Жарғылық капиталдың қалыптасуы мен есебі.

Жарғ ылық капитал кә сіпрынның меншігіне ие болып жә не басқ аруғ а заң ды мү мкіндік беретін ө ндірістік шаруашылық қ ызметінің қ аржылық нә тижесі болп табылады.

ЖК кә сіпорын тіркелген кезде мекеменің жарғ ысымен бекітіледі. Оның азаюы немесе кө беюі қ атысушылардың қ осылуына немесе шығ уына байланысты болады.

Мұ ндай жағ дайда кә сіпорын ЖК қ айта тіркеуі керек.

Тө ленбеген капитал есебі:

5110 «Тө ленбеген капитал» шоты.

Бұ л шотта заң ды тұ лғ алардың, жеке тұ лғ алардың шаруашылық серіктесіктердің жарғ ылық қ орына қ осқ ан ү лесері бойынша қ арыздарының сомасы туралы ақ парат жинақ талады.

Жарияланғ ан жарғ ылық қ ор сомасына Дт 5110 Кт 5000. Жк-ғ а салымдардың салынуының жү зеге асыруына қ арай Дт салым шоттары Кт 5110

Қ орытынды табыс есебі

Есепті кезең нің жиынтық табысын немесе зиянын есепке алу ү шін 5610 шоты арналғ ан. Егер де кә сіпорын табысты болса, онда шот пассивті.

Жыл ішіндегі ә ртү рлі қ ызмет тү рлерінен тү скен табыстар 6000 бө лімшесінің шоттарында 6100, 6200, 7000, 6300 бө лімшесінің шоттары кіреді. Сонымен қ атар 7010, 7210, 7340, 7710 шоттарында жыл бойы жалпы алынғ ан табыстар, алынатын шығ ыстар жинақ талады.

Тө тенше жағ дайлардан жә не тоқ татылғ ан операциялардан алынғ ан табыстар сомасы бойынша жыл аяғ ында 7000 бө лімшесінің жә не 7110, 7310, 7340 шотының кт-нен есептелінетін шығ ыстар 5610 шотының дебетіне кө рсетіледі.

Табыс сомалары 6020, 6030 шотының дебеті бойынша жә н 5610 шотының кредиті бойынша кө рсетіледі.

Ал зиянды 6020, 6030 шотының кредитінен 5610 шотының дт-не кө шіріледі.

Табыс Дт5610 Кт 5510

Шығ ыс Дт 5510 Кт5610

Бө лінбеген табыс есебі.

Кә сіпорынның қ орытынды табысынан бюджетке тө ленетін салық тарын жә не табыстың есебінен ө телетін басқ адай шығ ындарды тө легеннен қ алғ ан сомасы есепті жылдың " бө лінбеген пайдасы (жабылмағ ан зияны)" болып табылады. Ұ йымдарда " бө лінбеген табыстың (жабылмағ ан зиянның)" есебі:

- " Есепті жылдың бө лінбеген табысы (жабылмағ ан зияны)" -5510;

- " Ө ткен жылдардағ ы бө лінбеген табысы (жабылмағ ан зиян)-5520"

— деп аталатын шоттарда жү ргізіледі. Бө лінбеген пайда кө бейгенде (келіп кірістелгенде) 5510 шоты кредиттелінеді. Ал керісінше бө лінбеген пайданың жұ мсалуы немесе осы жылғ ы шеккен зиян 5510 шотының дебетіне жазылады.

Резервтік капитал есебі.

Акционерлік қ оғ амдар мен басқ а да ұ йымдар ө здерінің таза пайдасы есебінен жоғ арыда айтылғ андай резервтік капитал қ ұ рады. Бұ л резервтік капиталдың мө лшері қ оғ амның жарғ ысында белгіленеді. Резервтік капиталдағ ы жинақ талғ ан сома алдын ала болжанбағ ан (есептелмеген), тө тенше жағ дайлардан болатын шығ ындарды жабу ү шін жұ мсалады. Жалпы резервтік капиталдағ ы жинақ талатын сомаларды жұ мсау тә ртібі акционерлік қ оғ амның жарғ ысында бекітіледі. Резервтік капиталдың жұ мсалуына байланысты азаюы келесі есепті кезең ішінде қ оғ амның жарғ ысында кө рсетілген мө лшерге тең етіп қ айта қ алыптастыруды қ ажет етеді. Резервтік капиталдың қ аржысын пайдалану жолдары кә сіпорын жарғ ысында қ аралғ ан тә ртіп бойынша есеп саясатына сай жұ мсалады. Резервтік капитал сомасына салық есептелдмейді. Себебі ол салық тө легеннен кейін таза пайдадан қ ұ ралғ ан, кейіннен ол сома қ атысушылардың арасында бө лініп таратылғ аннан кейін салық есептелетін болады. Салық заң дары бойынша таратылып бө лінген пайда дивиденд деп аталады да жә не оның 5пайызы табыс салығ ы есебінде бюджетке тө ленеді.Резервтік капитал есебі 5410 шотында жү ргізіледі.5410 дебеті бойынша резервтік капитталдың пайдаланылғ ан қ аржысы кө рсетіліп, акционерлердің дивидендтер бойынша есептелген сомасының дивидендтербойынша есептелген сомасының кө лемі 3030, 3390, 3540, 4170, 4430 корреспондаенцияланады.