Мемлекеттік орган құру тәртібі және құрылымы.

Негізгі ұ ғ ымдары: нормативтік қ ұ қ ық тық акт, атқ арушы билік, мемлекеттік басқ ару теориясы, саяси жә не ә кімшілік шешім

1. Мемлекет қ оғ амның маң ызды жә не кү рделі саяси институты ретінде нақ ты қ ұ рылымғ а; ішкі бө лімше басқ аруына ие. Ә рбір мемлекеттік орган қ ұ рылым жә не кадрлармен анық талғ ан ө кілеттілік беруінде мемлекет атынан ә рекет етеді.

Мемлекеттік басқ арудың ұ йымдастырушылық қ ұ рылымы объективтік шарт ық палымен жә не қ оғ амдық даму фактілерімен; сонымен қ атар мемлекеттік басқ арудағ ы субъективтік шарттармен қ ұ рылады. Объективттік шарт жә не факторлар белгілі мемлекетте қ ұ рылып фукцияланғ ан ішкі ортаны қ ұ рады.

Мемлекеттік басқ арудың ұ йымдастырушылық қ ұ рылымының шетелдік моделін жергілікті объективті жағ дайларғ а бейімделмей механикалық ауыстыру немесе кө шіріп алу аз пайдалы болады. Немесе керісінше; жергілікті объективтік жағ дайлар жә не қ оғ амдық даму фактілерінің есебі мемлекеттік басқ арудың тиімділігін қ амтамасыз етеді жә не мемлекеттік қ ұ рылымның ұ йымдастырушылық моделін қ ұ растыруғ а рұ қ сат береді.

Мемлекеттік аппараттың жә не мемлекет механизмінің негізгі элементі болып толығ ымен мемлекеттік орган табылады.

Мемлекеттік органдар нақ ты сапалы белгілерге ие. Оларғ а:

1) мемлекеттің еркі бойынша жә не заң дық тә ртіпте органдардың қ ұ рылуы;

2) мемлекеттік аппараттың қ ұ рылуында органдардың орнын жә не рө лін анық тау;

3) мемлекеттің міндетінен жә не қ ызметінен туындайтын арнайы қ ызмет жә не қ ызметтің қ ұ қ ық тық -ұ йымдастыру нысанын жү зеге асыру;

4) қ ызмет аясына тең мемлекеттік-билік ө кілеттігін беру;

5) заң да бекітілген ұ йымдастырушылық қ ұ рылымның жиынтығ ы (мемлекеттік лауазымды болу т.б.);

6) Кә сіби негізде мемлекеттік органдардың қ ұ зыреттілігін жү зеге асыратын адамдардың ерекше тобының жиынтығ ы;

7) ө з атынан жә не мемлекет атынан тү суі;

8) азаматтардың қ ұ қ ық тары мен заң дық мү дделерін қ орғ ау жә не кепілдік беру;

9) мемлекет алдындағ ы жауапкершілігі.

2. Пайда болғ ан мемлекеттік аппарат толық жү йе ретінде бө лек жү йе астынан тұ рады, нақ ты айтқ анда мемлекет қ ызметінің аясында ө зінің міндетін жә не қ ұ зіреттілігін шешетін органдардың жеке топтарынан тұ рады. Мемлекет органдары бір-бірінен пайда болуымен, қ ұ зіреттілік сипатымен кө лемінен, мемлекеттік қ ызметті атқ аруда ә діс-тә сілдерімен ерекшеленеді.

3. Мемлекеттік орган басқ а мемлекеттік жә не мемлекеттік емес қ ұ рылымдардан (мекеме, ұ йым жә не т.б.) ә лдеқ айда ерекшеленеді: Қ азақ стан Республикасының заң намасында мемлекеттік орган болып табылмайтын мемлекеттік органдар мен мемлекеттік ұ йымдарғ а анық тама беруге тырысқ ан. Сонымен, мемлекеттік орган болып бекітілген заң нама тә ртібінен қ ұ рылғ ан, мемлекеттік басқ ару жә не бақ ылау қ ызметін орындауғ а қ ұ зыретті мемлекеттік мекеме табылады.

Мемлекеттік органды қ ұ ру барысында бұ лжытпай оның қ ызметі, негізгі міндеттері мен қ ұ зыреті анық талады. Мемлекеттік органның міндеттері мыналарды анық тайды:

А) Қ Р заң шығ арушы актілерімен;

Ә) мемлекеттік органды қ ұ ру туралы актімен;

Б) Мемлекеттік орган туралы Ереже. Бұ л уақ ытта органның қ ұ зыреті анық талады, оның негізгі міндеттері мен қ ызметтерін жү зеге асыру ү шін.

Ө з қ ызметін жү зеге асыру ү шін мемлекеттік орган жедел басқ ару қ ұ қ ығ ындағ ы мү лікпен қ амтамасыз етіледі. Мемлекеттік органның мү ліктік кешені мемлекет бө лген мү лік есебінен қ ұ рылады, жә не негізгі қ орлар мен айналым қ ұ ралдарынан тұ рады, олардың қ ұ ны мемлекеттік органның барысында кө рініс табады. Республикалық мемлекеттік органның атына тіркелген мү лік актісінің негізінде мемлекеттік меншікке жатқ ызылады. Орган атына тіркелген мү лік, сә йкес ә кімшілік территориалдық бірлік есебінен қ ұ рылғ ан коммуналдық меншікке жатқ ызылады. Мемлекеттік органғ а мү лік билік ету қ ұ қ ығ ы берілуі мү мкін.

Мемлекеттік органның қ ұ рылуы мемлекет пен қ оғ амның дамуының объективті, субъективті факторы ретінде анық талады. Айтып кеткендегі объективті факторларғ а, мемлекеттік басқ арудың объектісі ретіндегі ә леуметтік жү йенің қ ажеттілігінен туындайды. Субъективтік факторлар нарық тық жағ дайда мемлекеттің қ ызметін орындап жә не міндеттерін шешуге бейімделген мемлекеттік органды қ алыптастырумен байланысты.