Жай бөлшектермен қосу, алу арифметикалық амалдарды орындауды және оларды тұтас санға көбейту, бөлуді үйрету әдістемесі.

Алдымен ақ шамен, ұ зындық пен кө рсеткен сандарды алуды жә не қ осуды қ айталайды. Мысалы, 8т. 20т. +4т.15т. Ауызша алып, қ осқ анда алдымен тең гелерді, ал содан кейін тиындарды қ осу (алу) керек.

Бө лшектерді қ осу жә не алу кезінде ортақ жағ дайлар қ арастырылады: осы ә рекеттерді аралас бө лшектермен орындау қ ажет (бө лімдері бірдей): 3 ± 1 . Бұ л жағ дайда былай істеу керек: бү тін сандарды қ осу (алу), содан кейін алымдарын қ осып, ал бө лімдері сол кү йінде қ алады. Бұ л ортақ ереже бө лшектерді қ осу жә не алу кезіндегі барлық жағ дайларда қ олданылады. Ақ ырында жеке жағ дайлар енгізіледі: аралас санда бө лшекке қ осу, содан кейін аралас санды бү тінге қ осу. Осыдан кейін алудың қ иынырақ жағ дайлары кездеседі:

1. Бө лшектен аралас сандарды алу.

2. Бү тіннен аралас санды алу.

Осындай жең іл жағ дайларда алуды мең гергеннен кейін оқ ушылар қ иынына кө шеді. Оқ ушылар енді бү тін саннан бө лшекті алуғ а ү ренеді. Мысалы, 1 - = - = . Бұ ндай жағ дайда бү тін сандарды бө лшекке айналдырамыз.

Енді алудың ең қ иын жағ дайын қ арастырамыз: аралас саннан бө лшекті алу, бірақ алымы алынатын бө лшектің алымынан ү лкен: 5 - . Мұ ндай жағ дайда алынатын санды ортақ ереже бойынша қ олдану ү шін ө згерту керек, яғ ни алынатын саннан 1-ді қ арызғ а алып, 5 бө лікке бө леміз, 1 = аламыз, оны да , шығ ады. Мысалды мынағ ан келтірдік: 4 - , енді оны шығ ару ү шін ортақ ережені қ олдануғ а болады.