ДЕСМУРГИЯ 2 страница

- мұ з толғ ан қ уық ты ішкі киімнің сыртынан немесе кө рпенің ү стінен аурудың
денесіне қ ою;

- алдын ала қ уық ты орамалмен орап аурудың денесіне қ ою.

5.4.3. Науқ асқ а жылытқ ыны қ ою, ол ү шін:

- жылытқ ының бү тіндігін жә не тығ ынның қ алыптасуын тексеру (жылытқ ыны барлық
жағ ынан қ арап, сумен толтырып, тығ ынын астына қ аратып аудару);

- жылытқ ыны жартылай суық сумен толтыру;

- жылытқ ының ішінен ауаны шығ арып, бұ рандамалы тығ ынымен герметикалық жабу;

- тағ ы бір рет тығ ынның қ алыптасуын тексеру, ол ү шін жылытқ ының тығ ынын
астына қ аратып аудару жә не су ақ пайтынына кө з жеткізу;

- жылытқ ыны орамалмен орап, су ыстық болса, аурудың ішкі киімінің сыртынан
немесе кө рпенің ү стінен денесіне қ ою.

6 ТАҚ ЫРЫП

УЛАНУ КЕЗІНДЕ КӨ РСЕТІЛЕТІН АЛҒ АШҚ Ы ЖӘ РДЕМ

Мақ саты: клиникалық белгілері бойынша уланудың ә р алуан тү рлерін айырып тануды жә не сол кезде алғ ашқ ы кө мек кө рсетуді ү йрену.

Теориялық дайындық қ а арналғ ан сауалдар:

1. Улану — ұ ғ ымның анық тауы.

2. Уланудың жіктемесі.

3. Адам организміне у заттектердің кіру жолдары.

4. Жіті жә не созылмалы улану.

5. Балалардың улануы: қ ауіпсіздігі, ерте жасалғ ан диагностика, шұ ғ ыл жә рдем.

6. Уланудың негізгі белгілері. Диагностиканың жалпы принциптері.

7. Жіті улану кезіндегі шұ ғ ыл жә рдем кө рсетудің жалпы принциптері.

8. Улану кезіндегі емдеудің жалпы принциптері.

9. Организм уытсыздандырудың белсенді ә дістері.

10. Иісті газбен улану: себептері, белгілері, аурудың ө туі, шұ ғ ыл жә рдемі, алдын алуы.

11. Тағ амнан улану: себептері, белгілері, аурудың ө туі, шұ ғ ыл жә рдем, алдын алуы.

12. Саң ырауқ ұ лақ тан улану: у саң ырауқ ұ лақ тар, олармен улану белгілері, шұ ғ ыл
жә рдем, алдын алуы.

13. Ботулизм: себептері, белгілері, аурудың ө туі, шұ ғ ыл жә рдем, алдын алуы.

14. Улы химикаттармен улану: улы химикаттардың тү рлері, оларды тұ рмыста
қ олдану, уланудың белгілері, аурудың ө туі, шұ ғ ыл жә рдем, алдын алуы.

15. Концентрленген қ ышқ ылдар жә не сілтілермен улану: себептері, белгілері,
аурудың ө туі, шұ ғ ыл жә рдем, алдын алуы.

16. Дә рі заттектермен улану: себептері, белгілері, аурудың ө туі, шұ ғ ыл жә рдем, алдын алуы.

17. Спиртті ішімдіктермен улану: себептері, белгілері, аурудың ө туі, шұ ғ ыл жә рдем, алдын
алуы.

18. Бауырымен жорғ алаушылар жә не жарғ ақ тық қ анаттылар уымен улану:
себептері, белгілераурудың ө туі, шұ ғ ыл жә рдем, алдын алуы.

Қ ұ рал-жабдық тар: Плакаттар; ұ нтақ тар мен таблеткалар: карболен-активтенген кө мір, сода - натрий бикарбонаты, магний кү кірт қ ышқ ыл тұ зы, ацетилсалицил қ ышқ ылы, лимон қ ышқ ылы, вазелин майы.

Жұ мыс барысы:

1. 6.1. Кестені толтыру.

Кесте

Жіті улану кезінде алғ ашқ ы жә рдем кө рсетудің жалпы принциптері.

. 2. 6.2. кестені толтыру.

Кесте

Уланудың салыстырмалы сипаттамасы

3. Ұ сынылғ ан сауалнамада дұ рыс (Д) жә не дұ рыс емес (ДЕ) бекітулерді белгілеу (керегін дө ң гелектеп алу):

- химия кә сіпорындарында техника қ ауіпсіздік ережелерін сақ тамағ ан кезде
ө ндірістік улану болуы мү мкін Д ДЕ

- балалардың улануы, кө бінесе, ересек адамдардың салақ тығ ынан

болуы мү мкін Д ДЕ

- улануды диагностикалау ү шін уытты заттектің организмге ену жолдарын
анық таудың қ ажеті жоқ Д ДЕ

- жылан шағ ып алғ ан кезде, ол жерді қ ыздырғ ан темірмен кү йдіру керек Д ДЕ
- бірнеше ара шағ ып алғ ан кезде уы бар қ апшасымен бірге ә р бізгегін қ ысқ ышпен
жұ лып тастау керек Д ДЕ

- жылан шағ ып алғ ан кезде уды жарадан тез сорып алуы жө н Д ДЕ

- концентрленген қ ышқ ылдар мен сілтілермен уланғ ан кезде асқ азанды сү ң гісіз
жуу қ ажет Д ДЕ

- организмге у енуінің тек қ ана екі жолы болады Д ДЕ

- концентрленген қ ышқ ылмен улану кезінде ас содасы ерітіндісімен

асқ азанды шаяды Д ДЕ

- асқ азаннан қ ан кетуі орын алғ ан жағ дайда, оны шаюғ а тыйым салынады Д ДЕ
- концентрленген сілтімен улану кезінде шамалы ас қ ышқ ылы ерітіндісімен

(лимон, сірке қ ышқ ылдары) асқ азанды шаю қ ажет Д ДЕ

- есінен таң ғ ан ауруғ а қ ұ сқ ызатын дә рмектерді беруге болмайды Д ДЕ

- жылан шағ ып алғ ан кезде уыттанудың белгілерін жою ү шін жарты стақ ан

арақ ішіп алуғ а болады Д ДЕ

- жылан уымен уланғ ан кезінде ең тиімді жол - антигюрзин енгізу Д ДЕ

- автомагистральдан 100 метр қ ашық тан жақ ын жерде саң ырауқ ұ лақ пен
жидекті жинауғ а болады Д ДЕ

- сіз білмейтін немесе кү мә н туғ ызатын саң ырауқ ұ лақ пен жидектерді жинауғ а
болмайды Д ДЕ

4. Саң ырауқ ұ лақ ты атау: бұ л - ө лімге ә келетін улы саң ырауқ ұ лақ. «Бала шағ ында» ол
шағ ын жұ мыртқ ағ а ұ қ сас (тұ тасымен ақ қ абығ ының ішінде). Ө су барысында
жапқ ышы айырылып, «жұ мыртқ адан» басы мен сабағ ы шығ ады. Басы
алғ аш уақ ытта қ оң ырауғ а ұ қ сас, ө се келе жалпақ, диаметрі 7-11 см. Беті
тегіс, нә зік-талшық ты. Табақ шалары ақ, жиіленген. Тү стері ә р алуан болып келеді:
бозарың қ ы-жасыл, сары-жасыл, ақ -сұ р, ортасы ә рқ ашанда қ аралау болады.
Сабағ ы цилиндр тә різді, ұ зындығ ы 5 - 15 см жә не диаметрі 15-20 мм, ә деттегі ақ тү сті,
табанында тү йнегі келеді.
Жас саң ырауқ ұ лақ тардың иісі айқ ын емес, ал кә рі саң ырауқ ұ лақ тардың иістері -
жағ ымсыз, тә ттілеу болып келеді.

Саң ырауқ ұ лақ тың атауы -_____________________________________________________________

5. Теріс бекітулердің орнына дұ рысын жазу.

5.1. Улы һ айуандар қ ауып (тістеп) алғ ан кезде удың таралуын алдын алу ү шін бұ рау
салу қ ажет. _____________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

5.2. Концентрленген қ ышқ ылмен уланғ ан кезінде ас содасы ерітіндісін пайдаланып,
жуан сү ң гімен асқ азанды шаю қ ажет. ________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

5.3. Асқ азанды шаюғ а қ арсы кө рсетімдері жоқ.______________________________________________
________________________________________________________________________________________

5.4. Саң ырауқ ұ лақ пен уланғ ан кезінде 2-3 литр сумен «ү йдегі» ә діспен асқ азанды
шаю жеткілікті._____________________________________________________________ ______

Қ ОРЫТЫНДЫ: _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7 ТАҚ ЫРЫП

ЖАППАЙ Қ ЫРУ Қ АРУЛАРЫНАН ТҰ РҒ ЫН ХАЛЫҚ ТЫ

Қ ОРҒ АУҒ А АРНАЛҒ АН ЖЕКЕ Қ Ұ РАЛДАР

Мақ саты: Жаппай қ ыру қ аруларынан тұ рғ ын халық ты қ орғ ауғ а арналғ ан қ ұ ралдар мен тә сілдермен таныстыру. Тері жә не тыныс алу мү шелерін қ орғ ауғ а арналғ ан жеке қ ұ ралдарды пайдалануғ а ү йрету.

Теориялық дайындық қ а арналғ ан сауалдар:

1. Азаматтық қ орғ аныс: ұ ғ ымның анық тамасы, оның мақ саты мен міндеті.

2. Тө тенше жағ дай: ұ ғ ымның анық тамасы, жіктелуі.

3. Қ арсыластың шабуыл жасау қ аупі туындағ ан жағ дайда тұ рғ ын халық тың ә рекеті.

4. Азаматтық қ орғ аныс сигналдары бойынша тұ рғ ын халық тың ә рекеті.

5. Адам жә не жануарларғ а радиоактивті ә сердің ерекшеліктері. Радиациялық ошақ. Радиоактивті ластану аумағ ында тұ рғ ын халық тың ә рекет жә не тә ртіп ережелері.

6. Химиялық қ ұ ралдардың тірі жә не тірі емес объектілерге ә сер ету ерекшеліктері. Химиялық ошақ. Химиялық ластану аумағ ында тұ рғ ын халық тың ә рекет жә не тә ртіп ережелері.

7. Биологиялық (бактериялық) қ ұ ралдардың адам жә не жануарларғ а ә сер ету ерекшеліктері. Бактериялық ошақ та тұ рғ ын халық тың ә рекет жә не тә ртіп ережелері.

8. Жеке қ орғ аныс қ ұ ралдарының маң ызы жә не жіктелуі.

Тыныс алу мү шелерін қ орғ ауғ а арналғ ан қ арапайым қ ұ ралдар: дайындау, іріктеу, пайдалану ережелері.

9. Газқ ағ ар: ә рекет принципі, іріктеу, балаларды, жаралыларды, науқ астарды қ орғ ау ү шін пайдалану. Пайдалануғ а жарамсыз газқ ағ арлар..

10. АҚ –да қ абылданғ ан қ орғ аныс киімдердің комплекттері.

11. РЗ, УЗ жә не бакзаттардан қ орғ ану ү шін кү нделікті жә не ө ндірістік киімді дайындау мен пайдалану.

12. Жеке медициналық қ орғ айтын қ ұ ралдар.

13. Қ орғ айтын ғ имараттар: тү рлері, адамдардың тә ртіп ережелері.

Қ ұ рал-жабдық тар: тақ ырыптық кестелер, сантиметрлік лента, этил спирті (немесе 2%-дық формалин ертіндісі) жә не газқ ағ ар мен респиратордың ішкі жағ ын тазалауғ а арналғ ан мақ та, газқ ағ ар қ орапшасы, газқ ағ ар тү рлері, гопкалит патроны, мақ талы-дә келі таң ғ ыштарды даярлауғ а мақ та мен дә ке, Р2 респираторы, қ орғ айтын киім комплекті, жеке адамғ а арналғ ан аптечка (АИ-2), балалар газқ ағ ары..

Жұ мыс барысы:

1. Мақ талы-дә келі таң ғ ышты пайдалануғ а даярлау жә не кигізу.

1.1.Мақ талы-дә келі таң ғ ышты дайындау, ол ү шін:

- кө лемі 100х50 см дә ке кесіндісін жә не мақ таны алу; дә кені ү стелге жайып ортасына қ алың дығ ы 1-2 см жә не кө лемі 20х30 см мақ таны қ ою;

- дә кені ұ зынынан екі жағ ынан бү гіп мақ таны жабу;

- қ алғ ан ұ зын шеттерін (25-30 см-ден) байлау ү шін екі жағ ынан кө лденең інен кесу.

1.2. Кө зге дейін мұ рын, ауыз, иектің астын жабатындай таң ғ ышты кию;

- кесілген таң ғ ыштың ұ штарын осылай байлау: ү стінгісін – шү йдеде, тө менгісін – тө бе сү йекте;

- егер де таң ғ ыш мұ рын мен бетке тығ ыз байланбаса мақ талы тө сем жасау;

- кө зді қ орғ ау ү шін шаң ғ а қ арсы кө зілдірік кию.

1.3. Мақ талы-дә келі таң ғ ыштың суретін салып, оның қ абаттарын белгілеу.

Жеке адамғ а арналғ ан аптечка ұ яларының нө мірлерін жә не қ ұ ралдардың атауларын жазу.

2. Р2 респираторын іріктеу жә не пайдалану.

Ө зің е сә йкес Р2 респираторын ірікте, ол ү шін: беттің биіктігін (мұ рынның ұ стінгі жағ ынан иекке дейінгі қ ашық тық) ө лшеп, масқ аның ішкі - иек жағ ында белгіленген цифр бойынша қ ажетті респираторды таң дау.

2.1. 7.1. кестеге беттің биіктігіне сә йкес Р2 респираторының жіктелуін ең гіз. Кестеде ө зің е сә йкес респиратордың ө лшемін белгіле.

Кесте

Р2 респираторының жіктелуі

Келесі тә сілмен Р2 респираторын кию:

- бас киімді шешу;

- респираторды дорбасынан шығ арып, мұ рын мен иек ішінде болғ андай, оны кию; байлағ ыштың біреуін бастың тө бе сү йегінде, екіншіні шү йде жақ қ а орналастыру; пакетті противогаз дорбасына салу

2.4. Р2 респираторын пайдалану ережелері қ андай?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. ГП-5 газқ ағ арын іріктеу жә не пайдалану.

3.1. Ө зің е сә йкес шлем-масканы таң да. Ол ү шін: сантиметрлі лентаның кө мегімен бастың шең берін ө лше (бастың ұ зынынан, тобе, иек жә не ұ рттарды қ амтып).

Масканың ө лшемі келесі кесте бойынша анық талады (кестеге бас шең берінің ө лшемін ең гізіп, ө з шлем-маскаң ның ө лшемін белгіле).

Кесте

Газқ ағ ардың шлем-маскасы ө лшемдерін анық тау

3.2. Газқ ағ арды пайдалануғ а дайындау тә сілдерін атап ө т:

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3.3. Келесі қ алыптарғ а газқ ағ арды келтіру реттерін кө рсет:

- " жорық " ___________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

- " дайындалу" _______________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

- " жауынгерлік" ________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3.4. " ГАЗҚ АҒ АРДЫ ШЕШ! " бұ йрығ ы берілді. Бұ л бұ йрық ты қ алай орындау керек?

_____________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3.5. Балаларғ а арналғ ан газқ ағ арды іріктеу.

7.3. кестесіне стандартқ а сай цифрларды ең гіз.

Нақ ты бір баланың бетінің биіктігі мен енін ө лшеп, қ ажетті газқ ағ ардың ө лшемін анық тау.

Кесте

Балалар мен жасө спірімдерге арналғ ан газқ ағ арлардың ө лшемдері

Беттің биіктігі - М Беттің ені - М М ү шін противогаз ө лшемі -

Кө збен шолу арқ ылы газқ ағ ардың жарамды екенін тексеру.

3.6. Балағ а газқ ағ арды кигізген кездегі жасалатын ә рекеттердің ретін кө рсету.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. 7. Науқ ас немесе жарақ аттанғ ан адамғ а газқ ағ арды кигізген кездегі жасалатын ә рекеттердің ретін кө рсету

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3.8. 7.4. кестесін толтыр

Кесте

Газқ ағ арды пайдалану ережелері

Қ ОРЫТЫНДЫ: _______________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8 ТАҚ ЫРЫП

КЕНЕТТЕН ЖҮ РЕК Қ ЫЗМЕТІ ТОҚ ТАҒ АНДА ЖҮ РГІЗІЛЕТІН РЕАНИМАЦИЯ ЖӘ НЕ Қ ИЫН ЖАҒ ДАЙДА МЕДИЦИНА Қ ЫЗМЕТКЕРЛЕРІ КЕЛГЕНГЕ ДЕЙІН АЛҒ АШҚ Ы МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨ МЕКТІ КӨ РСЕТУДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Мақ саты: жедел кө мек кө рсетудің ә дістерін мең геру – «ауыздан ауызғ а» немесе «ауыздан мұ рынғ а» жасанды демалдыру жолдарымен ө кпе желдетуін жә не оксигенациясын қ айта қ алпына келтірумен, жү рекке жанама массаж жасау арқ ылы қ ан айналуды қ айта қ алпына келтірумен.

Теориялық дайындық қ а арналғ ан сауалдар:

1. Реаниматология жә не реанимация ұ ғ ымдары.

2. Клиникалық ө лімнің патофизиологиясы, клиникалық ө лімнің белгілері.

3. Биологиялық ө лім, биологиялық ө лімнің белгілері.

4. Реанимацияны қ олдану жолдары.

5. «Ауыздан ауызғ а», «мұ рыннан ауызғ а» тә сілдері арқ ылы ө кпен жасанды желдету (Ө ЖЖ).

6. Жү рекке жанама массаж жасау.

7. Бір немесе екі адамдардың кө мегімен жү ргізілетін реанимация.

8. Ө ткізілетін реанимацияның уақ ыты, реанимация кезең дері.

9. Жасанды демалдыру жә не жанама жү рек массажы кезіндегі жіберілетін қ ателіктер.

10. Реанимация кезіндегі асқ ынулар.