Адрестеу амалдары. Адрестік кеңістік ұғымы.

18. Контроллер мен микропроцессор қ ұ рылғ ыларын программалық басқ ару амалдары программалау ортасы.

Kmmkpbapo Контроллерлер. Бұ л қ ұ рылғ ылар компьютердің ішкі қ ұ рылғ ыларын басқ ару мақ сатында пайдаланылады. Ә р ішкі қ ұ рылғ ының ө зіндік жеке контроллерлері болады. Электронды модульдік контроллерлер жү йелік блоктың ішкі тақ шаларына орнатылады. Мұ ндай тақ шаларды ә детте ішкі қ ұ рылғ ылардың адаптерлері деп атайды. Микропроцессордан қ андай да бір команда келіп тү скеннен кейін контроллер оны орындауғ а кіріседі, яғ ни атвономды тү рде функционалдайды.

Контроллерлерде екі типті регистрлер – басқ ару жә не деректер регистрлері орналасқ ан. Бұ л регистрлерді ә детте енгізу/шығ ару порттары деп те атайды. Ә р порттың негізінде нақ ты бір нө мір, атап айтқ анда порт адресі бекітілген. Осы порттар арқ ылы қ олданушы ішкі қ ұ рылғ ыларды басқ ару мү мкіндігіне ие болады. Ішкі қ ұ рылғ ылар мен микропроцессорлардың арасындағ ы ақ парат алмасуды тездету ү шін жадқ а тікелей жол пайдаланылады. Контроллерлер ішкі қ ұ рылғ ыдан ақ паратты қ абылдай салысымен, микропроцессордың деректерімен алмасуды іске асырады. Бұ л уақ ытта микропроцессор ү зіліссіз тү рде сол программаны орындай береді.

Микропроцессор. Кез келген жү йелік блоктың ядросы (негізі) ақ параттарды ө ң дейтін, сондай-ақ оны басқ аруғ а арналғ ан қ ұ рылғ ылар микропроцессор деп аталады. Микропроцессор бір ғ ана кристалдың негізінде жасалады. МП қ ұ рамына кіреді:

· Орталық басқ ару қ ұ рылғ ысы;

· Арифметикалық -логикалық қ ұ рылғ ы;

· Ішкі регистрлік жад;

· Кэш-жады;

· Жедел жадқ а қ атынайтын нақ ты адрестелген қ ұ рылымдық схемалар;

· Жү йелік шиналармен басқ ару схемасы жә не т.б.

Бұ л қ ұ рылғ ылардың жұ мыс режимін нақ ты тү сіну ү шін мысал ретінде Intel фирмасының 486 процессорының моделін қ арастырайық.

Арифметикалық -логикалық қ ұ рылғ ы – арифметикалық есептеулер мен логикалық амалдарды екілік-ондық санау негізінде есептейді. Кейбір конфигурацияларда бұ л мақ сатта арифметикалық соопроцессор қ олданылады. Оның қ ұ рамында ө зіндік деректер мен басқ ару регистрлері бар жә не орталық МП-мен параллельді жұ мыс істейді.

Микропроцессорлы типті басқ ару қ ұ рылғ ысы алдын-ала таң дау блоктарының кө мегімен деректерді конвейерлі тү рде ө ндіруді қ амтамасыз етеді.

Деректер мен командалардың алдын-ала таң дау блогы 32 байттық командалар тізбегін толтыруды жү зеге асырады

20….Макро Assembler жә не Турбо Assembler. Негізгі операторлары

Mats Ассемблер тілі - машиналық тідің аналогы болып саналады. Ассемблер тілінде жазылғ ан программа МП-р қ ұ рылысының ерекшеліктерін: жадтың ұ йымдастырылуын, операндтарды адрестеу тә сілдерін, регистрлерді қ олдану ережелерін анық тап, кө рсету қ ажет. Ә р МП-ң ө зінің Ассемблері болады.

Ассемблер тілінде жазылғ ан программа жад сегменттері деп аталатын жадблоктарының тобынан тұ рады. Программа осындай бір немесе бірнеше блок-сегменттерден тұ руы мү мкін. Ә р сегмент программа кодының ә р қ атарында орналасқ ан сө йлемдерден қ ұ рылады.

Ассемблер тілінің сө йлемдері тө рт тү рлі болады:

• Командалар: машиналық кодтардың аналогтары. Бұ л командалар трансляциялау кезінде МП-ң сә йкес командаларына тү рленеді;

• Макрокомандалар: трансляциялау кезінде басқ а сө йлемдерге алмасатын сө йлемдер;

• Дерективалар: ассемблер трансляторына орындалатын ә рекеттер туралы тү сінік береді, яғ ни қ ызметші ақ параттар жиыны. Дерективалар машиналвқ кодтарғ а тү рленбейді;

• Комментарий: кез келген белгілерден тұ рады.

Ассемблердің атқ аратын негізгі қ ызметі – қ олданушығ а тү сінікті негізгі прогрпмманы МП тү сінетін объекттік программағ а айналдыру. Ассемблердің кең тарағ ан тү рлері: IBM фирмасының MASM(Macro Assembler) программасы жә не Borland фирмасының TASM (Turbo Assembler) прграммасы.

Ассемблер тіліндегі ә р команда 4 ө рістен тұ руы мү мкін.

Мысалы: get: mov cx, di; cx регистріне di регистрінің мә нін меншіктеу Бұ л жерде get белгіні білдіреді, mov – меншіктеу командасы, cx, diоперандтарды білдіреді, ал; белгісінен кейін тұ рғ ан мә лімет – коментарий

Сандарды алу командалары

1. dec операнд – декремент амалы, яғ ни операнд мә нін 1-ге кеміту.

2. sub операнд 1, операнд 2 – алу амалы, нә тиже операнд 1-ге жазылады.

3. sbb операнд 1, операнд 2 – жоғ арғ ы разрядтан алу негізінде алу амалы, нә тиже операнд 1-ге жазылады.

Сандарды кө бейту: mul 1_кө бейткіш [, 2_кө бейткіш].

Сандарды бө лу: div бө лінгіш

24. Аналық тақ таның BIOS-ын жаң арту. BIOS-тың жаң артылғ ан тү рін қ айдан алуғ а болады?

Аналық тақ таның BIOS-ын жаң артуғ а болатындығ ын қ алай анық тау керек?

Banbioszh BIOS мағ лұ матының бір тү рін жаң артуғ а дайындағ анда, алдымен, бұ л мү мкін бе, соны анық тап алуымыз қ ажет. Біздің компьютерімізде ультракү лгін тазалайтыны бар тұ рақ ты жады микросхемасы болуы ық тимал. Бұ л жағ дайда микросхеманы қ айта программалауда арнайы программа керек.

1997 жылдан бастап, барлық аналық тақ та іс жү зінде, ө зінің мазмұ нын қ арапайым программа арқ ылы ө згерте алатын Flash жадымен іріктеледі. Сондық тан да, жетерліктей жаң а аналық тақ та болса, ойлағ анымызғ а жетуіміз мү мкін.

Біздің компьютеріміздің аналық тақ тасында Flash BIOS микросхемасы қ ондырылғ андығ ын нақ тылау ү шін, жү йелік блоктың қ ақ пағ ын ашып, аналық тақ таны қ арау қ ажет. BIOS микросхемасы басқ алардан ө ндірушінің ұ қ састық жазуы бар голографиялық жапсырмасы арқ ылы ажыратылады. Жапсырманы жойып, BIOS микросхемасы қ андай тү рге жататынын анық тайтын таң балауды табамыз.

· Микросхеманың ортасындағ ы терезе бізге ультракү лгін тазалауыш барлығ ын білдіреді. Бұ л микросхеманы қ айта программалау ү шін, алдымен ішіндегінің барлығ ын ультракү лгін шаммен тазалап, кейін арнайы программа арқ ылы жаң асын жазу керек;

· Программалау амалдары кө мегімен BIOS-ты ө згерту мү мкін емес. Микросхеманың таң балануы 27-ден басталса, онда микросхема Flаsh жады тү ріне жатады;

· Терезенің болмауы біздің алдымызда ү немі жадылы электрлі тазалау микросхемасы тұ рғ андығ ын білдіреді. BIOS-тың тү рін ө згертуде арнайы бағ дарламалаушы пайдалану қ ажет

BIOS-тың жаң артылғ ан тү рін қ айдан алуғ а болады?

Компьютердегі BIOS-ты жаң артпас бұ рын оның ішіндегі программалық жаң а бір коды бар файлды тауып алу керек. Кө пшілік жағ дайда пайдаланушы мына ретке бағ ынуы қ ажет:

1.BIOS-тың ағ ымды тү рін анық тау, аналық тақ таның аталуы мен адресі, BIOS-ты немесе аналық тақ таны шығ арушының ресми сайты. Бұ л сайттарда BIOS-ты жаң арту, қ айта «тігуге» арналғ ан программаны ширатып алуғ а болады.

2.Таң дағ ан сайттарғ а кіріп, керекті файлдарды кө шіріп жазып алу. Аналық тақ таның жұ мысының ө німділігіне, тұ рақ тылығ ына кері ә сер бермес ү шін, BIOS-тың тү рін кө шіргенде жаң асының орнына кө несін жіберіп алмау ү шін аса ұ қ ыпты болу керек.

3.BIOS-ты қ айта айдауда арнайы программаны алу. Оны BIOS-тың арнайы ө ндіруші сайттардан алуғ а болады.

Ө ндіруші мен аналық тақ таның атын компьютерді шашпай-ақ анық тауғ а болады. Ол ү шін компьютерді қ осқ анда мониторда бірден сол жақ тағ ы бұ рышында таң баланғ ан қ атар қ ызмет етеді. Ың ғ айлы болуы ү шін «Pause» пернесін жазу пайда болғ аннан кейін бірден басу қ ажет. Таң баланғ ан қ атардың мазмұ нында BIOS-ты жә не аналық тақ таны ө ндіруші туралы мағ лұ матты экранның жоғ арғ ы сол жағ ында BIOS-тың ағ ымдық мағ лұ маты пайда болады жә не BIOS аналық тақ таның қ ұ рамында кө рсетілген пайдаланушуғ а ө те қ ажет емес «чипсет» сияқ ты жә не басқ а да қ ызмет информациялары кө рсетіледі. AMI BIOS-та бұ л жол мынадай кө рініс беруі мү мкін:

61-0414-008031-0011ІІ11-071595-440ВХ-CRBX014-N-H.

Бұ л жердегі ү шінші топ BIOS-ты ө ндірушінің мағ лұ матын береді. Бесінші топ BIOS-тың ең соң ғ ы ө ндіріліп біткен кү нін кө рсетеді (біздің жағ дайда бұ л 15 шілде 1995 жыл) 440ВХ бұ л

(чипсеттің аталуы) аналық тақ таның жү зеге асқ ан кездегі чипсеттің аталуы.

AWARD BIOS бұ л ұ қ састыру жолының тағ ы бір жолын ұ сынады:

02/15/2000-i440BX-ITE867-2A59CQICC00

Бізді 9 символдан тұ ратын топ қ ызық тырады. Бірінші бес символ (біздің жағ дайда 2А59С) чипсеттің типін анық тауғ а мү мкіндік береді, келесі 2 символ (Q1) аналық тақ таның шығ арушысына сілтейді, ал соң ғ ы жұ п (CC) аналық тақ таның моделін білдіреді. Ұ қ састық қ олданыстан табуғ а болатын арнайы кесте кө мегімен жү зеге асады. Кө птеген аналық тақ таларда олардың тақ таның моделі мен шығ арылуы туралы мағ лұ мат сол тақ таның ө зінде кө рсетілген (ереже бойынша берілген жазу PCI слотының арасында болады). Сондық тан, егер BIOS-тың ұ қ састыру жолы кө мегімен оны жаң арту жү зеге аспаса онда жү йелі блокты ашып, аналық тақ таның қ ұ рылымын мұ қ ият біліп алу қ ажет.

· Информацияны кескіндеу. Электрлі-сә улелік трубалы монитор жә не оның жұ мысы.

· Сә уленің интенсивтілігі. Жарық уақ ыттылығ ы мен жиілігі. Вертикальды жаю жиілігі.

· Электронды сә улелі трубкалы мониторлардың экрандарының тү рлері. Сұ йық кристалдағ ы дисплейлер.

· Монитордың негізгі параметрлері. Бейнеадаптерлер.