З Сабақ жоспары. Сабақ жоспарына қойылатын талаптар. Жоспардың құрамды бөліктері, формасы және мазмұны

Сабақ ты қ ұ руғ а қ ойылатын талаптар: 1. Сабақ тын бағ дарламағ а, ө тетін орнына жә не уақ ытына сә йкестігі. 2. Сабақ тың қ ұ рылымы мен кезең дерінің қ ажеттілігі, олардың уақ ытқ а байланысты арақ атынасы. 3. Идеялылығ ы мен ғ ылымилығ ы. 4. Эстетикалық тә рбие, сабақ тың эмоциоиалдық жақ тары. 5. Жаң а материалдар беру. 6. Дамыта оқ ыту принциптерін сақ тау. 7. Ө мірмен байланыс. 8. Оқ ытудың кө рнекілігі, оқ ытудың техникалық, ақ параттық коммуникациялық қ ұ ралдарын пайдалану. 9. Кітаппен жұ мыс істеу. 10. Жаң а ұ ғ ымдардың тууы, таным қ уанышы. 11. Дайындық жаттығ уларын ұ йымдастыру. 12. Оқ ушылардың жұ мысындағ ы дербестік. 13. Оқ ушылардың белсенділігі мен шығ армашылығ ы.

14. Оқ ушыларды жұ мыстың ә р алуан тү рлерімен қ амту. 15. Ауызша жә не сө здік жұ мыстармен қ амту. 16. Жекелей ә діс (қ абілеттілерге назар аудару, артта қ алушылармен жұ мыс істеу) 17. Оқ ушылардың білімін тексеруді ұ йымдастыру.

18. Оқ ушылар білімінің терең дігі мен беріктігі 19. Бағ алардың сә йкестігі жә не оларғ а аннотация. 20. Ү й тапсырмасын ұ йымдастыру. 21. Сабақ ө ткізу қ арқ ыны. 22. Мұ ғ алімнің педагогикалық ә дебі. 23. Мұ ғ алімнің сө йлеу мә дениеті. 24. Дауыстап айтумен жұ мыс істеу. 25. Сө здік — фразеологиялық жә не стилистикалық жұ мыс. 26. Байланысты дамыту, практикалық бағ ыттылық. 27. Грамматиканы, лексиканы оқ у. 28. Оқ у техникасы. 29. Сө йлеу жә не жазу мә дениеті. 30. Кө ркем шығ армаларды оқ у. 31. Жазбаша жұ мыстар жү йесі.

Билет

1) Химияны оқ ыту методикасының зерттейтін мә сеселері. Оқ ыту ә рекетінің жеке бө ліктері. Химияны оқ ыту методикасының зерттейтін объектісі – сол пә нді оқ ыту ә рекеті, Оқ ыту педагогика, дидактика жә не методика ғ ылымы тұ рғ ысынан тү сінуге болатын кү рделі ә рекет болып табылады. Педагогикалық тұ рғ ыдан қ арастырғ анда оқ ыту дегеніміз – жасө спірімнің бойына ұ жымдық тә жірибені сің іру. Дидактикалық жағ ынан алғ анда, оқ ыту – білім берудің мазмұ нын жасө спірімге жеткізу ісіндегі сабақ беру (мұ ғ алімнің қ ызметі) мен оқ удың (оқ ушының таным ә рекеті) бірлігі. Методикалық тұ рғ ыдан алғ анда оқ ыту – нақ тылы оқ у пә нінің материалын жасө спірімге жеткізу ісіндегі сабақ беру мен оқ удың бірлігі. Оқ ыту ә рекетіне «мұ ғ алім - оқ ушы», «оқ ушы – оқ у пә ні», «оқ ушы - оқ ушы» қ атысады. Осылардың ішінде ең негізгісі – мұ ғ алім мен оқ ушы қ арым-қ атынасының бірлігі мен ү йлесуі, оқ ытудың мақ саттары мен міндеттері, мазмұ ны, ұ йымдастыру формалары, қ ұ ралдары мен ә дістері арқ ылы жү зеге асады. Оқ ыту ә рекетін, тұ тасынан алғ анда, дидактика зерттейді. Ол оқ ыту ә рекетінің мә нін ашып береді, заң дылық тары мен негіздерін саралайды. Дидактика, бір жағ ынан, оқ ытудың теориясын жасайды, екінші жағ ынан, сол теорияны қ олдану арқ ылы оқ ытудың сарамандығ ын жетілдіреді. Барлық жеке пә ндерді оқ ыту, солардың ішінде химияны оқ ыту методикасы дидактиканың ашқ ан жаң алық тарына сү йенеді, оларды ө зінің методологиялық негізі ретінде пайдаланады. Методиканың зерттейтін тағ ы бір мә селесі – оқ ытудың ұ йымдастыру формаларын, қ ұ ралдарын жә не ә дістерін жетілдіру, мектептің алдына қ ойылғ ан жаң а талаптарғ а сә йкестендіру. Бұ лар мұ ғ алім мен оқ ушы ең бегінің арасындағ ы қ атынасты, оқ ушының еріктілігін, дә йектілігін жә не белсенділігін арттыру жағ ына қ арай бағ ыттап отыр. Тә рбие беру жә не оқ ушыларды дамыту – орта мектепте оқ ылатын барлық пә ндердің міндеті. Бұ л салада мектепте ө тілетін жиырмадан астам пә ндердің бірі ретінде ғ ана химия ө з ү лесін қ осады. Оның ү стіне химия ө зінің бұ л міндетін оқ у пә ні мазмұ нының негізінде жү зеге асырады.

Сондық тан химияны оқ ыту методикасына ғ ылыми анық тама бергенде оның қ ай ғ ылымның саласына жататынын, зерттейтін объектісін, тұ тасынан алғ андағ ы оқ ыту барысын, химияның жалпы білім беретін орта мектептен басқ а да арнайы орта жә не жоғ ары оқ у орындарында оқ ылатынын ескеру керек. Химияны оқ ыту методикасы қ азіргі кезде кә сіптік білім беретін орта мектептерде, арнайы орта жә не жоғ ары білім беретін мектептерде ғ ылым ретінде қ алыптасып, кү рделі зерттеулер жү ргізілуде.Жоғ арыда айтылғ андарды ескере келіп, «Химияны оқ ыту методикасы – химиядан білім берудің мазмұ нын жә не химияны оқ ыту барысының заң дылық тарын зерттейтін педагогика ғ ылымының дербес бір саласы» деген анық тама беруге болады. Мұ ның алғ ашқ ы бө лігі оқ ытудың мазмұ нын, соң ғ ы бө лігі ә рекет етуін қ амтиды. Мазмұ нды бө ліп қ араудың себебі де бар. Халық қ а білім берудің қ азіргі бағ ыты бойынша ә р пә ннің мазмұ ны мектептің типіне, бір типтегі мектептің ө зінде кластардың сипатына қ арай анық талады. Бағ дарламада жә не оқ улық тарда белгіленген мазмұ нның бә рі нақ тылы оқ ыту ә рекетіне қ атыса бермейді. Барлық мектептер ү шін бірың ғ ай, біркелкі жә не міндетті мазмұ нның тиімсіздігі іс жү зінде жә не теория жағ ынан дә лелденген соң, ә р тү рлі бағ дарланғ ан мазмұ нғ а ауысу басталады. Қ азірдің ө зінде бұ рыннан қ олданылып келе жатқ ан Ю.В.Ходаков жә не басқ аларының оқ улық тарымен қ атар Г.Е.Рудзитис., Ф.Г.Фельдманның оқ улық тарын пайдалануғ а рұ қ сат етіледі. Оқ улық тардың тиімдісін таң дап алу – мұ ғ алім мен оқ ушының еркінде.

2. Химиялық элементтерді жә не олардың қ осылыстарын оқ ып ү йрену ә дістемесі. Элементтерді жә не олардың қ осылыстарын оқ ып ү йрену кезең дері, жоспары. Орта мектептегі химия курсы мазмұ нының маң ызды бө лігін химиялық элементтер жә не олардың қ осылыс тары туралы білім қ ұ райды. Оқ ушыларды химиялық элементтермен таныстырғ анда оқ ытудың жекеден жалпығ а, белгіліден белгісізге, оң айдан қ иынғ а жылжитын аса маң ызды негіздері қ олданылады. Осы негіздерге сә йкес элементтерді жә не олардың қ осылыстарын оқ ып ү йрену бірнеше кезең де жү зеге асады: 1) жеке элемент жә не олардың қ осылыстарымен танысу. 2) элементтердің табиғ и текстарі жө нінде ұ ғ ым қ алаптастыру; 3) периодтық заң жә не периодтық жү йені оқ ыту; 4) периодты заң дылық тың негізінде элементтерді топ жә не топшалары бойынша қ алыптастыру; 5) химиялық элементер туралы білімді жинақ тап қ орыту.Химиялық алғ ашқ ы ұ ғ ымдардан кейін жеке элементтерден оттегі жә не сутегі индукциялық тә сілмен ө тіледі. Бұ л элементтер кең таралғ ан, қ осылыстарғ а оқ ушыларғ а табиғ аттану, биология жә не физика курстарынан жақ сы таныс болғ андық тан таң дап алынады. Оқ ушыларғ а оттегіні ауада кездесетіні, ағ залар тыныс алғ анда оттегін сің іріп, кө мірқ ышқ ыл газын шығ аратыны, ө сімдіктердің фотос интезі кезінде кө мірқ ышқ ыл газын сің іріп, оттегін бө ліп шығ аратыны, оттегінің алынуы жануды қ олдайтыны жә не физикалық қ асиеттері белгілі.Сө йтіп, химиялық элементпен алғ ашқ ы таныстыру мына жоспар бойынша жү зеге асырылады: а) химиялық таң басы жә не атомдық массасы; ә) табиғ атта кездесуі; б) бос кү йінде алынуы; в) жайзатының қ асиеттері; г) маң ызды химиялық қ осылысының қ ұ рамы жә не қ асиеттері;

ғ) қ осылыстарындағ ы валенттілігі; д) халық шаруашылығ ындағ ы маң ызы.

Осы жоспарғ а сә йкес оттегі мен сутегінің элементтері оқ ылып, олар тү зетін маң ызды қ осылыстар су, оксидтер, қ ышқ ылдар, тұ здар жә не негіздер туралы білім беріледі. Бұ л білім элементтерді оқ ып - ү йренудің екінші кезең іне негіз болады.Екінші кезең де ө зара ө те ұ қ сас химиялық элементтердің ү ш тобы - галогендер, сілтілік металдар жә не инертті газдар қ арастырылады. Периодтық заң дылық ты игеруге нақ тылы ә зірлік жасалады.Ү шінші кезең де оқ ушылар барлық элементтердің басын біріктіретін, бірімен-бірін ұ штастыратын жалпы заң дылық пен танысады. Периодтық жү йеге орналастырылғ ан химиялық элементтер арасында кө лбеу жә не тік байланыстардың мә нін тү сінеді. Элементтердің периодқ а, қ атарғ а, топқ а жә не топшағ а орналасуының негіздерін ә рқ айсысының ерекшеліктерін игереді. Химиялық элементерді ашу жә не жіктеу дамылсыз жү зеге асып, ақ ырында периодтық заң ның ашылғ анын біледі. Табиғ аттың ұ лы заң ын ашу ү шін танымдық ой ө рісі кең, сің ісіп кеткен кертертпа пікірлерге батыл қ арсы шығ атын ғ алым керек болғ анын, Д.И. Менделеев осы талаптарғ а сай келгенін тү сінетін дә режә ге кө теріледі. Д.и. Менделеев ашқ ан периодтық заң жә не периодтық жү йе химиялық элементтерді жә не оларды оқ ып - ү йренудің теориялық негізіне айналады. Тө ртінші кезең де VІІІ - ІX кластарда топ жә не топшалар бойынша оқ ылады. Алдымен Ι Ι Ι - Ι V негізгі топшаларда орналасқ ан бейметалдар, содан соң металдардың жалпы қ асиеттері, I - III негізгі топшаның металдары, соң ында қ осымша топшаларда орналасқ ан металдарда ө тіледі.