Пневмоэлементтердің шартты графикалық белгілері

Бө лім №3

Пневматика саласындағ ы шартты белгілер мен стандарттар.

Пневмоэлементтердің шартты графикалық белгілері

Пневматикалық жү йелерді жобалау суреттер, конструкциялар жә не схемалардың бірың ғ ай нормаларын қ олдануды талап етеді. Шартты белгілер пневмоэлементтердің келесі қ ұ рылымын кө рсетеді:

· Басқ ару жә не бастапқ ы жағ дайғ а қ айта қ алпына келтіру типі;

· Сызық тардың (қ осылыстардың) саныжә не олардың белгіленуі;

· Ауыстыру позицияларының саны;

· Іс-ә рекет принципі;

· Ағ ынды бө лімнің жең ілдетілген кө рә інісі.

Қ ұ растыру шешімі шартты білгіленуде кө рсетілмеуі керек. Пневмоавтоматикада қ олданыс табатын шартты белгілер ДИН ИСО 1219 " Гидравлические и пневматические системы и приборы - обозначение схем" (DIN ISO 1219 " Fluidtechnische Systeme und Geraete - Schaltzeichen")-ғ а сә йкес орындалады. Тө менде аса маң ызды шартты белгіленулер кө рсетілегн. Шартты белгілер жайлы толық мә лімет ТР102 кітабында берілген.Қ ысылғ ан ауамен энергия жабдық тау.

Қ ысылғ ан ауамен энергия жабдық таудың ішкі жү йесінің шартты белгілері жеке элементтер сияқ ты бірнеше элементтердің комбинацияларын кө рсете алады. Егер барлық пневмоэлементтерге ортақ қ оректену сызығ ының қ осылысы қ олданылса, онда қ ысылғ ан ауаынң шығ у кө зінің белгіленуі жең ілдетілген символ ретінде берілуі мү мкін.

3.1 сурет энерго жабдық таудың ішкі жү йесінің элементтерінің шартты Ү лестірушінің позицияларының белгіленулері

Ауыстыру позициялары квадрат тү рінде кө рсетіледі.

Сызық ағ ымды бө лімді, ал нұ сқ ағ ыш ағ ынның бағ ытын кө рсетеді.

Жабық қ осылыс РН тү рінде кө рсетіледі

Т ә рпі (дұ рыс немесе 180⁰С-қ а айналдырылғ ан)

Ауаны кіргізу жә не шығ ару ү шін қ осылғ ан сызық тар квадраттың сыртында кө рсетілген.

3.2 сурет таратушының ауыстыру позицияларының шартты белгілері

Ү лестірушілер қ осылыстардың, ауыстыру позицияларының санымен жә не ағ ымды бө ліммен мінезделеді. Монтаж кезінде қ ателіктерді болдырмау ү шін таратушының кірісін жә не шығ ысын таң балау керек.

Қ осылыстардың сызық тарының саны

Ауыстыру позицияларының саны

2/2- дұ рыс ашық таратушыны

3/2- дұ рыс жабық таратушыны

3/2- дұ рыс ашық таратушыны

4/2- 1 (Р)-ден 2( В )-ғ а жә не 4(A)-дан 3(B)-ғ а ағ ынды таратушыны5/2- 1 (Р)-ден 2( В )-ғ а жә не 4(A)-дан 5(B)-ғ а ағ ынды таратушыны

5/3- ортаң ғ ы ауыстыру позициясындағ ы таратушыны

3.3 сурет қ осылыстардың сызық тары жә не таратушының ауыстыру позициялары

Қ осылыстардың сызық тары жә не ү лестірушінің ауыстыру позициялары ә ріптермен немесе DIN ISO 5599-3-ғ а сә йкес сандармен берілуі мү мкін. Барлық мү мкіндіктер 3.1. кестеде кө рсетілген.

3.1- кесте Пневмосызық тардың басқ арушылары жә не жұ мысшылары

3.4. сурет белгілену мысалдары. Басқ ару тү рлері

Тү рлерге қ ойылғ ан жү йелік талаптарғ а сә йкес пневматикалық таратушылар ретінде қ олданады:

· Мускулды басқ ару;

· Механикалық басқ ару;

· Пневматикалық басқ ару;

· Электрлік басқ ару;

· Қ ұ ралмалы басқ ару.

Басқ ару ә дісінің шартты белгілері DIN ISO 1219-ғ а сә йкес болу керек. Ү лестірушінің негізгі басқ ару ә дістері жә не оны бастапқ ы жағ дайғ а келтіру ү лестірушімен бірге кө рсетілуі тиіс. Ә детте басқ ару ә дістерінің шартты белгілері ауыстыру позицияларының екі жағ ында да беріледі. Басқ ару ә дістерінің қ осымша тү рлері, мысалы, қ олмен басқ ару, бө лек кө рсетіледі.

Мускулды басқ ару: жалпы белгісі

Тетіктің кө мегімен

Рычагтың кө мегімен

Бекітулі рычагтың кө мегімен

Педальдың кө мегімен механикалық басқ ару: итергiш кө мегімен

Роликті рычаг кө мегімен

Бір бағ ытта ғ ана жұ мыс істейтін сынғ ыш роликтің кө мегімен

Серіппенің кө мегімен

Орталық тандыратын серіппелердің кө мегімен

Пневматикалық басқ ару:

Қ ысымды беру арқ ылы тікелей басқ ару

Қ ысымды беру арқ ылы тікелей емес басқ ару

Электромагнитті басқ ару:

Электромагнит кө мегімен

Екі электромагнит кө мегімен

Қ ұ ралмалы басқ ару:

Пневматикалық кү шейтумен электрлік жә не кө мекші қ олмен басқ ару

3.6 сурет кері клапан жә не оның негізінде қ ұ ралғ ан клапандар

Дроссельдер

Кері клапандар бү кіл бір қ ұ рылымда базалық элементтің қ ызметін атқ арады. Кері клапандар қ айтымды серіппемен де қ айтымсыз серіппесіз де кездеседі. Серіппелі клапанда тік бағ ытта ауа ағ ыны ө ту ү шін газдың қ ысымынан шығ атын кү ш серіппеден шығ атын кү штен жоғ ары болуы керек.

Ә детте, дроссельдер екі бағ ытта дроссель орнату мү мкіндігі бар реттегіш болып табылады. Егер дроссель нұ сқ ағ ышпен берілсе, онда дроссель реттегіш болып табылады. Нұ сқ ағ ыш ауаның ө ту бағ ытын кө рсетпейді. Ол кері клапанда дроссельде ең соң ғ ы болып қ осылады. Бұ л жағ дайда дроссель орнатушы бір бағ ытта ғ ана жү зеге асады.

3.7 сурет дроссельдер

Қ ысым клапандары

Қ ысым клапандары пневматикалық жү йеде жә не оның жеке бө ліктерінде қ ысымды ұ стып тұ ру ү шін арнап шығ арылғ ан. Қ ысым клапандары алдын ала серіппенің қ ысылуының ө згеруінің есебінен реттегіш болып табылады. Тағ айындалуына байланысты клапандардың келесі тү рлері ажыратылады:

· жү к тү сiрусiз редукциялық клапан;

· жү к тү сiрумен редукциялық клапан;

· сақ тағ ыш клапандар.