Бу қысымы- құрам, қайнау температурасы –құрам диаграммасы

Қ ос сұ йық жү йенің тепе-тең дік кү йінің жиынтығ ы х, р изотермиялық диаграммасымен сипатталады, онда жалпы бу қ ысымының сұ йық тың қ ұ рамына жә не бу қ ұ рамына тә уелділік қ исық тары келтірілген. 3-4 суреттерде осындай диаграммалардың мү мкін болатын типтері келтірілген.

Алдымен, 3- суреттегі диаграмманы қ арастырайық. Бу қ ысымына В^/СА^/ қ исығ ы сұ йық қ ұ рамының функциясы ретінде, ал В^/ДА^/ қ исығ ы – бу қ ұ рамының функциясы ретінде сә йкес келеді. Біріншісі – сұ йық тың қ исығ ы, ал екіншісі – бу қ исығ ы деп аталады. В^/ жә не А^/ нү ктелері таза компоненттердің қ ысымдарына сә йкес келеді. Х, р диаграммаларында сә йкестік принципі сақ талады: бу қ исығ ынан тө мен жатқ ан ВВ^/ДА^/А аймағ ы қ анық пағ ан, қ ұ рғ ақ бу кү йіне сә йкес келеді, ал сұ йық қ исығ ынан жоғ арыда жатқ ан аймақ сұ йық фазасына сә йкес келеді; ал қ исық тар арасында жатқ ан В^/СА^/ДВ^/ аймағ ы сұ йық пен будың гетерогенді жазық тығ ы болып табылады (қ анық қ ан немесе ылғ алды бу). Тұ рақ ты температурада екі фазалы жү йе моновариантты болғ андық тан, ә рбір таң дап алынғ ан қ ысымғ а екі фазаның да белгілі бір қ ұ рамдары сә йкес келеді; олар бу мен сұ йық тың қ исық тарында болады. Мысалы фигуративтік нү ктесі М болатын буды алайық. Қ ысымды арттырғ ан кезде бұ л нү кте mM тү зу сызығ ымен жоғ ары қ озғ алады, егер бу қ ұ рамы (m нү ктесі) ө згермесе. Р нү ктесіне жеткен кезде, яғ ни бу қ исығ ына, будың конденсациясыбасталады жә не сұ йық тың алғ ашқ ы тамшылары Q нү ктесіне сә йкес келеді. Қ ысым mM^/ дейін артқ анда жү йе сұ йық (С нү ктесі) пен бу (Д нү ктесі) қ оспасынан тұ рады. Олардың салыстырмалы мө лшерін рычаг ережесі бойынша анық тауғ а болады.

Сұ йық мө лшері/ бу мө лшері = DM^//M^/C

Қ ысым mM^// кесіндісімен бейнеленетін шамағ а дейін ө скен кезде бу сұ йық қ а конденсирленеді. Қ ысымды одан ә рі арттырғ анда жү йенің фигуративті нү ктесі сұ йық тың жазық тығ ына ө теді.

4- суреттің айырмашылығ ы онда m нү ктесінде экстремум бар, онда сұ йық пен будың қ исық тары бір-біріне жанасады.

Азеотропты қ оспалар.

Егер біз, сұ йық азеотропты қ оспаны (М нү ктесі, 4 сурет) алатын болсақ, онда m нү ктесінде бу тү зіле бастайды. Коноваловтың екінші заң ына сә йкес бу мен сұ йық бұ л нү ктеде бірдей қ ұ рамғ а ие болады. Жү йедегі басқ а кез келген қ оспалардан айырмашылығ ы азеотропты қ оспа қ ысымды одан ә рі тө мендеткенде қ ұ рамды ө згертпестен буғ а айналады. 3-4 суреттер Коноваловтың 1-ші заң ының ә ділдігін дә лелдейді.

Таралу заң ы.

Ө зара араласпайтын екі сұ йық арасында бірнеше заттың таралуы Нернст заң ына бағ ынады: екі фаза арасындағ ы басқ а компоненттердің таралуы ондағ ы ө зге қ осылыстардың бар-жоғ ына, мө лшеріне тә уелсіз, тек таралатын компоненттердің меншікті таралу коэффициентімен ғ ана анық талады.