сурак жок озин жаз

Билет

17.35 Азаматтық қ оғ ам: тү сінігі, қ ұ рылымы, қ ызметтері. Азам-қ қ оғ ам деп мемл-к қ ұ рылымнан тыс қ алыптасатын ә леум-к-эконом-қ ж/е мә дени-рухани қ оғ амдық қ атынастардың жиынтығ ын айтады. Ол жеке тұ лғ аның емін-еркін дамуын қ амтамасыз етуге мү мкіндік жасайды. Бұ л қ оғ амда мемл-ң жеке адам ө міріне араласуына шек қ ойылады. Ал олардың атқ аратын міндеттерін азаматтар ө з еркімен оларғ а бергне ж/е орындалуын ө здері тексереді. Азам-қ қ оғ ам қ ұ рамына адамдар-ң ө здері тудырғ ан қ ауымдастық тар(отбасы, кооперациялар, ассоциациялар, қ оғ амдық ұ йымдар, кә сіби, шығ армашылық, спорттық, этникалық, т.б.бірлестіктер), азаматтардың ө ндірістік ж/е жеке ө мірі, олардың ә дет-ғ ұ рпы, салттары кіреді. Азам-қ қ оғ амда адамдар-ң экон-қ, саяси ж/е рухани ө мірінің тү рін еркін тандауына ж/е жү зеге асыруына заң жү зінде кепілдік беріледі. Олар мемл трапынан қ атаң тә ртіпке алынудан сенімді тү рде қ орғ алады. Адамдар-ң жалпы қ ұ қ ық тары сақ талады, бұ зылмайды. Саяси ө мірде азам-қ қ оғ ам барлық азаматтарғ а мемл-к ж/е қ оғ -қ істерге еркін қ атынасуына жағ дай жасайды. Мұ ндай қ оғ амда адам-ң халық /қ дә режеде танылғ ан ережелерге сай азам-қ қ ұ қ ық тары жү зеге асырылады.(Ұ лт-қ, этник-қ, саяси, діни, жастық, жыныстық белгілері б/ша қ андай да болсын алалаушылық қ а жол берілмейді. 1. жеке тұ лғ а мен азам-қ абыройы боп саналатын пә тер ү йі мен мү ліктері, мамандық таң дау еркіндігі, телефонмен сө йлескен сө з қ ұ миялылығ ы, сө з, баспасө з ж/е хабарлама бостандығ ы заң жү зінде сенімді тү рде қ орғ алады. 2. адам ө з-ң кө зқ арасы мен рухани мү дделерін ө зі шешеді. 3. азам-қ қ ұ қ ық -р сот орган-ры мен қ оғ -қ ұ йым-р жағ ынан толық қ орғ алады.) Азам-қ қ оғ ам материалдық, мә дени жоғ ары дамығ ан кезде қ ұ қ ық тық мемл-ке айналады. Қ ұ қ ық тық мемл деп дамократия-қ жолмен қ абылданғ ан заң ү стемдік ететін, оның алдында бә рі де тең саналатын, жеке адамның қ ұ қ ығ ы жан-жақ ты қ амтамасыз етілетін мемл-к қ ұ рылысты айтады.

42. Саяси ә леуметтену.

«Ә леуметтену» ұ ғ ымы 19 ғ.аяғ.Америка ә леуметтанушысы Ф.Гидденс жә не франц.ә леум-сы, психолог Г.Тар ғ ылыми айналымғ а енг. Олар ә леуметтену деп тұ лғ а-ң ә леум.ортағ а байл.қ алыптасуын айтты.

20 ғ.50-60-жылд.осы ұ ғ ым негізгі «с.ә.» ұ ғ ымы рет.п.б.

С.ә.процесі 3 негізгі мә селе-ді шешуге бағ ытталады:

-қ оғ -ң жаң а мү шелеріне саяси мә дениеттің жә не саяси сана-ң нег.элемент-ін жеткізу;

-қ оғ.мү ше-не қ ажетті саяси тә жірибе алуғ а, саяси іс-ә рекет етуге жә не шығ армашылық жасауына олайлы жағ дай жасау;

-саяси мә д-ң элемент-ін ө згерту.

С.ә. деп – адам-ң саяси ілім-ді, ереже-ді, қ ұ ндылық -ды бойына сің іріп, оларды ө зінің рухани ішкі дү ниесіне айналдырып, сол арқ ылы ө здерінің саяси санасы мен мә дениетін қ алыптастыру, саяси іс-ә рекетке дайындалу процесі.

С.ә.саяси тә жірибені 2 тү рде жү ргізеді:

1. ашық тү ріне мә лімет-ді, сезімді, қ ұ ндылық -ды тікелей беру жатады.

2. қ осалқ ы тү рінде саяси емес ереже-ді саяси қ атынастарғ а телу жатады.

С.ә.институт-ы: жанұ я, білім жү йесі, ақ парат қ ұ рал-ы, мемл., партия, діни ұ йымдар жә не жеке саяси оқ иғ алар. Типтері:

- ү йлесімді тү рі адам мен билік институт-ы арасында адам сияқ ты қ олайлы психологиялық қ атынас-р қ алыптасқ анда п.б.

- гегемонистік тү рі ө зінің саяси жә не ә леум.жү йесінен басқ а жү йелерге жат кө збен қ арап, оларды жақ тырмайды. Мұ нда с.ә.бір таптың, діннің не идеологияның негізінде қ алыптасады.

- плюралистік тү рінде адам басқ а азамат-ң, олардың қ ұ қ ығ ы мен еркіндігін, тең дігін мойындайды, қ ұ рметтейді.

- дау-жанжалды тү рі топаралық кү рес, қ арама-қ айшы мү дделер негізінде қ аланады.

Ә сер етуші факторлар:

1. Саяси – мемл.қ ұ рылымының характері мен типі, саяси режим, саяси институт-р, партия, ұ йымдар мен қ озғ алыстар.

2. Саяси емес – жанұ я, оқ у орындары, жұ мыс, мә дениет, ә дебиет, БАҚ, ұ лттық салт-дә стү рлер.

75. Н.Макиавеллидің «Государь» принциптері қ азіргі заманғ ы Лидерлік принциптерімен қ андай ұ қ састығ ы бар?

Н.Макиавелли «Государ» атты ең бегінде мына сө здерді кө п қ айталағ ан болатын: «Государь ө зі жақ сылық тан безбеу керек, бірақ кү ші жеткенше жамандық тан арылу керек» депті. Ол ө зінің билігі барысында жамандық ты да жақ сылық ты да аралас қ олдануы керек. Халық та жақ сылық пен бір жақ қ а қ аратып алудық қ ажеті жоқ, халық патшағ а сенуден басқ а одан қ орқ уы да қ ажет. Ал егер патша қ атал болса, одна халық одан қ орқ ып, қ арсы шығ уы мү мкін. Халық та патшағ а деген тек ө кпе пайда болып, патша мен халық арасында сенімділік жоғ алып кетеді. Жалпы, патшада жағ ымды жақ тары кө п болу керек. Халық одан кө мекті, кішіпейілділікті, қ арапайымдылық пен сенімділікті, рухани ө мірінің байлылығ ының болуын кү теді. Патшада бұ л қ асиеттер болуы мү мкін, себебі бұ л қ асиеттер қ арапайым адамғ а тә н. адамдар кө рген нә рсесіне сенеді, сондық тан патша тек кө збояушылық жасамауы керек. Бірақ, патша жө ні керек жерде ө зінің қ аталдығ ын, ашушандығ ын, жоғ ары тұ рғ андығ ын білдіру керек, себебі ол патша. Патша ә рқ ашанда кө мекке дер кезінде келіп, оны шешуге дайын емес, сондық тан ол кө мек беруден жә не қ атал болуғ а дайын болу керек егер патша халық қ ы тек жақ сылық жасай беріп, халық тың оғ ан сенімді екенін ойласа, ол олай болмауы мү мкін, себебі рахмет айтпайтындар кө п болғ андық тан, кө ре алмаушылық тан оны тақ тан тайдыруы мү мкін. Бү гін олар оны қ ұ рметтеп, алақ анында ұ стаса, ертең бір жағ дайлар болып қ алғ ан кезде одан бас тартуы мү мкін. Сондық тан, патша ү шін мемлекетті қ аталдылық та ұ стап отыру ең тиімдірек. Патша ө те дұ рыс, ө те ә демі сө йлеуі қ ажет, бірақ сө йлеген сө зін орындауы да керек. Патша бір жағ ынан халық ты қ аталдылық та ұ стап, бір жағ ынан қ арапайым болуы керек. Макиавеллидің осы ең бегі патшаның лидерлік образын айқ ындайтын туынды болып табылады. Жалпы лидер деген сө зді естігенде, бірден ойғ а саяси лидерлер, бір ұ лттың лидерлері, тарихи кезең де ө зінің билігімен ө згеріске апарғ ан адамдарды ойлауғ а болады. Қ азіргі патша, лидердің қ асиеттері Макиавеллидің «Государ» ең бегіндегі патшаның образына ұ қ сас. Себебі, лидер ол ә рқ ашанда лидер, бә рінің басында, басқ ару билігі болғ андық тан, жоғ ары болуы қ ажет. Қ азіргі лидерлік қ асиеттер кө бінесе қ аталдылық қ асиеттерінің кө п болуымен ерекшеленеді. Ол қ азіргі заманның ағ ымына байланысты, қ оғ ам мен халық тың жағ дайына байланысты.