жастық қ згерістердің сатылы дамуымен;

* жастық ө згерістердің айқ ын кө рініс беруімен;

* жедел аурулардың дамуымен;

*созылмау аурулардың дамуымен

! Ө мірінің соң ғ ы кезең індегі емделмейтін ауруы бар науқ астарғ акө мек кө рсететін медицина саласы:

* гериатрия;

* геронтология;

*+паллиативті медицина;

* геронтофобия;

* терапия.

! Биологиялық жас тә уелді:

* тұ қ ымқ уалаушылық;

* қ оршағ ан орта;

* ө мір салты;

*+дұ рысы A, B, C;

* тә уелді емес.

! Геронтология – бұ л:

* адамның қ артаю кезіндегі психологиялқ, психикалық ө герістерді зерттейтін социология бө лімі;

*+адамныі қ артаю ү рдісін зерттейтін биологиялық жә не медициналық бө лім

* егде жастағ ы адамдар тобының ауруларын зерттейтін клиникалық медицицналық бө лім;

* психология бө лімі

* патофизиология бө лімі.

! Медициналық қ ызметкер есте сақ тау керек, ұ зақ тө сектік режим мынандай асқ ынуларғ а ә келмейтіндігін:

* гипостатиялық пневмония;

*+жедел бронхит;

* тромбоэмболиялық бұ зылыстар;

* зә р шығ ару қ иындауы;

* ойылулар.

! Адамның жастық дамуында заң ды жә не қ айтарымсыз келетін соң ғ ы кезең:

* жаң ғ ыру;

* Ауру;

* есею;

*+қ артаю;

* витаукт

! БДҰ жіктелуібойынша 75 астан асқ агдар аталады:

* ұ зақ жасаушылар;

*+қ арттар;

* егде адамдар;

* жетілген адамдар

* жастар

! Адамның қ артаюы мынағ ан ә келетін биоло5гилық ү рдіс:

*+қ ызметтің адоптацияның тө мендеуі

* қ ызметтің жоғ арлауы

* ағ залардың атрофиялануы

* ең бекке жарамдылық тың жоғ арлауы;

* адаптацияның жоғ арлауы.

! қ артаю қ арқ ынының жылдымдауына ә келеді:

* бақ ытты неке;

*+ ауру

* қ аржылық жағ дайдың жақ саруы;

* ө лшенген физиологиялық жү ктемелер;

* генетикалық сілтемелер.

! асқ оруты жү йесінің қ артаю пайда болады

* тә беттің жоғ арлауымен;

* бауырлық ұ стамалардың болуымен;

* дә мдік сезінулердің жоғ арлауымен

*+дә мдік сезінулердің тө мендеуімен

* ферменттік ү рдістердің жоғ арлауы.

! Қ арт адамдар іш қ атулар жиі мынамен байланысты

* сұ йық ты пайдалану

* гипердинамика;

* ішек перистальтикасының жоғ арлауы;

*+ішек периталтикасының тө мендеуі;

* сфинктердің спазмы

! зә р шығ ару жү йесінің қ артаюы мынағ ан ә келеді:

*+кіш дә реттің кө беюі

* зә р шығ арудың тө мендеуі

* жедел қ абыну ауруларының дамуы

* Альцгеймер ауруы;

* қ озғ алыс белсенділігінің тө мендеуі

! Бұ лшық ет жү йесінінің қ артаюы кө рінеді:

* бойдың ө суі

* салмақ тың артуы;

* қ озғ алыс белсенділігінің жоғ арлауы

*+подагра;

* толып кету

! тыныс алу жү йесінің қ артаюы пайда болады:

*+ө кпенің тіршілік сыйымдылығ ының тө мендеуі;

* ө кпенің тіршілік сыйымдылығ ының жоғ арылауы;

* Альвеола санының кө беюі;

* тыныс алу жиілігінің тө мендеуі;

* қ озғ алыс белсенділігінің тө мендеуі.

! ОЖЖ қ артаюы пайда болады:

* есте сақ таудың жақ саруы;

*+есте сақ таудың тө мендеуі;

* менингиттің пайда болуы;

* оқ уғ а қ абілеттіліктің жоғ арылауы;

* ұ йқ ының жақ саруы.

! Қ артаюды тездететін фактор:

* жалғ ыздық;

* қ аржы жағ дайының жақ сы болуы;

*+депрессия;

* жұ мысқ а қ анағ аттануы;

* Эмоциясын кө рсете білу.

! Егде жә не қ арт жастағ ы науқ астардың психологиялық ерекшеліктерін медициналық қ ызметкер ескеру қ ажет:

* ә ң гімелесуде ө ткеніне кө п кө ң іл аудармауы;

* адамдармен тіл табысуы жоғ ары;

* оқ уғ а қ абілеттіліктің жоғ арылауы;

*+соң ғ ы уақ ыттағ ы жағ дайды есте сақ тауы тө мендеуі;

* ө ткен жылдағ ы жағ дайды есте сақ тауы тө мендеуі.

! Егде жә не қ арт науқ астардың ұ йқ ысының бұ зылуының негізгі себебін медициналық қ ызметкер ескеру керек:

*+кү ндізгі уақ ыттағ ы ұ йқ ы;

* ұ йқ ы алдындағ ы жиі серуендеу;

* хвойные(қ ылқ ан жапырақ ты) ванналар;

* тыныштандырғ ыш жә не ұ йқ ы шақ ыратын дә рілерге ә деттену;

* ентігу.

! Емдеу-профилактикалық мекемелердегі егде жә не қ арт жастағ ы науқ астардың қ айғ ылы жағ дайының негізгі себебін медициналық қ ызметкер ескеру қ ажет:

*+тепе-тең діктің бұ зылуы;

* палаталар мен коридорлардың жақ сы жарық тануы;

* жақ ындарының кездесуге келуі;

* қ озғ алыстың анық белсенділігі;

* қ оғ амдыө орныдарды арнайы сү йенетін жабдық тардың болуы.

! Қ арт жастағ ы адамдардың физикалыұ мү мкіндігін бағ алауда қ олданады:

*+биожасын анық тау;

* тамақ істеуге қ абілеттілігі;

* телебағ дарламаларды қ арау жиілігі;

* жақ ындарының телефон номерлерін білуі;

* дә рі қ абылдау жиілігі.

! Қ арт адамдардың жиі кездесетін физиологиялық мә селесі:

* мә селенің жоқ тығ ы;

* ентігу;

* жақ сы тү с кө ру;

*+ұ йқ ысыздық;

* кө нілді журу.

! Егде жастағ ы адамдардың жиі психологилық мә селесі:

* жақ сы ұ йқ ы;

* қ арым-қ атынастың жоғ арлығ ы;

* тә уелсіз болу;

*+қ имыл-қ озғ алыстың шектелуі;

* тә уелді болуы.

! Егде жә не қ арт жастағ ы адамдардың диеталық тағ амдарын ұ йымдастыруда шектеу қ ажет:

* қ иын сің ірілетін кө мірсу;

* ө сімдік майы;

*+тұ зды қ уырылғ ан тағ амдар;

* кө кө ніс жә не жеміс жидектер;

* E сұ йық тық тар.

! Егде жә не қ арт жастағ ы адамдардың диеталық тағ амын ұ йымдастыруда кальциі кө п тағ амдар ұ йымдастырылады:

*+сү тті ө німдер жә не ірімшік;

* балық;

* жеміс-жидектер;

* кө кө ністер;

* етті тағ амдар.

! Остеопороздың алдын-алуда қ олданады:

* геропротекторлар;

* стероидты гормондар;

*+кальций препараттары;

* витаминдер;

* жоғ арыфизическалық жү ктеме.

! Қ арт адамдарды профилактикалық қ арау кезінде АҚ Қ -ны мына қ алыпта ө лшейді:

*+отырғ ан қ алыпта;

* оң жағ ымен жатқ анда;

* физикалық жү ктемеден соң;

* кез-келген қ алыпта;

* сол жағ ымен жатқ анда.

! егде жә не қ арт жастағ ы адамдардың медикаментозды терапияны қ абылдаудың сапасы бағ аланады, егер:

* дә рілердің орташа дозасын тағ айындау;

* жоғ ары дозасын тағ айындау;

* дә рі тек парентеральды қ абылданады;

* бірден барлық дә рі қ абылданады;

*+тек пероральды қ абылданады.

! Қ артаю туралы Халық аралық Мадридтік жоспар қ ай жылы қ абылданды

* 2000 -2001 жж.

*+2002 ж.

* 2005 ж.

* 2010ж.

* 2011 ж.

! Халық аралық Мадридтік жоспар бойынша қ артаю:

*+«жол картасы» мемлекеттің демографиялық қ артаюының жоғ арғ ы қ арқ ыны

* егде жастағ ы адамның қ ұ қ ығ ы

* қ ұ рылымдық кө мек бойынша мә лімет

* қ ысқ ы анық тама

* қ аржы қ ұ жаттары

! «Демографиалық қ артаю» дегеніміз:

*+тұ рғ ындар арасындағ ы егде жастағ ы адамдардың кө беюі

* тұ рғ ындар арасындағ ы егде жастағ ы адамдардың азаюы

* тұ рғ ындар арасындағ ы балалар санының кө беюі

* тұ рғ ындар арасындағ ы балалар санының азаюы

* тұ рғ ындар арасында жұ мысқ а қ абілетті адамдар санының кө беюі

! Тұ рғ ындарғ а қ арттық кө мек:

* хосписы жә не ү йге стационар

* санаторлық мекемелер

* жалпы жү йедегі ү й, интарнат жә не аурухана

*+Қ артайғ ан жә не егде жастағ ыларғ а жү йелі тү рде мамандандырылғ ан ә леуметтік –

медициналық стационарлық мекелер жә не емханалық кө мек

* ү йге кө мек

! Қ азақ стан тұ рғ ындарында 80 жә не одан жоғ ары жастағ ы ерлер мен ә йелдер арасындағ ы қ атынасы:

* 1: 2

* 1: 2, 5

* 1: 3

*+1: 4

* 1: 5

! Казақ станда 2013-2014 жж. тұ рғ ындар арасында орташа ө мір сү ру ұ зақ тығ ы:

* 68 жас

*+70 жас.

* 72 жас

* 74 жас

* 75 жас

! Казақ станда 2013-2014 жж. ерлердің орташа ө мір сү ру кө рсеткіші:

*60 жас

*+64 жас.

* 65 жас

* 70 жас

* 75 жас

! Казақ станда 2013-2014 жж. ә йелдер арасындағ ы орташа ө мір сү ру кө рсеткіші:

* 68 жас

* 70 жас

* 72 жас

*+74 жас

* 75 жас

! Паллиативті кө мектің терепиялық кө мектен айырмашылығ ы:

*+симптоматикалық ем, топтық ә рекет

* интенсивті ем

* медбике мен фармакологтың біріккен жұ мысы

* психологиялық кө мек

* стационарлық кө мек

! Мемлекетіміздегі қ артаюды қ андай ә рекет арқ ылы тө мендетуге болады:

*+туу кө рсеткішін жоғ арлату, ө лім кө рсеткішін тө мендету

* егде жастағ ы адамдар арасында ө мір сү ру ұ зақ тығ ын ұ зартатын іс – шаралар ө ткізу

* туу кө рсеткішін тө мендету

* кең тарағ ан ассорциалық ауралар(СПИД/ВИЧ, туберкулез) алдын- алуды бақ ылауды кү шейту

* журек қ ан тамыр ауруларын тө мендету

! Европалық мемелекетте зейнеткерлік жасы:

* 60 жас

* ә йелдер – 60 лет, ерлер – 65 лет.

* ә йелдер – 55 лет, ерлер – 60 лет

*+65 жас

* 70 жас

! Казақ станда 2013-2014 жж. тұ рғ ындар арасында зейнеткерлікке шығ у жасы:

* 60 жас

*+ә йелдер -58 лет, ерлер – 63 года.

* ә йелдер – 55 лет, ерлер – 60 лет

* 63 жас

* 65 жас

! Тұ рғ ындар арасында қ артаюғ а ә сер ететін негізгі фактор:

*+тұ рғ ындар арасында орташа ө мір сү ру ұ зақ тығ ын жоғ арлату, негативті ө згерістер

* тұ рғ ындар арасында орташа ө мір сү ру ұ зақ тығ ын тө ментету

* тұ рғ ындар арсында ерлердің басым болуы

* тұ рғ ындар арсында балалардың басым болуы

* жұ мыс берушіліктің қ ысқ аруы

! Қ азіргі кө з қ арас бойынша ө мір сү ру ұ зақ тығ ының максималды жасы:

* 80 жас

* 90 жас.

* 100 жас

*+120 жас

* 150 жас

! Герентологиядағ ы паллиативті кө мек:

*+медициналық, ә леуметтік, психологиялық кө мектен гө рі науқ астарғ а рухани кө мек кө рсету

* стационарлық кө мек

* ү й жағ дайындағ ы кө мек

* ә леуметтік кө мек

* медбикелік кө мек

! ДДСҰ бойынша Денсаулық дегеніміз:

* Жү рек қ ан тамыр аурулары мен онкологиялық аурулардың болмауы

*+ә леуметтік, физикалық, рухани жағ дайдын жақ сы болуы

* созылмалы аурулардың болмауы

* физиологиялық норма

* қ артаю қ арқ ынын тө мендету