Тақырып: Мұғалімнің педагогикалық стилінің жеке даралығы

1. Қ азіргі заманғ ы қ оғ амның мұ ғ алімге қ ойылатын талаптары.

2. Бастауыш сынып мұ ғ алімінің педагогикалық қ ызметінің жеке даралық стилі.

3. Жеке даралық стилінің негізін қ ұ раушы педагогтың компетенттігі.

4. Педагогтың қ асиеті ретіндегі рефлексия. Рефлексия тү рлері.

5. Педагогикалық ә рекеттің жеке стилінің қ алыптасу дең гейі.

1. Қ азіргі заманғ ы қ оғ амның мұ ғ алімге қ оятын талаптары.

Бү гінгі кү ні біздің қ оғ амымыздың ә леуметтік-экономикалық жә не рухани қ айта жаң ару жағ дайында адамның жеке даралық дамуына кө п кө ң іл бө лініп отыр, оның ө зіндік бір қ айталанбайтындығ ына, бірегейлігіне кө п кө ң іл бө лініп отыр. Неғ ұ рлым белсенді, шығ ырмашылығ ы кө п, сауатты шешімдерді тез қ абылдай алатын жә не оларды ө з тә жірибесінде қ олдана алатын адамдарғ а сұ раныс артып отыр. Осындай жеке дара адамдарды тек қ ана бә секелестігі жоғ ары, шығ армашылық пен жұ мыс істейтін жоспарлау мен болжау негіздерін білетін ө з кә сібін мең герген оны жетілдіріп отыратын кә сіби-педагог қ ана тә рбиелей алады.

Мұ ғ ілімнің миссиясы қ оғ амның ә леуметтік-педагогикалық саласын ә леуметтік мә дени тү рге ауыстыру болмақ. Бұ л жерде ә леуметік тұ рғ ындардың қ ызметін атқ арады, ә леуметтік адаптация мен қ оғ амның қ алыптасуы мен онық қ ұ рылу процесін реттеуді іске асырады. Ол осы мә селенің ең басты ғ аламдық дең гейі. Осы педагогикалық қ оғ амғ а деген талаптар барлық блім беру жү йесін реформалауғ а итермелейді, ең бірінші ол кә сібиліктің жоғ ары дең гейі талап етілетін педагогтың жеке тұ лғ асына кө ң іл бө леді. Себебі оқ ушының оқ ытушы ғ ана тә рбиелейді, сондық ын ә рбір оқ ушының нақ ты білімі ә рбір мұ ғ алімнің нақ ты білімі мен кә сіби шеберлігіне байланысты болады. Мұ ғ алім білім беруді дамытудың міндеттерін шешетін негізгі субъект болып қ ала береді. Бұ л осы мә селенің екінші бір жекелік дең гейі.

Бұ л жерде педагогикалық біліктілікті арттыру жү йесін жаң арту нақ ты мұ ғ ілімнің жеке тұ лғ асының дамуына сұ раныс туудан басталуы керек, ол педагогтың перспективті бағ ытталуына негізделген блуы керек.

Келесі қ арама-қ арсылық тардың туындауы байқ алуда:

Педагогтың кә сіби қ ызметінің талаптарына ө сіп отырғ ан талаптар арасындағ ы жә не мұ ғ алімнің жеке оқ у бағ дарламасын іске асыруды қ амтамасыз ететін жә не ә леуметтік компетенцияларды қ ұ руғ а педагогтың кең естікті қ ұ руғ а дайын болмауы;

Педагогтың кә сіби қ алыптасқ а қ ызметі мен модель ретінде қ ұ рылғ ан дә стү рлі «білімділік» педагогикалық қ ызмет парадигмасына негізделген кә сіби білім беру арасындағ ы;

Білім беру процесіндегі субъектілерінің дамуындағ ы ү зіліссіз ауысып отыратын талаптарғ а аяқ асты ә сер ету мен педагогты даярлаудағ ы қ алыптасқ ан жү йе арасындағ ы;

Жоғ ары компетентті маманғ а деген ә леуметтік тапсырыс пен осындай теріс қ ұ былыстарды жоюғ а қ ұ рылғ ан, бұ рынғ ы педагогикалық критерилер сияқ ты механизмдердің жоқ тығ ы арасындағ ы, педагогикалық кө неру, педагогтың кә сіби ө суінің кемуі мен тоқ тауы сияқ ты.

Педагогикаық қ ызмет ө зінің табиғ аты жағ ынан ә леуметтік бола отырып жеке тұ лғ аның мү мкіндігіне байланысты оның ө з кә сіби компетенттігін қ аншалық ты іске асыра алына байланысты болады. Б.М. Тепловтың айтуынша: «Қ абілет деп жеке дара бір адамды екінші адамнан айырып кө рсететін психологиялық ерекшелікті айтамыз.Қ абілет қ андай да болмасын жеке даралық ерекшелікті атауғ а болмайды, тк қ ана қ андайда бір немесе бірнеше ә рекеттерді жетістікпен атқ ара алатын ерекшелікті айтуғ а болады. Қ абілет осы адамдағ ы қ олдан қ ұ рылғ ан білімге жатпайды».

Компетенттік – бұ л адам бойындағ ы қ андай да бір сала бойынша жинақ талғ ан білім мен тә ірибе, яғ ни қ ызметке «ө з ісін біле» кірісе алатын ептілікті жалпы бағ алаушы термин. Ә детте ол нақ ты бір ә леуметтік-кә сіби статусы бар адамдарғ а қ олданылады, оның тү сінігінің, білімі мен ептілігінің ө зі атқ аратын міндеттердің кү рделігіне жә не шешетін мә селесінің кү рделігіне сә йкес келетін адамды айтамыз.

Негізгі компетенттікті айырып кө рсету бірнеше себептерге байланысты:

Біріншіден, олар ө з бойына білімді қ ұ райтын интеллектуалды жә не дағ дылық ты жинақ тағ ан;

Екіншіден, «компитенттіктің негізгі кө рсеткіші» тү сінігіне нә тижеден қ ұ рылатын білім беру мазмұ нынын интерпретациялау идеясы кіреді;

Ү шіншіден, негізгі компитенттік интегративтік тү рде болады, оғ ан мә дениет пен ә рекеттің кең тү рдегі саласына кіретін бірнеше ептіліктер мен білім кіреді (ақ параттық, қ ұ қ ық тық т.б.)

2. Бастауыш сынып мұ ғ алімінің педагогикалық қ ызметінің жеке даралық стилі.

Тө менгі сынып мұ ғ алімінің ПҚ ЖС (педагогтық қ ызметтің жеке дара стилі) оның қ ызметінің, қ ызметінің, ирархиялық қ ұ рылымының жү йесі ретінде мына сипатар арқ ылы ұ сынылады.

Мазмұ ндық сипаттар: 1) болашақ оқ ытушының алғ ышартты бағ ыты: а) оқ у процесіне; б) оқ у нә тижесі мен процесіне; в) білім беру нә тижесіне; 2) адекваттық – адекваттық емес тү рде оқ у-тә рбие процесін жоспарлау; 3) оперативтік- педагогикалық қ ызмет тү рлері мен қ ұ ралдарын қ олдану барысындағ ы консервативтік; 4) рефлективтік –интуитивтік.

Динамикалық сипаттама: 1) икемділік – дә стү рлілік; 2) импульстық - сақ тық: 3) тұ рақ тылық - ө згеріп отыратын жағ дайларғ а деген тұ рақ сыздық; 4) оқ ушыларғ а деген бір қ алыпты эмоционалды-дұ рыс қ арым-қ атынас – тұ рақ сыз эмоционлды қ арым-қ атынас; 5) жеке басының алаң даушылығ ы – жеке басының алаң даушылығ ының болмауы; 6) қ олайсыз жағ дайда рефлексияны ө зіне бағ ыттау – жағ дайғ а бағ ыттау-басқ а адамдарғ а бағ ыттау.

Нә тижелі сипаттар: 1) бірегейлік – оқ ушылардың білімінің бірегейсіздігі (белгілі бір уақ ыттағ ы); 2) Тұ рақ тылық – оқ ушылардың білім дең гейінің бірегей еместігі; 3) пә нді оқ уғ а деген жоғ ары –ортаң ғ ы – тө мен дең гейдегі қ ызығ ушылық ар.

Жоғ арыда айтылғ андар болашақ тө менгі сынып оқ ытушыларының педагогикалық ә рекеттің стилінің интегрирленгендігін кө рсетеді.

Жекелік стилдің интегрирленген сипатына басқ а мұ ғ алімдер қ алай қ арайды.

3.Жеке даралық стилінің негізін қ ұ раушы педагогтың компетенттігі.

Педагогикалық қ ызметтегі жеке дара стилді қ ұ ру ү шін педагогтың мына компетенттері маң ызды болап саналады.: