Жауаптары. 1* Қазіргі заман Қазақстан мемлекеті өтпелі кезеқді бастан кешуде, демек оның негізгі институттарын әлі де

1* Қ азіргі заман Қ азақ стан мемлекеті ө тпелі кезеқ ді бастан кешуде, демек оның негізгі институттарын ә лі де толық қ анды жұ мыс істеу ү шін жетілдіріп, дамыту қ ажет.

Ә леуметтік жұ мыс жү йесі тікелей қ оғ амның даму деқ гейіне байланысты. Бұ л жерде ү ш тенденцияны атап ө туге болады:

а) Ө згертілген формадағ ы социалистік тә ртіпке қ айту.

б) Социалистік даму жолынан бү тіндей қ ол ү зіп жақ а негіздер мен жағ дайларғ а бейімделген капитализмді қ ұ ру.

в) Тұ рақ сыздық тан келіп шығ атын тү рлі типтегі қ оғ амдық -саяси жү йелердің элементтерімен жұ мыс істеу.

Бұ л ү ш тенденцияның да қ арсыластары жетерлік. Еқ бастысы ә лем тә жірибелеріне сү йенген халде, ө з қ оғ амымыздық ерекшеліктерін есепке алып, барынша тиімді ә леуметтік жұ мыс жү йесін жасап жә не де заман талабына сай дамытуды ойлау қ ажет.

Мемлекеттің ә леуметтік саясаты – ел тұ рғ ындарының басым бө лігін қ амтамасыз ету ү шін, мемлекеттік қ ұ рылымдармен қ атар ә леуметтік салада жұ мыс істеуші басқ а да тү рлі мемлекеттік емес қ ұ рылымдардың қ ызметін мейлінше дамыту ө зекті мә селе болып қ алуда. Ә леуметтік саясат тек республика тұ рғ ындарына ғ ана емес, шет елдерде жасайтын қ андастарымыздық мү дделерін ескеріп отырса, ол елдіқ мә ртебесін кө теруге ық пал жасайды.

Алда қ аншама қ иындық тар тұ рса да, мемлекет қ азаң ұ лты ө кілдерінің Қ азақ станғ а келіп жасауына қ олдан келгенше жағ дай жасап отыр. Ә лемдік практикада бұ л ө те сирек кездесетін жағ дай. Басқ а елдерден ө зінің ата мекеніне келемін деушілердің саны да ө суде. Бұ ғ ан біріншіден біздіқ еліміз тұ тқ ан ә леуметтік саясат, ал екіншіден экономиканың кө рші елдерге қ арағ анда едә уір жедел қ арқ ынмен дамуы себеп болып отыр. Елге келуші оралмандарғ а ү й-жә й жә не басқ а да материалдық, моральдық жә рдемдер мемлекет есебінен берілуде.

2*Ә леуметтік немесе қ оғ амдық психология (гр. psyche — жан жә не logos — сө з, тү сінік, ілім) — ә леуметтік топтарғ а қ осылуымен байланысты адамдардың қ ызметі мен пә нінің заң дылық тарын, сонымен қ оса ол топтардың ө здерінің рухани ерекшеліктерін зерттейтін жантану ғ ылымдарының саласы. Ә леуметтік психология отбасының, ұ жымның, таптың, ұ лттың, тағ ы да басқ а адамдардың тұ рғ ан жеріне, кә сібіне, қ оғ амдағ ы алатын орнына қ арай жіктелетін топтарының психологиясын зерттейді. Ә леуметтік психология қ оғ амда болып жатқ ан саяси-ә леуметтік қ ұ былыстардың сырын тү сінуге, олардан қ орытынды шығ арып, қ оғ амның даму бағ ытын айқ ындауғ а, ірі топтарды жә не тұ тас қ оғ амды басқ аруғ а, бағ ыттарды, шараларды айқ ындай отырып, оны стратегиялы дұ рыс жолғ а салып отыруғ а кө мектеседі. Сондық тан ғ алымдар бұ л ғ ылымның болашағ ы зор, XXI ғ асырда жетекші орындарғ а шығ ады деп есептейді.

3* Психологияның зерттеу объекті — осы кү ннің ө ткен ғ асырлардан бері келе жатқ ан дау мен талқ ылаудың тақ ырыбы. Бұ л кү рделі дауғ а шешім табатындай пікірлер қ алыптасқ ан ә дет-ғ ұ рып бойынша бірнешеу, атап айтсақ, психологияның зерттеу объекті — мінез-қ ұ лық пен оның қ алыптасуы; ойлау ү дірістері; эмоциялар мен пейіл; тұ лғ а; адамдар арасындағ ы қ арым-қ атынастар, т.б. Психологияның ә ртү рлі тараулары қ олданғ ан ә діс (клинакалық немесе тә жірибелік), немесе адамның ә рекеті (жұ мыс, еске салу, есте сақ тау, еске тү сіру, сезу, тә лім тану, т.б), немесе зерттеу бағ ыты (бала дамуы мен руханияты, Келбет руханияты, жануар жан дү ниесі) арқ ылы ажыратылады. Психологияның кей тараулары басқ а ғ ылымдармен бірге немесе ө зара кө рші зерттеу ө рістері ретінде немесе бір зерттеу ө рісінің салалары ретінде ү йлеседі. Бұ л тараулар, мысалы психологияның бір тарауы — рухани бұ зылыстарды зерттеу ү шін патологияны белгілеу ө те кү рделі, тұ лғ а патологиясын ақ ыл− ой паталогиясынан ажырату — одан ә рі кү рделі. Ақ ыр соң ында психология мен философия арасында кө п уақ ыт бойы қ арым—қ атынас ө те жақ ын болды, ажыратылмас десе де болар, себебі бұ рын психологияпә лсапаның бір бө лімі болғ ан, ал пә лсапафизиканың ескі мағ ынасында (ағ лақ, сана, іс ә рекет, т.б. қ алыптасқ ан пә лсапа тақ ырыптары психологияда кездеседі) бір бө лімі екендігін де ұ мытпау қ ажет. Осылай психологияның кей салалары пә лсапалық тақ ырыптарды зерттеуге бағ ытталғ ан (персонализм, гуманизм, биологизм, т.б.). Психологияны зерттеу ө рісінде басқ а да антропология, социология сияқ ты қ оғ амдық ғ ылымдармен де соқ тығ ыстыруғ а болады. Ең аяғ ында психологияны теориялық немесе практикалық жағ ынан анық тау — бү гінгі кү ннің шешілген мә селесі емес.