Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Іргетастар
|
|
Байламалы
Бағ ан
|    
| |||
    
| 
|  
| ||
    
| 
|  
| 
| |
|
Байлам
Қ аң қ алы- байламалы
бағ ан
|
|
| |||||
|
| 
| ||||
 
|
|
| 
| |||
| 
| |||||
| 
| |||||
11 - сурет- Ғ имараттардың қ аң қ алары
6.2 Конструктивтік ү лгі
Конструктивтік ү лгі ғ имараттар кө лемінде негізгі кө тергіш қ ұ рамалардың орналасуына байланысты.
Қ абырғ алы жү йелі ғ имараттарды жобалағ анда екі конструкциялық ү лгіні қ олданады(12 - сурет): -бойлап орналасақ ан кө тергіш қ ұ рамалар; -кө лденең орналасқ ан кө тергіш қ ұ рамалар.
а- бойлап орналасқ ан кө тергіш қ абырғ а; б-кө лденең орналасқ ан кө тергіш қ абарғ а; в-тү йіспелі; 1-сыртқ ы жә не ішкі қ абырғ алар; 2-қ абатаралық жабындар; 3- ішкі кө тергіш қ абырғ а; 4-сыртқ ы кө тергіш қ абырғ а; 5-кө лденең немесы бойлап орналасқ ан кө тергіш қ абырғ алар; 6-тө бе жабындар.
12 – сурет - Қ абырғ алы ғ имараттардың ү лгілері
Қ аң кқ алы ғ имараттарда конструкциялық ү лгінің ү ш тү рі болады: -қ ө лденең орналасқ ан арқ алық; -бойлап орналасқ ан арқ алық; -арқ алық сыз.
6.3 Ғ имараттардың қ ұ рылыс жү йесі
7 ТОПЫРАҚ ТЫ НЕГІЗДЕР ЖӘ НЕ ІРГЕТАСТАР
7.1 Топырақ ты негіздер
Негіздер – ү йлер мен ғ имараттардың салмақ тарын кө теретін жә не ә сер ететін кү штердің салдарынан шө гуіне тө теп беретін шө гінді тау жыныстары.
Инженерлік – қ ұ рылыстық жағ дайларда пайдаланылатын барлық тау жыныстары топырақ тар деп қ арастырылады. Топырақ тар қ атты тү йіршіктерден жә не сумен қ анық қ ан немесе ауа толтырылғ ан кеуектерден тұ рады.
Кеуектердегі сулардың мө лшеріне байланысты топырақ тар ылғ алы (50%) жә не суғ а қ анық қ ан (80% астам) болып бө лінеді. Топырақ тың ылғ алдығ ы ғ имарат негіздердерінің кө тергіш қ асиеттеріне ә сер тигізеді.
Топырақ тар қ иыршық қ ұ рамына байланысты тасты жыныстар, іріқ иыршық ты, қ ұ мды, балшық ты болып бө лінеді. Қ ұ мды жә не балшық ты топырақ тар ү гілген тау жыныстары.
Жер асты сулары деп жер қ ыртысын қ ұ райтын тау жыныстарының ішіндегі барлық сулар аталады. Аталғ ан сулар жер асты қ ойнауыда орналасуларына байланысты қ алқ ыма, топырақ, қ абатаралық жә не артезиан (75÷ 100м терең діктен астам) сулары болып келеді. Жер асты сулары жобалау барысында іргетастардың есеп-санау ө лшемдері мен тү рлерін қ абылдауғ а қ атты ә серін тигізеді.
Ғ имараттар мен ү йлерді тұ рғ ызып, салу барысында топырақ жыныстарын табиғ и жә не жасанды негіздер деп бө леді.
Табиғ и топырақ ты негіздер кө тергіш қ асиеттері мол жә не тү сірілетін кү штердің ә серінен шө кпейтін немесе нормативтік шө гу мө лшерінен аспайтын тау жыныстары.
Жасанды топырақ ты негіздер – табиғ и осал топырақ тарды нығ айту ә дістері арқ ылы (тығ ыздау, қ ұ рғ ату т.б.) кө тергіш қ асиеттері жоғ арылатылғ ан тау жыныстары.
Іргетастар
Іргетастар – ғ имараттардың жер ү стіндегі конструкцияларының салмағ ын кө теріп топырақ ты негіздерге таратуғ а арналғ ан, жер астында орналасатын конструциялық бө лшек.
Іргетастар кө тергіш қ абырғ алар мен бағ андардың астына орналасады. Негіздердің беріктігі топырақ тардың минералдық қ ұ рамына, тығ ыздығ ына жә не ылғ алдығ ына тә уелді. Іргетастардың орналасу терең дігі топырақ тардың беріктігіне жә не ғ имараттардың салынатын климаттық ауданына байланысты есептеліп тағ айындалады.
Іргетастардың жіктелу тү рлері:
а)терең дігіне байланысты
-тайыз (3 м дейін);
-терең (3 м асатын).
б) тұ рғ ызу ә дістеріне байланысты
-қ ұ йылмалы;
-жиылмалы.
в) материалдарына
-тасты;
-бетонды;
-темірбетонды;
-темірден;
-ағ аштан.
г) конструкциялық тү рлеріне байланысты (13-сурет)
-таспалы (ленталы);
-жеке орналасқ ан;
-тұ тас тақ талы;
-қ адалы.
ү немді болуғ а тиіс. Ғ имараттың жоғ арғ ы бө лігі (қ абырғ а, бағ ан) орналасқ ан іргетастың жоғ арғ ы беті жиек деп, ал топырақ ты негіздермен жанасатын тө менгі беті табаны деп аталады.
а- таспалы (ленталы); б- жеке орналасқ ан; в- тұ тас тақ талы; г- қ адалы
13 – сурет - Іргетастардың тү рлері
Іргетас биіктігі, жиек пен табан аралығ ындағ ы ө лшем – hф.
Іргетас салу терең дігі, жер бетімен табан аралығ ында болатын ө лшем – h.
Іргетас табаны, іргетастың еніне тең болады – b.
Іргетас табаны есеп-санау арқ ылы анық талады (14- сурет).
Іргетас орналастыру терең дігі келтірілген мә селерге байланысты:
- қ ұ рылыс алаң ының инженерлі-геологиялық жә не гидрогеологиялық жағ дайлары;
- қ ұ рылыс алаң ының климаттық шарттары;
- ғ имараттың тү рлері жә не ерекшеліктері;
- қ ұ рылыс жұ мыстарының іргетас салғ андағ ы ерекшеліктері.
15 – суретте ү ймереттердің жерасты бө ліктерінің қ ималары кө рсетілген.
 |
|
1- қ абырғ а (бағ ан); 2- іргетастың тақ тасы; 3- іргетас блоктары; 4- іргетас жиегі;
5- іргетас табаны; 6- негіздердің кө тергіш қ абаты; 7- негіздердің тө сеніш қ абаты
14 – сурет - Іргетас анық тамалары жә не ө лшемдері
Егер табан асты ү гілген тау жыныстарынан (қ ұ м, балшық) болса, іргетасты топырақ тың тоң дану терең дігінен тө мен орналастырады.
1- іргетастартың гидроизоляцияланғ ан жиегі; 2- жағ ылғ ан битум (вертикалды гидроизоляция); 3- балшық; 4- арнайы тө сем; 5- жертө ленің едені; 6 - жертө ленің қ абырғ асы; 7- арнайы гидроизоляция; 8- қ ыштан жасалғ ан қ орғ аныс қ абат; 9- екінші арнайы тө сем
15 – сурет - Ү ймереттердің жерасты бө ліктерінің қ ималары
 |
7.3 Таспалы іргетастар
Қ абырғ а қ ұ йылмалы, тас кірпіш, панель, блоктарды қ олданса астына таспалы (ленталы) тө ртбұ рышты іргетас жобаланады. Таспалы іргетас ені қ абырғ аның екі жағ ынан 50-150 мм артық етіп жобаланады. Іргетастың беріктігін толық пайдалану ү шін ауданын ү лкейту арқ ылы, топырақ ты негізге тү сірілетін қ ысым мө лшерін азайтады. Таспалы іргетастар қ ұ йылмалы немесе қ ұ рамалы болады. Қ ұ рамалы іргетас тү рлері 1, 2 – кестелерде жә не 16 - суретте келтірілген.
1 – кесте - Қ ұ рамалы таспалы іргетастар. Іргетас табан тақ талары
| Іргетас табан тақ тасының жалпы кө рінісі | Маркалары | Тақ та ө лшемдері, мм | Салмақ тары, т | |||||
| b | L | h | c | |||||
| Ф6 Ф6-12 Ф8 Ф8-12 | - - - - | 1, 07 0, 53 1, 43 0, 71 | |||||
 
| Ф10
Ф10-12
Ф12
Ф12-12
Ф14
Ф14-12
Ф16
| 1, 58 0, 79 1, 82 0, 9 2, 18 1, 08 2, 53 1, 26 | ||||||
| Ф20 Ф24 Ф28 Ф32 | 2, 54 3, 00 3, 55 4, 14 |
h- биіктігі; b – ені; L1 – ұ зындығ ы
16 – сурет - Қ ұ рамалы таспалы іргестастар. Іргетас блоктары
2 - кесте
| Блок маркалары | Ө лшемдері, мм | ||
| b | h | L1 | |
| ФБС6; ФБС6-9 ФБС5; ФБС5-9 ФБС4; ФБС4-9 ФБС3; ФБС3-9 | 2380; 880 2380; 880 2380; 880 2380; 880 | ||
| ФБСН-6 ФБСН-5 ФБСН-4 |
7.4 Жеке орналасатын іргетастар
Ғ имараттың конструктивтік шешімдері қ аң қ алы болып, бағ андар жобаланса, жеке орналасатын іргетастар қ абылданады 1, 2 –кестелерде (3–кестеде, 17 - сурет). Жеке орналасқ ан іргетас осьтерінің арасын 3, 0...6, 0 м тең. Жеке орналасқ ан іргетастар міндетті тү рде
а- таспалы іргетастар: 1- тығ ыздалғ ан топырақ; 2- блоктар; 3- тақ талар; 4- қ ұ м-тасты тө сем; 5- қ ұ йма бетон; 6- жиек; б- жеке орнатылатын іргетастар: 1-іргетастар арқ алығ ы; в-қ абырғ алардың астына жеке орнатылатын іргетастар: