Пациентті оқыту өрісі

Пациент денсаулығ ығ ының тө мендегенінің салдарынан кейбір іс-ә рекеттерді орындай алмайды, сол қ абілеттіліктерін дамыту ү шін мейірбике кә сіби тұ рғ ыда ә сер ете алатындай адамды (пациентті) оқ ыту ө рісінде білімдар болуы керек.

1. Танымдық – пациенттердің қ оршағ ан ортадан алғ ан білімін, ә серін талдап жә не жинақ тауына дағ дылануына бағ ыталғ ан ө ріс.

2. Эмоционалдық – жеке тұ лғ аның мынадай: ә серлі, аяушылық, қ айырымдылық, қ атыгездік жә не т.б. эмоционалдық қ асиеттерінен тә уелді болатын кө ң іл кү йін сипаттайтын ө ріс.

Пациентті бақ ылау кезінде мейірбике оның анық сыртқ ы ө згерістерін байқ айды:

· кекті – қ атынас жасау қ ажеттілігінің, эмоционалдық ө рісінің бұ зылулары, психикалық аурулар, мінездегі жә не тә рбиесіндегі ақ аулар;

· қ орық қ ан– қ орқ ыныш сезіміне, психикалық жағ дайларына (фобия, невроз жә не т.б.), темпераментіне (меланхол), кү мә ншілікке, тұ рақ сыздық қ а нұ сқ айды;

· енжарлық - темпераменттігі бойынша ''флегматик'' болып саналады, ө рісінің патологиялық ө згерістер (селсоқ тық), жігерінің патологиясының (абулия немесе гипобулия) ө згеруі мү мкін, сонымен қ атар мінез-қ ұ лқ ының жекелік ерекшеліктері болуы мү мкін.

· сасқ алақ тық - жеке басының ерекшелігіне, қ орқ ыныш сезіміне (алдағ ы тексерістің мә нін, ем алу жоспарын, ауруының болжамын білмеу жә не т.б.) нұ сқ айды; Ө з-ө зіне орын таппауы, психомоторлы қ озуымен дә лелденеді, алдағ ы жасалынатын тексерістерден, операциядан, манипуляциялардан жә не т.б. қ орқ у, ауруының батып ауруы, эмоционалдық шок;

· аффектегі жағ дай - эмоционалдық ө рісінің қ ысқ а мерзімге қ озуы;

· салмақ ты – тұ рақ ты эмоционалдық жағ дайының, мінез-қ ұ лқ ының ережесі болып табылады;

· ұ рейленген белгісі - қ олын уқ алау, дауысындағ ы эмоционалдық жағ дайының жә не мінезінің ерекшелігінің тұ рақ сыздық тың байқ алуы, алдағ ы манипуляциялар мен тексерулерден қ орқ уына нұ сқ айды.

3. Психомоторлық ө рісі мінезінің, сезімінің, қ озғ алысының ө згерісінің дамуының ө згеруін сипаттайды, жеке тұ лғ аның жалпы психомоторлық дамуынан, жү йке-психикалық ауруларынан тә уелді болады.

4. Ә леуметтік - психологиялық ө рісі - пациенттің азаматтық жағ ын, оның жекелік жә не қ ызыметтік ерекшеліктерін, яғ ни қ абілеттілігін, ой-ө рісін, ө з-ө зіне бағ а беруін, бағ ытын, ең бекке қ абілеттілігін, оқ ып-ү йренуіне деген қ атынасын бейнелейді.Пациентті оқ ыту пациенттің немесе оның жанұ я мү шелерінің келесі педагогикалық жағ дайларда орындайтын қ ызыметіне байланысты қ алыптасады: -сырттан қ абылдағ ан ақ парттарды енжар қ абылауынан жә не ұ ғ ынуынан. Бұ л жағ дайда оқ ыту негізіне дайын ақ параттарды келесі хабарлау, тү сіндіру, кө рсету жә не пациенттің кейбір іс-ә рекеттеріне талап ету ә дістері жатады.

Ақ паратты қ олдану жә не белсенді тү рдегі ө зіндік іздену, бұ л жағ дайда пациент ә сердің салдарынан қ алыптасып жатқ ан ө з мақ саттары мен назарын субъект ретінде қ арастырады. Бағ ытты іздену жә не ақ параттарды қ олдану арқ ылы сырттай ұ йымдастырылғ ан іс-ә рекеттер.Ұ шінші жағ дайдағ ы оқ ытудың негізінде мейірбикелік проблемаларды қ ою, қ ойылғ ан мақ сатарды пациентпен жә не оның жанұ я мү шелерімен бірлесіп талқ ылау, бірлесіп жоспарлау, нә тижелерді бағ алау, қ ателіктерді талқ ылау ә дістері бойынша жү зеге асырылатын процесстерді басқ арып отыру жатады. Пациенттің денсаулығ ын қ алпын келтірудегі дағ дысы мен ептілігін қ алыптастыру мейірбикенің практикалық іс-ә рекеттеріне бағ ытталуы тиіс.

Реализация плана обучения.

Для реализации намеченного плана медицинская сестра совместно с пациентом и/или его родственниками создают благоприятную для обучения обстановку, выбирают время его проведения. Если микроклимат помещения неблагоприятен (плохое освещение, низкая температура, наличие посторонних) или состояние пациента оставляет желать лучшего (больной расстроен, у него усилились боли, одышка), то обучение лучше отложить.
Для успешного обучения можно использовать следующие методы:
- демонстрация - медицинская сестра показывает навыки самоухода или взаимоухода (чистка зубов, использование костылей, инъекции, измерение АД и т.д.); четкая повторяющаяся демонстрация каждого этапа навыка является важным средством достижения целей обучения;
- консультирование - медицинская сестра наблюдает со стороны, как пациент выполняет конкретный навык и при затруднении или на сложных этапах оказывает ему консультативную помощь;
- разыгрывание ролей - очень эффективный метод обучения, особенно социальным навыкам; при этом методе лучше осознаются возможности пациента и трудности самоухода в бытовой обстановке, вырабатываются новые навыки (умение завести разговор, уверенно вести себя в конкретной обстановке), повышается уровень самосознания, находятся новые решения проблемы.
Схема обучения состоит из пяти этапов:
1) изложение необходимой информации;
2) повторение пациентом всего, что он запомнил;
3) показ (демонстрация) того, что пациент должен освоить;
4) повторение пациентом самостоятельно или вместе с медицинской сестрой навыка;
5) самостоятельное объяснение и демонстрация пациентом навыка от начала до конца.
Каждая ступень этой схемы может повториться по несколько раз, пока пациент не усвоит запланированный материал. Медицинская сестра должна стремиться перейти от передачи знаний к выработке умений, а затем и к устойчивому навыку.
В процессе обучения необходимо постоянно поддерживать у обучаемых интерес, задавать им наводящие вопросы или строить беседу по принципу «вопрос - ответ», подчеркивать информацию важную для пациента. В конце беседы важно коротко повторить всю основную информацию.
Медицинской сестре нужно убедиться, что обучаемые правильно поняли передаваемую информацию. Для этого она систематически проверяет и оценивает их знания и умения.