Рубеждік бақылау сұрақтары

1.Аспан сферасының анық тамасын бер: Радиусы қ алауымызша алынатын, бетіндегі шырақ тардың орналасуы табиғ аттағ ыдай, центрі кең істіктің кез-келген нү ктесінде орналасқ ан жорамал сфера.

2.Тік сызық қ алай анық талады? Жү к ілінген созылмайтын, жылжымайтын жіп бағ ыты.

3.Шын (математикалық) горизонт деп нені айтады? Жазық тық тағ ы тік сызық қ а перпендикуляр аспан сферасының ү лкен шең бері.

4.Аспан сферасы қ ай бағ ытта айналады? Шығ ыстан батысқ а қ арай.

5.Дү ние осі қ алай анық талады.Солтү стік жә не оң тү стік дү ние полюстарын қ осатын жорамал сызық.

6.Дү ние полюстарының анық тамасын берің дер.Аспан сферасының тә уліктік айналуы кезіндегі қ озғ алмайтын екі нү ктенің бірін солтү стік, екіншісін оң тү стік дү ние полюстары деп аталады.

7.Аспан экваторы дегеніміз не? Жазық тық тағ ы дү ние осіне перпендикуляр аспан сферасының ү лкен шең бері аспан экваторы деп аталады.

8.Шығ ыс жә не батыс нү ктелері қ алай анық талады: Аспан экваторы мен шын горизонттың қ иылысқ ан нү ктелері.

9.Аспан меридианының анық тамасын бер.Солтү стік, оң тү стік дү ние полюстары жә не зенит, надир арқ ылы ө тетін аспан сферасының ү лкен шең бері.

10.Оң тү стік жә не солтү стік нү ктелері дегеніміз не?

Аспан меридианы мен шын горизонттың қ иылысқ ан нү ктелері.

11.Шын горизонттың жә не аспан меридианының нү ктелері аспан сферасының тә уліктік айналысына қ атынаса ма? Қ атынасады.

12.Дү ние полюсінің биіктігі туралы теорема.

Жер бетінің кез келген нү ктесіндегі дү ние полюсінің горизонттан биіктігі сол нү ктенің жағ ырапиалық ендігіне тең.

13.Биіктік доғ алары (н/е вертикальдар) деген не?

Зенит жә не надир арқ ылы ө тетін доғ алар (аспан сферасының ү лкен шең берлері)

14.Альмуконтораттар деген не?

Шын горизонтқ а параллель кіші шең бер.

15.Шырақ тың азимуты дегеніміз не жә не оның ө згеру шегі қ андай?

Оң тү стік нү ктеден батысқ а қ арай шырақ тың биіктік доғ асына дейін шын горизонт бойымен есптейтін бұ рыш А=0: 360°.

16.Шырақ тың биіктігі (шын горизонтың) Һ деп нені айтады жә не оның ө згеру шегі:

Шын горизонттан шырақ тың биіктік доғ асының бойымен шырақ қ а дейінгі доғ а жә не оғ ан сә йкес орталық бұ рыш.

17.Шырақ тың зениттік қ ашық тығ ы деген не жә не оның ө згеру шегі:

Зениттен шырақ қ а дейінгі доғ асының бойымен есептелетін доғ а Z=0÷ 180°.

18.Ең ісу доғ алары деген не?

Солтү стік жә не оң тү стік дү ние полюстары арқ ылы ө тетін ү лкен шең берлер.

19.Аспан параллельдері деген не?

Аспан экваторына параллель шең берлер.

20.Кө ктемгі жә не кү згі кү н тең елу нү ктелері қ алай анық талады?

Аспан экваторы мен эклиптиканың қ иылысу нү ктелері.

21.Аспан экваторы деген не? Жазық тығ ы дү ние осіне перпендикуляр аспан сферасының ү лкен шең берлері.

22.Эклиптика деген не? Кү ннің 1жыл ішінде жү ретін кө рінерлік жолы (жұ лдыздар арасында).

23.Тік кө терілу бұ рышы деген не жә не оның ө згеру шегі:

Кө ктемгі кү н тең елу нү ктесінен, экватор бойымен, батыстан шығ ысқ а қ арай шырақ тың ең ісу доғ асына дейінгі бұ рыш ά =0÷ 360°.

24.Шырақ тың ең ісуі δ деген не жіне оның ө згеру шегі?

Шырақ тың ең ісу доғ асының бойымен аспан экваторы мен шырақ арасындағ ы бұ рыш немесе доғ а δ =0÷ ±90°.

25.Сағ аттық бұ рыш деген не жә не оның ө згеру шегі:

Аспан меридианы мен экватордың қ иылысу нү ктесінен батысқ а қ арай шырақ тың ең ісу доғ асына дейінгі бұ рыш t=0÷ 24сағ.

26.Шырақ тардың кульминациясы деген не?

Шырақ тардың меридианасын қ иып ө ту қ ұ былысы.

27.Шырақ тың жоғ арғ ы кульминациясы деген не?

Шырақ тың аспан сферасының оң тү стік бө лігін қ иып ө ту қ ұ былысы.

28.Шырақ тың тө менгі кульминациясы деген не?

Шырақ тың аспан меридианының солтү стік бө лігін қ иып ө ту қ ұ былысы.

29.Эклиптикалық бойлық жә не оның ө згеру шегі:

Кө ктемгі кү н тең елу нү ктесінен эклиптика бойымен, батыстан шығ ысқ а қ арай шырақ тың бойлығ ына (қ арай) дейінгі бұ рыш λ =0÷ 360°.

30.Эклиптикалық ендік жә не оның ө згеру шегі:

Бойлық бойымен есептелетін эклиптикадан шырақ қ а дейінгі бұ рыш β =0÷ ±90°.

31.Эклиптиканың негізгі тө рт нү ктесін анық та: Жазғ ы кү н тоқ ырау, кү згі кү н тең елу, қ ысқ ы кү н тоқ рау, кө ктемгі кү н тең елу нү ктелері.

32.Кө ктемгі кү н тең елу нү ктесінің экваториалды координатасын тап: α =0, δ =0

33.Жазғ ы кү н тоқ ырау нү ктесінің экваториалды координатасын тап: α =90°=6сағ. δ =+23°, 26´

34.Кү згі кү н тең елу нү ктесінің экваториалды координаталары: α =180°=12сағ. δ =0

35.Қ ысқ ы кү н тоқ ырау нү ктесінің экваториалды координатасын тап:

α =270°=18ⁿ δ =-23°, 26´.

36.Кө ктемгі кү н тең елу нү ктесінің эклиптикалық координаталары: λ =90° β =0

37.Жазғ ы кү н тоқ ырау нү ктесінің эклиптикалық координаталары: λ =90° β =0

38.Кү згі кү н тең елу нү ктесінің эклиптикалық координаталары: λ =180° β =0

39. Қ ысқ ы кү н тоқ ырау нү ктесінің эклиптикалық координаталары: λ =270° β =0

40.Кү н кө ктемде қ андай зодиак шоқ жұ лдыздарынан ө теді жә не олардың таң балары: Балық тар, тоқ ты, торпақ.

41.Кү н жазда қ андай зодиак шоқ жұ лдыздарынан ө теді жә не олардың таң балары: Егіздер, шаян, арыстан.

42.Кү н кү зде қ андай зодиак шоқ жұ лдыздарынан ө теді жә не олардың таң балары: Бикеш, таразы, сарышаян.

43.Кү н қ ыста қ андай зодиак шоқ жұ лдыздарынан ө теді жә не олардың таң балары: Мерген, тауешкі, суқ ұ йғ ыш.

44.Жұ лдыздық тә улік деген не? Кө ктемгі кү н тең елу нү ктесінен қ атар 2 жоғ арғ ы кульминациясының ара-ғ ы уақ ыт.

45.Жұ лдыздық уақ ыт деген не? Кү н тең елу нү ктесінің (Аспан меридианы-ң оң тү стік бө лігінен батысқ а қ арай есептелетін) сағ аттық бұ рышы S=t

46.Шын кү н тә улігі деген не? Кү н дискісі центірінің қ атар 2 жоғ арғ ы кульминациясы арасындағ ы уақ ыт.

47.Шын кү н уақ ыты деген не? Кү н дискісі центірінің сағ аттық бұ рышы қ осылғ ан 12 сағ ат Т=t+12

48.Орта нү кте уақ ыты: Орта кү н центірінің сағ -қ бұ рышы ж/е қ осылғ ан 12 сағ ат Тג =t ג +12

49.Жер беті неше сағ аттық белдеулерге бө лінген? 24.

50.Бір сағ аттық белдеудің ені қ анша градус? 15° 1 сағ ат.