![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Кредиторлық қарыздардың есебі
Кредиторлық қ арыздар дегеніміз – белгілі бір ұ йымдардың басқ а заң ды жә не жеке тұ лғ алар алдындағ ы берешек қ арыздары. Олардың жиі кездесетін тү рлері: 1. Жабдық таушылар мен мердігерлерге кредиторлық қ арыздар 2. Еншілес, ассоцияланғ ан ұ йымдарғ а қ ұ рлымдық бө лімшелерге кредиторлық қ арыз 3. Ең бекақ ы бойынша міндеттемелер 4. Жалғ а алынғ ан мү ліктер бойынша міндеттемелер 5. Сыйақ ылар бойынша міндеттемелер 6. Берілген кепілдіктер бойынша міндеттемелер 7. Алынғ ан аванстар бойынша міндеттемелер 8. Алдағ ы кезең табыстары 6. Ең бекақ ы бойынша есеп айырысу есебі 6.1 Ең бекақ ы есебін ұ йымдастыру 6.2Ең бекақ ы жү йелері a. Ең бекақ ыдан ұ сталымдар жә не оның бухгалтерлік есебі. 6.4Демалыс ең бекақ ысын есептеу. 6.1 Ең бекақ ы есебін дұ рыс ұ йымдастыру ү шіг кә сіпорындарда келесідей қ ұ жаттар болуы керек: 1. Штаттық кесте 2. Жеке ең бек келісім шарттары 3. Жұ мысқ а қ абылдау туралы бұ йрық тар 4. Қ ызметкерлердің жеке карточкалары мен іс қ ағ аздары 5. Жекелеген қ ызметкерлердің материалдық жауапкершілік жө ніндегі келісім шарттары 6. Жылма жыл беріліп отыратын, тө ленетін демалыс ең бекақ ысының кестесі. 7. Демалыс беру, басқ а жұ мысқ а ауысу материалдық кө мек кө рсету, іс сапарғ а жө нелту туралы бұ йрық тар. 8. Жұ мыс уақ ытын есепке алу табелі жә не ең бекке жарамсыздық қ ағ аздары. 9. Жеке ең бек келісім шартын бұ зу немесе тоқ тату туралы жө ніндегі бұ йрық тар. 10. Негізгі қ ызмет бойынша бұ йрық тарды тіркеу журналы. 11. Мамандар бө лімі бойынша бұ йрық тарды тіркеу журналы. 6.2 Ең бекақ ы тө леудің екі жү йесі бар: 1. мерзімді 2. кесімді Мерзімді дегеніміз – ең бекақ ы тө леу жү йесінде қ ызметкерлерге тө ленетін ең бекақ ы белгілі бір тарифтік ставка бойынша немесе олардың жұ мыс уақ ытында орындағ ан жұ мыстарына берілетін оклад бойынша тө ленеді. Кесімді ең бекақ ы дегеніміз – жү йесінде оырндалғ ан жұ мыстың ә рбір ө лшем бірлігіне тө ленеді немесе сатудың кө лемінен пайыз ретінде тө ленеді. Негізгі жү йелерден басқ а қ ызметкерді ынталандыру мақ сатында ә р тү рлі қ осымшалар тө ленуі мү мкін. Кесімді ең бекақ ы жү йесі қ ұ рамына келсідей жү йелер қ осылады: 3. тікелей кесімді жү йе - ө німнің ә рбір бө лігіне кесімді бағ а бойынша тө ленеді. 4. Кесімді сыйақ ылық – белгілі бір кө рсеткішті орындағ аны ү шін сыйақ ы тө леу қ арастырлады. 5. Кесімді прогресивтік – белгілі бір норма шегінде қ арапайым бағ а бойынша, ал нормадан артық орындалғ ан жұ мысқ а жоғ ары бағ а бойынша ең бекақ ы тө леуді қ арастырады. 6. Аккордтық жү йе – бұ л белгілі бір уақ ыт ішінде орындалғ ан барлық жұ мыс кө лемі ү шін белгіленетін ең бекақ ы Аккортық жү йе бойынша орындалғ ан жұ мыс ү шін есеп айырысу барлық объектіні қ абылдап алғ аннан кейін ғ ана жү ргізілуі мү мкін. Мерзімді ең бекақ ы нысаны келесідей жү йелерге бө лінеді: 1. Қ арапайым мерзімді жү йе – ең бекақ ы қ ызметкерге нақ ты тарифтік ставка бойынша немесе нақ ты орындалғ ан уақ ытқ а белгіленген оклад бойынша жү ргізледі. 2. Мерзімді сыйаық ылық жү йе – белгілі бір сандық жә не сапалық кө рсеткіштерді орындағ аны ү шін қ осымша сыйақ ы тө леуді қ арастырады. 6.3 Қ ызметкерлермен ең бекақ ы бойынша есеп айырысудың есебі 3350 шотында «Ең бекақ ы бойынша қ ысқ а мерзімді кредиторлық қ арыздар» пассивті шотында жү ргізледі. Ең бекақ ы есептелген кезде, қ ызметкер қ ай салада жұ мыс істейтін болса, сол саланың шығ ыстары кө бейеді. Ең бекақ ы есептелген кезде келесідей жазбалар беріледі: Дт 7110 Дт 7210 Дт 8210 Дт 8030 Кт 3350 Есептелген ең бекақ ыдан келесідей ұ сталымдар жү ргізледі: 1. міндетті зейнетақ ы жарнасы 10% 2. табыс салығ ы, алатын ең бекақ ы кө леміне байланысты (салық кодексінің 145 статиядағ ы ставкаларына сә йкес) 3. Ә р тү рлі берешектері (іс сапар бойынша, келтірілген зияндар бойынша) 4. Алиметтер жә не басқ а да ұ сталымдар. 6.4 Қ Р-ның Ең бек туралы заң ына сә йкес 12 ай қ ызмет істеген қ ызметкер ақ ылы демалысқ а шығ уғ а қ ұ қ ылы. Осы заң ғ а сә йкес 2007 жылдан бастап ең аз демалыс кү ндері 24 кү н. Ал егер де ә р тү рлі себептермен қ ызметкер демалмайтын болса, онда қ олданылмағ ан ең бек демалыс ү шін компенсация талап етуіне қ ұ қ ылы. Демалыс ең бекақ ысын есептеу ү шін есепті кезең деген термин қ олданылады. «Есепті кезең» оқ иғ а боларғ а дейінгі 12 айдың кө лемінде есептеледі. Демалыс ең бекақ ысы есептелген кезде келесідей тә ртіппен анық талады: 1. Егер де есепті кезең толық орындалғ ан болса. а) есепті кезең де тө ленген ең бекақ ының мө лшерін 12 айғ а бө ліп, бір айдағ ы орташа ең бекақ ы мө лшерін табамыз. б) осы табылғ ан соманы 1 айдағ ы орташа кү н санына бө ліп 1 кү ндік демалыс босамын табамыз. в) 1 айдағ ы орташ кү н санын табу ү шін 1 жылдағ ы кү ндердің санынан мемлекет белгілеген мейрам кү ндерінің санын алып тастап, шық қ ан соманы 1 жылдағ ы немесе 12 ай санына бө леміз. Егер де есепті кезең толық орындалмағ ан болса, онда жұ мыс істеген кездегі барлық ең бекақ ы сомасын осы жұ мыс уақ ытына келетін календарлық кү ндер санына бө ліп бір кү ннің орташа ең бек ақ ысын шығ арамыз. Егер де қ ызметкерлер ауырғ ан себепті жұ мысқ а шық пайтын болса, оларғ а тиісті тә ртіпте толтырылғ ан ең бекке жарамсыз қ ағ аздың негізінде компенсация тө ленеді. Уақ ытша ең бекке жарамсыздық қ ағ азы бойынша компенсация мө лшерін анық тау ү шін есепті кезең де алынғ ан нақ ты ең бекақ ы мө лшері жә не нақ ты орындалғ ан орташа жұ мыс кү ндерінің саны алынады. Осы кө рсеткіштер пайдаланылып бір кү ндік жалақ ы мө лшері анық талады. Орташа бір кү ндік жалақ ыны ауырғ ан кү ндердің санына кө бейтіп жә рдемақ ы мө лшерін анық таймыз. Ө зін- ө зі бақ ылау сұ рақ тары: · Міндеттемелерге анық тама, жіктелуі; · Қ аржылық міндеттемелердің есебі; · Салық міндеттемелерінің есебі; · Басқ а да кредиторлық берешектер есебі; · Ең бекақ ы бойынша есеп айырысу есебі.
|