Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Правапiс галосных пасля зацвярдзелых, д I т
|
|
Пасля зацвярдзелых (ж, ш, ч, р, ц, дж), а таксама пасля д, т пiшуцца галосныя о, а, э, ы, у: шаптаць, почырк, жэтон, арышт, цырата, джала, iнтэлiгент, далiкатны.
Выключэннi: складанаскарочаныя словы (дзяржюркалегiя, медiнстытут) і словы з прыстаўкамi звыш-, мiж-, контр-, пан-, транс- (звышiмклiвы, мiжiнстытуцкi, контрiдэя, трансіарданскі, панісламізм).
ПРАВАПIС ЛIТАР Ў, У
Лiтара у пiшацца пасля зычных, знакаў прыпынку, у пачатку сказа, у пачатку ўласных назваў: Уночы iшоў дождж. Рэпертуар. Тамара Уладзiмiраўна. I трава, i кветкi, i матылi – усё тое самае, усё жыло разам.
Лiтара ў пiшацца замест у, л, в пасля галосных у славянскiх словах (кроў, воўк) i iншамоўных не пад націскам: лаўрэат, паўза, аўкцыён. Не блытайце: балкон, палкоўнік і пад.
Злучок i двукоссе не з’яўляюцца знакамi прыпынку, таму не ўплываюць на напiсанне ў: жанчына-ўрач, калгас «Перамога» ўзнагародзiлi…
Заўвагі: 1) у канцы iншамоўных слоў пiшацца у: фрау, шоу, Ландау, ноу-хау;
2) у iншамоўных словах, якія заканчваюцца на -ус, -ум, пiшацца у: натарыус, шлагбаум.
3) пад націскам заўсёды захоўваецца літара у: аул, групоўка ультра, баул, ля урны;
4) калі папярэдняе слова заканчваецца на галосны, то ў пачатку іншамоўных слоў пад націскам пішацца у, не пад націскам – ў: Люблінская у нія, дзяржаўны ў ніверсітэт.
Запомніце: траур.
ПРАВАПIС Д –ДЗ, Т – Ц
У беларускай мове цвёрдым зычным д, т адпавядаюць мяккiя дз’, ц’, якiя пiшуцца перад галоснымi е, ё, ю, я, i, а таксама перад ь, перад мяккiм гукам в: горад – у горадзе, сяду – сядзь, два – дзве.
Але: прыставачнае д i суфiксальнае т перад мяккiм в захоўваюцца нязменна: адвечны, у бiтве.
У словах iншамоўнага паходжання д i т, як правiла, не змякчаюцца: дэкан, студэнт, тэатр, дырыжор.
Але: перад суфiксамi i суфiксальнымi злучэннямi –iн-, -iр-, -ёр-, -еец-, -ейск-, -iк- (калі ён памяншальны), а таксама перад лiтарай ю зычныя д, т змякчаюцца: каранцiн, камандзiр, акцёр, гвардзеец, гвардзейскi, бiлецiк, нацюрморт, Цюмень.
ПРАВАПIС ПАДОЎЖАНЫХ I ПАДВОЕНЫХ ЗЫЧНЫХ
Зычныя з’, с’, ц’, дз’, ж, ш, ч, л’, н’ памiж галоснымi вымаўляюцца падоўжана i на пiсьме перадаюцца дзвюма лiтарамi: жыццё, суддзя, жыллё, мышшу, граззю, соллю, узбярэжжа, ноччу, здарэнне.
Падаўжэнне не адбываецца ў словах iншамоўнага паходжання: алея, калона, каса. Але: асанна, саванна, ванна, манна, бонна, мадонна, мецца, дурра (раслiна), мірра, панна, донна, Мекка, Вінніца, Жанна, Сюзанна, Іванна, Ганна.
Дура, бона – грашовыя адзінкі; ман а (хлусня).
На стыку прыстаўкi i кораня або кораня i суфiкса адбываецца падваенне гукаў, якое на пiсьме перадаецца дзвюма лiтарамi: аддаць, бяззубы, асеннi, лiмонны. Але: расада, расаднiк (месца, дзе вырошчваюць расаду), расол, расольнiк, ростань. Запомніце: рассаднік хваробы.