Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Этиологиясы. Этиологиясы бойынша остеопороз біріншілік (менопаузадан кейінгі, сенильді, ювенильді, идиопатиялық) және басқа сырқаттар
|
|
Этиологиясы бойынша остеопороз біріншілік ( менопаузадан кейінгі, сенильді, ювенильді, идиопатиялық) жә не басқ а сырқ аттар ә серінен дамитын екіншілік, яғ ни симптоматикалық болып жіктеледі (8.8 сурет). Остеопороздың дамуына ә келетін қ ауіп тү рткілері тө мендегі 8.7 кестеде кө рсетеліген.
8.7 кесте. Остеопорозғ а ә келетін қ ауіп тү рткілері
| Жойылмайтын тү рткілер | Жойылатын тү рткілер |
| 1. Ересек жаста сү йектің сынуы 2.Бірінші сатыдағ ы туыстарда сынық тар болуы 3. Ақ нә сіл 4. Егде жастағ ылар 5. Ә йел жынысы 6. Деменция | 1. Темекі тарту 2.58 кг-нан тө мен дене салмағ ы 3. Гипоэстрогения (45 жасқ а дейінгі менопауза, екі жақ ты овариэктомия, пременопауза кезінде бір жылғ а созылғ ан аменорея) 4. Ө мір бойы жеткілікті мө лшерде кальцийді қ абылдамау |
| 7. Нә зік дене бітімі | 5. Алькогольді кө п қ абылдау 6. Кө рудің ә лсіздігі 7. Жиі сү рініп қ ұ лау 8. Жалпы денсаулығ ының нашар болуы |
8.8 сурет. Остеопороз этиологиясы
| 8.8 сурет Первичный остеопороз- Біріншілік остеопороз Постменопаузальный 1-типа- Менопаузадан кейінгі (1 типі) Сенильный 2-типа- Сенильді (2 типі) Ювенильный- Ювенильді Идиопатический- Идиопатиялық Вторичный остеопороз- Екіншілік остеопороз Заболевания эндокринной системы- Эндокринді жү йе аурулары Ревматические заболевания- Ревматизмдік аурулар Заболевания органов пищеварения- Асқ орыту ағ заларының аурулары Заболевания почек- Бү йрек аурулары Заболевания крови- Қ ан аурулары Другие заболевания и состояния- Басқ а аурулар мен жағ дайлар Генетические нарушения- Генетикалық бұ зылыстар Медикаменты- Дә рі-дә рмектер Эндогенный гиперкортицизм(болезнь и синдром Кушинга)- Эндогенді гиперкортицизм(Кушинг ауруы мен синдромы) Ревматоидный артрит- Ревматоидты артрит Резецированный желудок- Бө лігі алып тасталғ ан асқ азан Хрон.поч.недост- Созылмалы бү йрек жеткіліксіздігі Миеломная болезнь- Миеломды ауру Длительный постельный режим- Ұ зақ тө сек тартып жату Несовершеный остеогенез- Жетілмеген остеогенез Кортикостероиды- Кортикостероидтар Тиреотоксикоз- Тиреотоксикоз Гипогонадизм- Гипогонадизм Гиперпаратиреоз- Гиперпаратиреоз Сах.диабет 1 типа- Қ антты диабеттің 1типі Гипофизарная недостат- Гипофизарлы жеткіліксіздік Системная красная волчанка- Жү йелі қ ызыл жегі Анкилозирующий спондилоартрит- Анкилоздаушы спондилоартрит Мальабсорбция- Мальабсорбция Хрон.заболев. печени- Бауырдың созылмалы аурулары Почечный канальцевый ацидоз- Бү йрек тү тігінің ацидозы Талассемия- Талассемия Системный мастоцитоз- Жү йелі мастоцитоз Лейкозы и лимфомы- Лейкоздар мен лимфомалар Хроническое обструктивное заболевание- Созылмалы обструктивті аурулар Алкоголизм- Алкоголизм Нервная анорексия- Жү йкелік анорексия Нарушения питания- Тамақ тану бұ зылысы Трансплантация органов- Ағ залар трансплантациясы Синдром Марфана- Марфан синдромы Синдром Элерса-Данло- Элерс-Данло синдромы Гомоцистинурия- Гомоцистинурия Антиконвульсанты- Антиконвульсанттар Иммунодепрессанты- Иммунодепрессанттар Алюминий содержащие антациды- Алюминийі бар антацидтер Препараты тиреоидных гормонов- Тиреоидты гормон дә рілері |
Патогенезі
Жоғ ары сү йектік зат алмасу тә н остеопороз кезінде қ алыпты немесе жоғ арылағ ан сү йектің тү зілу ү рдісі сү йек резорбциясын компенсациялай алмайды, ал сү йектік зат алмасу тө мен остеопороз кезінде сү йек резорбциясы жылдамдығ ы тө мен немесе қ алыпты болып, сү йектің жаң аруы баяу болады. Аталғ ан остеопороздың екі тү ріде бір науқ аста остеопороздың тү рлі сатылары ретінде ө туі мү мкін. Менопаузадан кейінгі остеопороз патогенезінің дамуы сү йек массасының тө мендеуіне ә келетін эстрогенді жеткіліксізділіктен басталады. Остеобластарда эстрогендер рецепторлары орналасады, ал эстрогендердің тапшылығ ы остеокластар белсенділігін ынталандырып, дифференцировкасын кү шейтіп, сү йектің жоғ ары резорбциясын тудырады. Сенильді остеопороз патогенезі негізінде кальцитонин мен жыныс стероидтарының жеткіліксіздігінен басқ а, D дә руменінің тапшылығ ы мен ішекте кальций абсорциясының бұ зылысы нә тижесінде екіншілік гипопаратиреозбен жә не сү йек тіні резорбциясының жоғ арылауына ә келетін теріс кальций балансы маң ызды қ ызмет атқ арады. D дә румені алмасуының бұ зылысы инсоляцияның тө мендеуінен, стероидты гормондар тапшылығ ынан оның белсенді тү рлерінің тү зілуі бұ зылуынан дамиды. Кез келген жаста қ андайда бір гормон секрециясының артық немесе жеткіліксіз синтезделуі остеопороздың дамуына жол ашады (гиперпаратиреоз, тиреотоксикоз, Кушинг синдромы жә не т.б.). Глюкокортикоидтардың артық болуы сү йектің жаң аруын тежейді жә не бұ л кезде ішекте кальций сің ірілуі тежеліп, бү йректермен оның экскрециясы артады, нә тижесінде екіншілік гиперпаратиреоз бен жоғ ары сү йек резорбциясына ә келетін екіншілік гипопаратиреоз дамиды. Гипогонадизм кезінде репродуктивті жастағ ы ә йелдерде остеопороздың даму механизмі менопаузадан кейін дамитын механизмге ө те ұ қ сас.
Менопаузадан кейінгі, стероидты жә не гипогонадалық остеопорозғ а сү йектің трабекулярлы тінінің жоғ алуы тә н (омыртқ а денесі, қ абырғ а, білек сү йегінің сынуы). Ал сенильді остеопороз, гиперпаратиреоз жә не тиреотоксикоз кезінде сү йектің кортикальды тіні зақ ымдалады (тү тікті сү йектердің, сан сү йегі мойнының сынуы).