Тақырып: Әлеуметтік философия және қоғам болмысы.

Қ оғ амдағ ы философиялық тұ рғ ыдан зерттейтін ғ ылымдар кө п: саясаттану, ә леуметтану, мә дениеттану т.б. Солардың бірі-ә леуметтік философия. Бұ л ә леуметтану (социология) емес. Ә леуметтану қ оғ амдағ ы топтардың пайда болып, дамуының ішкі заң дылық тарын, сол топтардың ә рқ айсысының ішкі ерекшеліктерін зерттейді. Ә леуметтік философия, сондай-ақ ол тарих философиясы, таптардың ө мір сү ру тә сілдерін, алатын орнын, қ арым-қ атынастарын зерттейтін ілім, ә рине, ә рбір қ оғ амда ең бек ететіндер мен ең бек етпейтіндер, жұ мыссыздар, ү стем тап пен езілушілер, жастар мен кә рілер, ерлер мен ә йелдер, оқ ушылар мен оқ ымайтындар, ә скери адамдар мен мү гедектер, зейнеткерлер мен уақ ытша бас бостандығ ынан айырылғ андар бар. Олардың тұ рмыс жағ дайлары ә р қ илы Оның ө зіндік себептері мен проблемелаоы бар. Осыдан келіп, осыдан келіп ә леуметтік философия дү ниеге келді. Бұ л ілім тарих философиясына жақ ын, оның бір саласы болып кіреді. Ә леуметтік философияғ ажататын мә селелер: елдің тыныштығ ы, халық тардың бірлігі елдің экономикасы мен мә дениеттің дамуы, мемлекеттің егемендігінің мық ты болуы, шекараның берік болуы. Одан соң, елдегі жұ мыссыздық ты азайту, ең бек ақ ысын уақ ытылы тө леу, зейнеткерлердің хал-жағ дайы, елдің денсаулығ ының мық ты болуы, емдеу жү йесіеің дұ рыс жолғ а қ ойылуы. Тұ рғ ын ү й, пә тер мә селесін шешу, халық тың емделу, демалысқ а шығ уын қ амдастыру, жастардың тегіс мектепке тартылуы, жетім балаларғ а қ амқ орлық.Осылардың барлығ ы ә леуметтік мә селелер.Одан соң, қ оғ амда байлар мен кедейлер арасындағ ы алшақ тық тың терең деуі Баюдың да тү рлі жолдары бар, ә ркім ө з ең бегі мен қ абілеті арқ ылы байыса бір сә рі. Ал егер, халық тың ырзығ ын тү рлі айламен қ ол сұ ғ ып, оны бойына сің іріп, елді жұ татса ол екінші мә селе. Осылардың барлығ ы ә леуметтік мә селелер. Сондайлардың себебін ашу, ә ділетсіздікті болдыртпау, елде дұ рыс қ оғ ам орнату-бұ л қ ашанда ә леуметтік философия проблемаларына жатады. Осылардың бә рін талдап, тексеріп, таразығ а салғ андай есептеп отырса-қ оғ ам ұ тамды. Сыбайластық жемқ орлық тамырына балта шабылады. Бә рі заң ғ а бағ ындырылуы қ ажет. Ә леуметтік философия жолғ а қ ойылғ ан елде, заң сыздық тың беті ашылғ ан жерде ә ділетті демократиялық қ оғ ам орнайды. Ә леуметтік философияның басты мақ саттары осындай. Тарихты объективтік тұ рғ ыдан тү сінен ө зінен бұ рынғ ы алдың ғ ы қ атарлы қ оғ амдық ойдың жай жалғ асы емес, қ оғ амтану тарихындағ ы мү лдем сапалы кезең. Тарихқ а объективтік кө зқ арастық қ алыптасуы табиғ атты да, қ оғ амды да қ амтитын біртұ тас ғ ылыми-философиялық дү ние танымдық негіз болады. Қ оғ амды ғ ылыми тұ рғ ыдан тү сінудің басты ө згешелігі-ол алуан тү рлі қ оғ амдық қ атынастардың, байланыстардың ішінен ең бастысын материалдық -ө ндірістік қ атынастарды бө ліп алады. Ө ндірістік қ атынастердың шығ уы, қ алыптасуы адамдардың ой-санасына байланысты емес, қ айта оларғ а тә уелсіз болады. Олар қ оғ амның идеологиялық рухани қ атынастарын анық таушы, белгілеуші, қ оғ ам организмнің объективті, материалдық, экономикалық қ ұ рылымның негізі. Қ оғ амдық болмыс- адам ө мірінің, оның іс-ә рекетінің қ ажетті шарты жә не қ айнар кө зі. Адам ө зінің жасампаздық кү ш-қ уатымен табиғ и мү мкіндіктерді шындық қ а айналдыру арқ ылы болмысты ө згертіп отырады. Қ оғ амдық болмыс – адамзат тарихының даму кезең деріндегі ә леуметтік практиканың нә тижесі. Қ оғ амда тү рлі қ атынастар бар. Олар негізінен алғ анда материалдығ жә не идеологиялық қ атынастар болып екіге бө лінеді. Қ оғ ам, ө мірге адам мен қ оғ амдық қ атынастар туралы ой пікірлер, идеялер мен ұ ғ ымдар алғ ашқ ы қ ауымдық қ оғ ам дә уірінде-ақ қ алыптаса бастағ ан. Адамдардың алдында қ оғ ам деген не, ол қ алай пайда болды, ол қ алай дамиды, дамудың кө здері мен қ озғ аушы кү штері неде, қ оғ амдық қ ұ былыстар мен процестердің байланысы қ андай, ө зара ә сер, себеп, қ арым-қ атынастар заң дылық теры бар ма деген жә не басқ а да кө птеген сұ рақ тар, ой-пікірлер мен идеялар туады. Қ оғ ам дегеніміз – адамдардың алуан тү рлі саналы іс–қ имылы мен қ ызметінің негізінде қ алыптасқ ан тарихи қ ауымдастығ ы. Адам қ оғ амда ө мір сү ріп, ә рекет етеді, ол қ оғ амның ажырамас бір бө лігі жә не оғ ан тә уелді. Сондай-ақ, қ оғ ам да адамдардан қ ұ ралады, адамдарсыз қ оғ ам болмайды. Тарихты ғ ылыми тұ рғ ыдан тү сіндіру белгігі бір нақ тылы объективтік жағ дайлар талабына байланысты туындағ ан соның рухани нә тижесі еді. Ол қ оғ амның, философиясының, ғ ылымның жаң а практикалық талабына сә йкес келді.