Бақылау сұрақтары. 1. Диспетчерлеу түсініктемесі

1. Диспетчерлеу тү сініктемесі

2. Бө лінетін қ орғ а мысал келтіру

3. Бө лінбейтін қ орғ а мысал келтіру

8-дә ріс. Енгізу-шығ ару ағ ындары. Енгізу-шығ аруды қ орғ ау тә сілдері.

Енгізу-шығ ару сұ раныстары нақ ты белгіленген бірнеше оң деу этаптарынан ө теді. Бұ л этаптарда сұ раныс қ ұ рылғ ығ а бірқ атпарлы драйвер арқ ылы басқ арылатыны немесе кө пқ атпарлы драйвер арқ ылы ө туіне байланысты айырмашылық тары бар. Ә рі қ арай айырмашылық тарды ө ң деу кезінде берілген енгізу-шығ ару типі – синхронды немесе асинхронды бойынша белгіленеді. Мысалы екі ү рдіс жалпы оперативті жадының кең істігінде жұ мысын орындайды. Бұ нда бө лінетін қ орлар ә р тү рлі режимдерде орындалуы мү мкін, мысал екі ү рдіс екі бө лек машинада болса, бірақ олар жалпы оперативті жадының ө рісімен байланысуы мү мкін. Бұ л жағ дайда жадымен буферлеу жұ мысын атқ арғ ан кезде проблема тү зелуі мү мкін, ө йткені ә р машинаның ө зінің оқ у/жазу буферлеу механизмдері болады. Онда жағ ымсыз жағ дай туады, физикалық жадының жағ дайы оның реалды мә ніне сә йкес келмейді. Сонымен қ атар екі бө лек машинада жұ мыс жасап отырғ ан операциялық жү йеде проблема тү зеледі.

Келесі проблема. Мысалы, екі ү рдіс бір машинада орындалады. Бұ л жағ дайда бө лінетін жадығ а қ атынауды синхрондауғ а мү мкіндік беретін қ ұ рылымдар белгіленуі керек. Оперативті жадымен жұ мыс жасап жатқ ан ү рдістердің алмасуы дұ рыс орындалу ү шін жағ дай жасалуы керек.

Шындығ ында есеп шешкен уақ ытта жалпы жады сияқ ты қ ордың бө лінуінің қ ажеті жоқ, бірақ бір уақ ытта орындалатын ү рдістер бір біріне ә сер етсе дейміз. Ә сер ету аппаратты ү зуге тең. Кө п операциялық жү йелер оны жү зеге асыру ү шін ү рдістер арасында сигналдар қ олданылады. Бір ү рдіс басқ а ү рдіске сигнал жібер деп нұ сқ ау береді. Басқ а ү рдісте орындалып жатқ ан ү рдіс ү зіледі жә не қ абылданғ ан сигналды ө ң деу қ ажет.

Бұ л операциялық жү йенің ү шінші функциясы. Операциялық жү йенің бұ ндай функциялары оның экплуатациялық қ асиеттеріне ә сер етеді. Реалды ә р операциялық жү йе кө п функциялар жиынынан тұ рады, олар жү йенің жұ мысын қ амтамасыз етеді.

Ә р операциялық жү йе енгізу-шығ ару буферлеуін қ амтамасыз етеді. Негізінде ол операциялық жү йенің негізгі функцияларының бірі. Операциялық жү йе есептеу жү йесінің тү рлі компоненттерінің ә р тү рлі қ атынас жылдамдық тарымен қ ұ ресу ү шін программалық буферлеуді енгізеді, ол қ атынасуақ ытын дұ рыстау жә не синхрондау проблемаларын шешеді.

Магниттік дискідегі жинақ тауышты компьютердің орталық бө лігінің шапшаң дығ ымен салыстырғ анда жылдамдығ ы ө те тө мен. Шапшаң дығ ының айырмашылығ ы бірнеше рет. Операцияның орындалу уақ ыты 0, 5н/с болуы мү мкін, ал магниттік бастиектің бір жолшығ ынан басқ а жолшық қ а ө туі бірнеше миллисекунд болады. Бастиектің астында оқ у/жазу ү шін қ ажет деректер секторын кү туге бірнеше уақ ыттық интервалы ө теді. Қ азіргі жетектерді кездейсоқ таң далғ ан сектор деректерінің оқ ылуының орта ұ зақ тылығ ы 20мс болады. Бұ л команда жә не операнд оперативті жадыдан жә не бү ркемеден таң далуынан ә лдеқ айда тө мен. Бірақ, деректер ү лкен пакетпен оқ ылады (сектор размері 512 байт, ал дискімен операциялары кезінде кө бінесе оқ у немесе жазу бірден бірнеше сектордан болады).

Сонымен санашық тың оперативті жадымен жұ мысының орта жылдамдылығ ы деректерді сыртқ ы жадыдан магниттік дискіден оперативті жадығ а жіберу орта жылдамдылығ ынан 2-3 рет жоғ ары. Осы негізгі бағ ының қ ы жү йелердің ү лкен келіспеушілігін дұ рыстау ү шін деректерді бү ркемелеу немесе буферлеу қ олданылады.

Дерек оқ у операцияларын дискідегі жылдамдатуы ол еселенген буферлеуді қ олдану. Оның мә ні ол бір буферге магниттік дискіден деректер енгізілсе, онда басқ а буферден алдында оқ ылғ ан деректер оқ ылуы жә не сұ рағ ан есепке берілуі мү мкін. Осындай ү рдіс деректерді жазғ ан уақ ытта да болады. Буферлеу барлық ОЖ-де қ олданылады. Бү ркемелеу бір программа дискіден бірнеше рет бір деректерді оқ ығ ан кезде қ ажет жә не пайдалы. Ол деректер бү ркемеге бір рет орналасқ ан соң дискіге қ атынау керегі жоқ жә не программаның жұ мыс жасау жылдамдылығ ы ө седі. Бү ркеме ретінде біз буферлер жиынын тү сінеміз жә не оларды сә йкес жү йелік ү рдісімен басқ арамыз. Егер біз файлдың жазулары бар бірнеше секторларды оқ итын болсақ, онда ол деректер бү ркемеден ө тіп сонда қ алады (бұ л буферлерді басқ а секторлар ауыстырғ анша). Егер деректерді қ айта оқ у қ ажет болса онда олар оперативті жадыдан оқ ылады дискіге қ атынамай-ақ жазу операцияларында жылдамдатуғ а болады. Деректер бү ркемеге жазылады жә не бұ л операцияны сұ рағ ан есеп сұ ранысы нақ ты жазылады деп санаса болады. Есеп ә рі қ арай ө зінің орындалуын жалғ астырса болады, сыртқ ы жү йелік ү рдістер бірнеше уақ ыттан соң деректерді дискіге жазады. Бұ л операция кейінге қ алдырылғ ан жазба деп аталады. Егер кейінге қ алдырылғ ан жазба қ олданбаса, онда тек бір есеп ө зінің деректерін дискіге жазады, қ алғ ан қ олданбалар ө зінің кезегін кү ту керек.

Бү ркеме жады-жадының шапшаң дық аймағ ы, санашық ө ң деу алдында деректерді буферлеу ү шін қ олданылады.

Кейбір ОЖ-де бү ркемелеу параметрлерін айқ ын кө рсетуге болады, ал кейбір ОЖ-де бұ л параметрлерге ОЖ ө зі жауап береді. WNT ОЖ-де файлдық бү ркеменің жә не бү ркемелеу параметрлерінің мө лшерін айқ ын тү рде басқ аруғ а болмайды. Win 95/98 ОЖ-де бұ л мү мкіндік бар, бірақ тек қ ана нақ тылы бү ркемеге арналғ ан жады мө лшерін жә не буфер мө лшерін кө рсетуге болады. MS-DOS операциялық жү йесі жұ мыс жасағ анда компьютерді кез келген уақ ытта ө шіруге болады, ө йткені бұ л жү йеде буферлеу жоқ. Unix жә не Windows операциялық жү йелерінде жұ мыс уақ ытында машинені ө шіруге болмайды, себебі бұ л жағ дайда ақ параттың жойылуы мү мкін. Буферлеу дің гейі жү йенің реалды тиімділігін анық тайды.

Бұ дан басқ а ОЖ бірнеше параллель орындалып жатқ ан есептердің сұ раныстарын орындалуына байланысты бастиектің дерктерді оқ уғ а/жазуғ а жылжытуын ұ лғ айту жұ мысын атқ арады. Деректерді магниттік дискіден алу уақ ыты, магниттік бастиектің керек цилиндрге жылжу уақ ытымен берілген секторды кү ту уақ ытынан қ осылады. Сонымен уақ ыттың кө бісі деректерді іздеуге кетеді.

Негізгі ә дебиеттер 9 [238-256], 10 [248-260]

Қ осымша ә дебиеттер 16 [198-207], 19 [115-126]