Молекуланың еркін жүру жолының орташа ұзындығы

Газ молекулалары ретсіз қ озғ алғ андық тан бір-бірімен ү немі соқ тығ ысады.

Молекулалардың кезекті соқ тығ ысқ анғ а дейінгі жү рген жолын еркін жү ру жолының ұ зындығ ы деп атайды. Ә рбір соқ тығ ысуғ а дейінгі жү рілген жолдар шамасы ә р тү рлі жә не молекулалар саны шексіз кө п болғ андық тан молекуланың еркін жү ру жолының орташа ұ зындығ ы деген шама енгізіледі.

Соқ тығ ысқ аннан кейін екі молекуланың центрінің бір-біріне ең жақ ын келу аралығ ын молекуланың эффектілік диаметрі ( d ) деп атайды.

Олай болса орташа соқ тығ ысу саны

. (9)

Басқ а молекулалардың қ озғ алысын ескерсек:

(10)

онда еркін жү ру жолының орташа ұ зындығ ы

(11)

болады, яғ ни молекулалардың концентрациясына кері пропорционал. Бұ дан бұ рын айтқ анымыздай тұ рақ ты температурада идеал газдың концен-рациясы оның қ ысымына тура пропорционал: екендігін ескерсек:

(12)

шығ ады, яғ ни молекуланың еркін жү ру жолының ұ зындығ ы оның температурасы ө згермесе, қ ысымына кері пропорционал болады.