Еңбек төлемі мен есебі.

Ең бекақ ының нысандары мен жү йелері.

Ең бекақ ының нысандары мен жү йелері 2-ге бө лінеді:

-Мерзімді ең бекақ ы

-Кесімді ең бекақ ы

Мерзімді ең бекақ ы дегеніміз – істеген жұ мыстың уақ ытша белгіленген тарифтік ставка бойынша есептелініп отырады. Мерзімді ең бекақ ының 2 жү йесі бар:

-Жай мерзімді - жұ мысшылармен қ ызметкерлерге ең бекақ ы жұ мыс істеген уақ ытына тарифте немесе штатта кө рсетілген мө лшері бойынша тө ленеді.

-Мерзімді сыйлық ты - жұ мысшылар мен қ ызметкерлерге олардың тарифте немесе штатта кө рсетілген тұ рақ ты ең бекақ ысына қ осымша олардың ө ндірген ө німнің кө леміне, санына, сапасына, жә не т.б кө рсеткіштің ө суіне қ арай сыйлық беру болып табылады.

Кесімді ең бекақ ы дегеніміз – ө ндірілген ө німнің немесе атқ арылғ ан жұ мыстың кө леміне байланысты есептелінеді. Оның 5 жү йесі бар:

1.Тікелей кесімді – бір жұ мысшының немесе 1 бригаданың ө ндірген ө німінің істеген жұ мысының бә рі тек қ ана белгіленген бағ асымен есептелінеді.

2.Кесімді сыйлық ты – ө ндірілген ө німнің жә не атқ арылғ ан жұ мыстың сандық жә не сапалық кө рсеткіштері бойынша тө ленетін ең бекақ ы.

3.Ү демелі кесімді – ө нім ө ндіруге белгілі бір мө лшерден артық кө лемді ө ндірген ө німдері ү шін қ осымша сыйақ ы ретінде тө ленеді.

4.Акорттық – ұ йымда жұ мысшы мен қ ызметкерге ең бекақ ы тө леу жоғ ары сапалы ө ндірген ө німнің жә не орындалғ ан жұ мыстың санына, кө леміне қ арай алдын-ала кесімді бағ а қ оюды қ ажет етеді. Сондай-ақ бұ л жү йе бойынша ең бекақ ы тө леу ү шін алдын-ала жұ мыстың сапасы анық талуы тиіс.

5.Жанама кесімді жү йе – бойынша қ осымша ең бекақ ы шаруашылық негізгі жұ мысшылар мен қ ызметкерлеріне емес, оларғ а қ ызмет ететін кө мекші ө ндірістің жұ мышысына тө ленеді.

Ең бек ақ ының тү рлері. Ең бек ақ ының тү рлері. Жалпы жұ мысшылар мен қ ызметкерлерге есептелінетін ең бекақ ы негізгі жә не қ осымша деп 2-ге бө лінеді.

Негізгі ең бек ақ ы – жұ мысшылар мен қ ызметкерлердің ақ ылы жұ мыста ісеген қ ызметін тө ленеді. Негізгі ең бекақ ы мынадай тү рге бө лінеді:

-Мерзімді жә не кесімді ең бекақ ы

-Ү стеме сыйлық тар

-Сыйлық тар мен сыйақ ылар

Қ осымша ең бек ақ ы – ең бек заң ына сә йкес шарттарда қ аралып белгіленген, жұ мысшылар мен қ ызметкерлердің жұ мыс істемеген уақ ытына тө ленетін тө лемдер жатады. Мұ ндай тө лемдер қ атарына:

1. Жұ мысшылар мен қ ызметкерлердің ең бек демалысы ү шін тө ленетін тө лемдері.

2. Жұ мысшылар мен қ ызметкерлердің мемлекеттік қ оғ амдық жұ мыстарды атқ арғ аны ү шін тө ленетін тө лемдер.

3. Жас сә билі аналарғ а берілетін демалысқ а балаларын тамақ тандыру ү шін берілетін тө лемдер.

4. Жас ө спірімдердің қ ысқ артылғ ан жұ мыс уақ ытына тө ленетін тө лемдер.

5. Жұ мысшылар мен қ ызметкерлердің кінә сінсіз жұ мысының тоқ тап қ алғ ан уақ ытына тө ленетін тө лемдер.

6. Тегін кө рсетілген қ ызметтер қ ұ ны жә не басқ а да мамандығ ын кө теру курсына белгілеген уақ ытына байланысты тө ленетін тө лемдер.

7. Жоғ ары немесе арнаулы оқ у орындарында жә не басқ а да мамандығ ын кө теру курсына жіберілген уақ ытына байланысты тө ленетін тө лемдер.

8. Ә скери жиындарғ а қ атысқ аны ү шін, демалыс жә не мейрам кү ндері кезекшілік атқ аратын адамғ а тө ленетін тө лемдер.