![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
ДЕСМУРГИЯ 1 страница
(ТАҢ Ғ ЫШТАРДЫ Қ ОЮ ТЕХНИКАСЫ) Мақ саты: дененің ә р бө ліктеріне таң ғ ыштарды қ ою техникасын мең геру (2 қ осымшаны қ араң ыз). Теориялық дайындық қ а арналғ ан сауалдар: 1. Таң ғ ыштардың тү рлері (2 қ осымша, 1-7 суреттер). 2. Бинт таң ғ ыштарының негізгі тү рлері. 3. Дененің жеке бө ліктеріне жұ мсақ таң ғ ыштарды қ ою техникасы. Қ ұ рал-жабдық тар: тақ ырып бойынша кестелер мен схемалар, бинттер ( 7 см, 8, 5-10 см, 20 см), ү шкіл орамалдар, клеол, қ айшы, таяқ шалар, жеке таң у пакеті, № 1-8 тү тікше тә різді бинттер. Жұ мыс барысы:
1. Дербес жұ мыс.
1.1. Тө менгі таң ғ ыш тү рлеріне сипаттама берің із: - қ ысатын таң ғ ыштар: ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ -иммобильдеу таң ғ ыштары: ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ - қ ысатын таң ғ ыштар_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ - окклюзиялық: _______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ - жұ мсақ (желімді, ү шкіл орамалды, контур пішінді, бинтті): _________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 1.2. Бинт байлаудың ережелері (сауалдарғ а жауап беру): - Бинт байлау кезіндегі науқ астың орны: _______________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ - бинтті байлау ережелері_______________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________
1.3. 4.1. кестені толтыр Кесте Бинт таң ғ ыштарының негізгі тү рлерінің сипаттамасы
2. Дененің жеке бө ліктеріне жұ мсақ таң ғ ышты қ ою практикалық дағ дыларын мең геруге қ атысты дербес жұ мыс. 2.1. Басқ а қ ойылатын таң ғ ыштар: - тақ ия; - кө зге; - қ ұ лақ аймағ ына; - желке аймағ ына; - тө менгі жақ қ а. 2.2. Аяқ -қ олғ а таң ғ ыш қ ою: - білезікке; - бір саусақ қ а; - білекке; - шынтақ буынының аймағ ына; - табанғ а; - тізе буынына. 2.3. Қ арынның тө менгі бетіне жә не жамбастың ү стінгі ү штен бір бө лігіне таң ғ ыш қ ою. 2.4. Кеудеге таң ғ ыш қ ою: - Дезо таң ғ ышы; - спираль тә різді таң ғ ыш.
Қ ОРЫТЫНДЫ: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 5 ТАҚ ЫРЫП НАУҚ АС АДАМДАРДЫ КҮ ТУ
Мақ саты: бала мен ересек науқ астарды жалпы кү ту ережелерімен танысу; ересек адамдар мен балаларғ а медициналық емшараларын сауатты орындауды жә не орындау сапасын айқ ындауды уйрену; науқ ас адамдарды кү тудің іс-тә жірибелік дағ дыларын игеру.
Теориялык дайындық қ а арналғ ан сауалдар: 1. Дені сау балалардың тә рбиеленуіне жалпы кү тудің мә ні 2. Ересек науқ ас адамдар мен балаларды емдеу емшарасындағ ы жалпы кү тудің мә ні. 3. Кү ту персоналдың міндеттері мен рө лі. 4. Ауруды алдын алу жә не емдеу барысында жеке бас гигиенасының маң ызы. 5. Қ ызба (себебі, тү рі). Дене қ ызуын ө лшеу жә не бағ алауы. 6. Ересек адамдар мен балаларда тамыр соғ ысын сипаттау жә не оны анық тау ә дісі. 7. Артериялық қ ысым: ү ғ ымнын анық тауы, ө лшеу мен бағ алаудың ә дісі. 8. Ересек адамдар мен балалардың тыныс алуын қ адағ алау жә не оның жиілігін санау. 9. Жылы жә не суық компрестер, мұ зы бар қ алташа, жылытқ ыш, қ ыша қ ағ аздарды қ олдану ережелері жә не техникасы. Қ ұ рал мен жабдық тар: мақ та-дә ке тампондары, медицина термометрі, таза орамал, артери қ ысымын ө лшеуге қ ажет аппарат, фонендоскоп, қ ү рғ ақ медициналық ұ зын хирургия қ ысқ ышы, этил спирті қ ұ йылғ ан флакон, мақ та, сірең ке, вазелин, қ ыша қ ағ аздар, науа, жылытқ ыш, мұ зы бар қ алташа, бинттер, компресс қ ағ аздары, клеенка, ақ жайма, секундомер, тақ ырыптар бойынша кестелер. Жұ мыс барысы: 1. Дене температурасы: ө лшеу, бағ алау. 1.1. Емделушінің жасын жә не онын жалпы кү й-қ алпын есептеуімен қ олтық асты аймағ ында дене температурасын ө лшеу. ғ ындағ ы дене қ ызуын ө лшеу. Ересек адам, бала жә не қ атты науқ астанғ ан адамда осы емшараның ө ткізу ерекшелігін белгілеу жә не оларды 5.1. кестеге кіргізу. Кесте. Адамның жасын есептеумен дене қ ызуын ө лшеу ерекшеліктері
1.2. Оның шамасына сә йкес дене қ ызуының жіктемесін 5.2. кестеге кіргізу.
Кесте Дене қ ызуының жіктемесі.
2. Тамыр соғ ысы: сипаттамасы, ересек адамдар мен балаларда анық тау ә дісі мен бағ алау. 2..1. Тамыр соғ уы – жү ректің сол жақ қ арыншасы систоласы кезіндегі қ ан қ озғ алысынан пайда болатын артериялық қ абырғ аның оқ тын-оқ тын соқ қ ы тә різді тербелуі. Тамыр соғ уының жиілігі жасқ а байланысты ө згеріп отырады. Қ алыпты жағ дайда ересек адамда ол ____________ соқ қ ы/мин Тамыр соғ уының жиіленуі (мин ____ соқ қ ыдан астам) ________ деп аталады; Тамыр соғ уының сирек болуы (мин____ соқ қ ыдан аз) _________ деп аталады. Тамыр соғ уы, жиіліктен баска, қ андай белгілерімен сипатталады? ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2.2. Келесі ережелер бойынша сынауғ а тү скен адамның тамыр соғ уын анық тау: - сынауғ а тү скен адамды орындық қ а отырғ ызу немесе жатқ ызу; - оның қ олын бұ лшық еттердің шаршауын болдырмайтын қ алпына келтіру; - науқ ас білегінің ішкі жағ ындағ ы тө менгі бө лігіне қ олдың 2-4-ші бармақ тарын салып, ал ү лкен бармағ ын білезіктің сырт жағ ына салып, тамыр соғ уын тауып, оның жиілігін санау; - сынауғ а тү скен адамның тамыр соғ ысын сипаттау: ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ - баланың тамыр соғ уын қ алай айқ ындайтынын жазу: ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3. Артериялық қ ысым (АҚ): ұ ғ ымның анық тамасы, ө лшеу, бағ алау 3.1.АҚ - артериялардағ ы қ анның тамыр қ абырғ асына қ ысым жасауы. АҚ шамасы тү рлі факторларғ а тә уелді (факторларды атап шығ ың дар): ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ 3.2.Сынауғ а тү скен адамның АҚ ө лшеу, ол ү шін: - сынауғ а тү скен адамды тақ қ а отырғ ызу; - қ ан қ ысымы ө лшенетін қ олды шынтақ буынында жазу; - сынауғ а тү скен адамның қ олын ү стелдің ү стіне, орындық тың арқ алығ ына қ ою (керегі жоғ ын сызып тастау); - тонометрдің манжетін оның қ арына берік бекіту, бірақ оның тө менгі бө лігі шынтақ тан 2-3 см жоғ ары тұ руы тиіс; - тонометрдің бө лшектерін бір-бірімен қ осу; сынасы нольдік белгіде орналасуы керек; - шынтақ артериясындағ ы тамыр соғ уын тауып, сол жерге фонендоскоп қ ойып тың дау; - аппараттың стрелка кө рсеткішіне бақ ылау жасай отырып, манжетағ а біртіндеп ауа айдау; - тамыр соғ ысына сә йкес дыбыстың пайда болуын жә не жоғ алуын тіркеу; дыбыс жоғ алғ аннан кейін (бұ л тамырдың қ ысылуын кө рсетеді) тонометрдің стрелка кө рсеткішін 30-40мм-ге қ осымша кө теру; - баллонның бұ рандасын ақ ырындап ашып, тонометрдің стрелка кө рсеткіші тым тез тө менде, - дыбыстың пайда болуын мұ қ ият тың дау керек. Олар қ ысылғ ан артерия бө лігінен қ анның ө туіне байланысты пайда болады. Осы сә тті манометрдің стрелка кө рсеткіші қ андай дең гейде болғ анына қ атысты белгілеп, есте сақ тайды. Алғ ашқ ы дыбыстың пайда болуы систолалық қ ан қ ысымына сә йкес болады (жү ректің систоласы кезінде тіркеледі). Артерияғ а манжеттің қ ысымы тоқ татылғ аннан кейін дыбыстар жоқ болып кетеді. Сол сә тке сә йкес болғ ан қ ан қ ысымы жү ректің босансуына келеді де, диастолалық деп аталады. АҚ шамасы бө лшек тү рінде жазылады: алымында- максимальды, бө лімінде – минимальды кө рсеткіштері; - манжетті аппараттан ажыратып, оны алмай (шешпей) ауадан тү гелдей босатады;
3.3. АҚ ө лшеу нә тижелерін 5.3 кестеге кіргізу жә не қ орытынды жасау (дені сау адамның қ алыпты жағ дайда АҚ ________ аралығ ында болуын есепке алу қ ажет; дерт кезінде АҚ кө рсеткішінің ауытқ уы білінеді (жоғ ары немесе тө мен болуы). Мұ ндай ауытқ улар қ андай терминдермен аталады?;
Кесте. Сынауғ а тү скен адамның артериялық қ ысымын ө лшеу
Ә ртү рлі жастағ ы топтарда АҚ ә р тү рлі жә не ол дем алу мен тамыр соғ уының жиілігіне сә йкес болады. 4. Дем алу: жиілігін анық тау ә дісі жә не бағ алау. 4.1.Сынауғ а тү скен адамның дем алу жиілігін есептеу, ол ү шін: 1-ші нұ сқ а: сынауғ а тү скен адамды жатқ ызу; ө з қ олың ды оның кеудесіне немесе ішінің жоғ ары жағ ына (дем алудың тү ріне байланысты) қ ойып 1 минуттің ішіндегі дем алудың санын есептеу; 2-ші нү сқ а: сынауғ а тү скен адамды отырғ ызып немесе жатқ ызып 1 минуттің ішіндегі дем алудың санын кеуде жә не іштің қ озғ алуы бойынша есептеу; Дем алудың есептеуін ауру байқ амайтындай ғ ып ө ткізу керек (мысалы, тамыр соғ уын ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________
4.2 5.4 кестені толтыру.
Кесте Сынауғ а тү скен адамдардың тыныс алу жиілігі
5. Қ анайналымғ а ық пал жасау шарттары. 5.1. Медициналық қ ұ рғ ақ оң қ алар: қ ою жә не алу техникасы. 5.1.1. Сауалнамадағ ы дү рыс (Д) жә не дұ рыс емес (ДЕ) бекітулерді белгіле (керегін (дө ң гелекке ал): - оң қ а тө ң керу – қ ан тоқ тату процедурасы Д ДЕ - оң қ а тері сезгіштігі жоғ ары адамдарғ а қ ойылмайды Д ДЕ - оң қ а қ абынуғ а қ арсы ә серін кө рсетеді Д ДЕ - оң қ а микробтардың кө беюін тоқ татады Д ДЕ - оң қ а денсаулығ ы тым тозғ ан ауруларғ а қ ойылмайды Д ДЕ - оң қ а ауырғ анды басатын ә серін кө рсетеді Д ДЕ - оң қ а жергілікті тамырлардың рефлекторлық кең еюін қ оздырады Д ДЕ - оң қ а қ ойылғ ан орындарында қ ызарғ ан дақ тар қ алады Д ДЕ - оң қ а жоғ арғ ы тыныс алу жолдары қ абынғ анда қ ойылады Д ДЕ - оң қ а қ ойылғ ан жерде адамның терісінің тү рі ө згермейді Д ДЕ - оң қ а тері аурулары кезінде қ ойылады Д ДЕ - оң қ а жү рек ауырғ ан кезінде қ ойылады Д ДЕ - оң қ аны қ олданудан кішкентай жергілікті қ ан қ ұ йылулары байқ алады Д ДЕ - оң қ а жұ қ палы аурулар мен қ ан кетулер кезінде қ ойылады Д ДЕ - шеті ұ шқ ан оң қ а теріге жабыспайды Д ДЕ - тү беркулез ауруы кезінде оң қ а қ оюғ а тыйым салынады Д ДЕ - шеттері ұ шқ ан оң қ алар теріні зақ ымдайды Д ДЕ
5.1.2 Оң жақ ө кпесі қ абынғ ан науқ асқ а оң қ а тө ң керу, ол ү шін: - керекті қ ұ ралдар жиынтығ ы бар қ орапты ауру жатқ ан керуеттің жанына жақ ындатып қ ою: 20-25 банка, этил спирті қ ұ йылғ ан сауыт, сірең ке, вазелині бар сауыт, ү шінде ойық металдан жасалғ ан ұ зын біз; - оң қ алардың тазалығ ын, қ ұ рғ ақ тығ ын жә не шеттерінің бү тіндігін тексеру; - сынауғ а тү скен адамды етпетінен (басы бү йірге бұ рылғ ан) немесе қ ырынан - арқ а терісін вазелинмен майлау; - металдан жасалғ ан ұ зын сымның ұ шына тығ ыз етіп мақ та орап, этил спиртіне малу жә не аздап сығ у; - бізді аурудан ә рі қ арай ұ стап, мақ тағ а от тигізу; - оң қ аны жанып тұ рғ ан шырақ пен тез аластау; - жиегін толық жанастыра оң қ аны денеге тө ң керу; - 10-15 минө ттен кейін оң қ а тө ң ірегіндегі теріні саусақ пен жайлап басып, оны тез алып тастау; - теріні қ ұ рғ ақ орамалмен сү ртіп алу (вазелиннен тазалау); - науқ асқ а ішкиім кигізген соң, кө рпе жауып, жарты сағ аттай жатқ ызу қ ажет; - оң қ аларды ұ қ ыпты ретінде жуу жә не сү рту; 5.2.Қ ыша қ ағ аздар: қ ою жә не алу техникасы 5.2.1 Ұ сынылғ ан сауалнамада дұ рыс (Д) жә не дұ рыс емес (ДЕ) бекітулерді белгілеу (қ ажетін дө ң гелекке алың ыз): - қ ыша қ ағ аздарды бронхтың жә не ө кпенің қ абынуы кезінде пайдаланады Д ДЕ - тиімділігін кү шейту ү шін қ ыша қ ағ аздарды ыстық сумен сулайды; Д ДЕ - ө ткір респираторлық аурулар кезінде қ ыша қ ағ аздар қ олданылмайды Д ДЕ - ө з бетімен дайындалғ ан қ ыша қ ағ аздармен пайдалануғ а болмайды Д ДЕ - гипертония ауруы кезінде қ ыша қ ағ аздарды пайдаланады Д ДЕ - қ ыша қ ағ аздарды қ олданғ ан кезінде ауру жағ ымды жылыны сезу керек Д ДЕ - жү рек ауруы кезінде қ ыша қ ағ аздарды қ олдануғ а болмайды Д ДЕ - қ ыша қ ағ азды балаларғ а, не ересек адамдарғ а қ оя береді Д ДЕ - қ ыша қ ағ аздарды денеге 5 минө т мерзімге қ ояды Д ДЕ - қ ыша қ ағ аздарды бө лме температурасына сә йкес сумен сулайды Д ДЕ - қ ыша қ ағ аздарды қ олдану кезінде ауру денесінің кү йгенін сезіну керек Д ДЕ - қ ыша қ ағ аздардың астындағ ы тері қ ызарады Д ДЕ - қ ыша қ ағ аздарды сақ тау мерзімі - 5 жыл Д ДЕ 5.2.2. Бронхит ауруына ұ шырағ ан балағ а қ ыша қ ағ аздарды қ ою, ол ү шін: - жылы су қ ұ йылғ ан ыдысты орындық қ а қ ойып, оны ауырғ ан бала жатқ ан жерге - пакеттегі ұ нтақ біркелкі таралуы ү шін, оны кө лденең інен қ ағ у; - сол қ алпын ө згертпей пакетті 15-20 секундқ а жылы суғ а салу; - қ ағ азды ұ сақ саң ылаулы жағ ымен тиісті аймақ қ а қ ою жә не денеге ақ ырындап басу; - тү кті орамалмен жабу; - 10-15 минө ттен кейін қ ышақ ағ азды алып тастау, терісін қ ұ рғ ақ тап сү рту; - ауруды кө рпемен жауып, жарты сағ атқ а жатқ ызу; - қ айта қ олданғ анғ а дейін қ ағ аз-пакетті тоң азытқ ышта целлофан қ алтада сақ тау. 5.3. Қ ыздырма компресс: ережелері, техникасы жә не дұ рыс қ ойылғ анын тексеру. 5.3.1. Ұ сынылғ ан сауалнамада дұ рыс (Д) жә не дұ рыс емес (ДЕ) бекітулерді белгілеу (қ ажетін дө ң гелекке алың ыз): - қ ыздырма компресті бір тә уілік бойы ұ стайды Д ДЕ - қ ыздырма компрестің астына сұ ғ ылғ ан саусақ дымқ ылдық пен жылылық ты сезінсе, компресс дұ рыс қ ойылғ ан деп есептеледі Д ДЕ - қ ыздырма компресті алғ аннан кейін, оның орнына қ ұ рғ ақ жылытатын - қ ыздырма компрестің қ абаттары біркелкі мө лшерде болады Д ДЕ - қ ыздырма компрестің дұ рыс қ ойылғ анын 1-2 сағ аттан кейін анық тайды Д ДЕ - қ ыздырма компрестің ішкі қ абатын тек қ ана сумен сулайды Д ДЕ - қ ыздырма компрестің дұ рыс қ ойылғ анын 6-8 сағ аттан кейін анық тайды Д ДЕ - қ ыздырма компрестің ішкі қ абатын дә рі ерітіндісімен немесе маймен Д ДЕ дымқ ылдандырады
.5.3.2. Қ ыздырма компресті қ ұ лақ қ а қ ою, ол ү шін: - қ ұ лақ қ а қ ыздырма компресс қ ою ү шін барлық қ ажетті заттарды жинау; - матаны арақ пен сулап, сығ ып қ ұ лақ қ а кигізу; - барлық басқ а қ абаттарымен жауып қ ою; - қ ұ лақ қ а дә келі таң ғ ыш қ ою; - сағ аттан кейін компрестің дұ рыс қ ойылғ анын тексеру; - сағ аттан кейін оның орнына жылытатын таң ғ ыш қ ою. 5.4. Науқ асқ а мұ зы бар қ уық пен жылытқ ыны қ ою. 5.4.1. Ұ сынылғ ан сауалнамада дұ рыс (Д) жә не дұ рыс емес (ДЕ) бекітулерді белгілеу (қ ажетін дө ң гелектеп алу): - мұ з салынғ ан қ уық ты басу терідегі қ ан тамырларының кең еюіне ә келеді Д ДЕ - жабық бұ лшық ет жарақ атынан кейін алғ ашқ ы тә уілік бойы жылытқ ы - қ ан ағ уы кезінде жылытқ ыны пайдалануғ а болмайды Д ДЕ - жылытқ ыны басу қ анайналымның кү шеюіне жә не патологиялық ө згерістердің тез жойылуына ә серін тигізеді Д ДЕ - мұ з салынғ ан қ уық жарақ аттан кейін алғ ашқ ы сағ атта қ ойылады Д ДЕ - жіті аппендицит ауруының белгілері бар болса, іштің оң жақ жартысына мұ з салынғ ан қ уық ты басу керек Д ДЕ - қ ұ рғ ақ жылы нә рсені жылытқ ы тү рінде басуы бұ лшық еттің қ атты - суық қ абыну процестің таралуын алдын алып, қ ан тамырларын тарылтады жә не қ ан кетуінің тоқ татылуына мү мкіндік туғ ызады Д ДЕ
5.4.2. Қ уық қ а мұ з толтырып, ауру адамғ а беру, ол ү шін: - бұ рандамалы тығ ыны бар резиналы қ уық ты алып, оны қ ар
|