Жағдайлық есептер

1. Биылғ ы жылдың қ аң тар-ақ пан айларында ү лкендер мен балалардың ұ йымдастырылғ ан ұ жымдарында ЖРА (ОРЗ) жиі байқ алды. Аурулардың басталуы аурушылдың дең гейінің кү рт жоғ арылауымен жә не де эпидемияаралық аурушылдық дең гейінің бірнеше есе кө терілуімен кө рініс берді. Аурудың клиникалық кө рінісі: бастапқ ы кезең інде дене қ ызуы жоғ ары (38⁰ жә не одан жоғ ары), басы ауырады, біраз уақ ыттан соң кей біреулерінде жө тел, ал кей іреулерінің мұ рынынан су ағ а бастайды. Сирек жағ дайларда еріндеріне ұ шық шық қ ан. Берілген ауру қ андай вируспен байланысты болуы мү мкін? Жоғ арыда аталғ андарды ескере отырып науқ астардан қ андай зерттеу затын алып қ алай тез арада нә тиже алуғ а болады? Жедел диагностика ә дістерін атаң ыз.

2. Жазда балалр демалыс орнында жедел ішек инфекциясының эпидемиясы басталды. Бактериологиялық зерттеу нә тижесі энтеробактериялардың жоқ екендігін кө рсетті. Қ оздырғ ышты анық тау ү шін қ андай зерттеулер жү ргізу керек?

3. Терапевтік бө лімшеде науқ аста сарғ аю байқ алды, вирустық гепатитке кү мә н бар. Басқ а да қ андай себептермен сарғ аю пайда болуы мү мкін? Диагнозды анық тау ү шін қ андай зерттеулер жү ргізу керек?

4. Балада қ ан қ ұ йғ аннан 2 айдан соң сарғ аю басталды. Гепатиттің қ ай тү ріне жатқ ызуғ а болады? Қ алай дә лелдейсіз?

5. Учаскелік дә рігерге анасы баласын алып келді. Балағ а 3 ай бұ рын АКДС салынғ ан. Баланың склералары сарғ айып, бауыры ұ лғ айғ ан. Сарғ аюдан 2 апта бұ рын баланың тә беті нашарлап, жү регі айнып, бірнеше дү ркін іші ө ткен, ішінің ауыратындығ ына шағ ымданғ ан. Бұ л баладан басқ а жанұ яда балалар бар. Олардың дені сау. Сідің болжамды диагнозың ыз? Нақ ты диагноз қ ою ү шін қ андай зертттеулер жү ргізу керек? Берілген жағ дайда жұ ғ у жолдарын атаң ыз

2. Тесттер:

1. РНК-ЛЫ ВИРУСТАРҒ А ЖАТАДЫ:

1.Poxviridae

2.Orthomyxoviridae

3.Rubivirus

4.Hepadnaviridae

5.Аdenoviridae

2. ПАРАМИКСОВИРУСТАР ТОБЫНА ЖАТАТЫН Қ ОЗДЫРҒ ЫШТАР:

1. Шешек.

2. Сал.

3.Аденовирустар.

4. Қ ызылша.

5. Қ ұ тыру.

3. ОРТОМИКСОВИРУСТАР СИПАТТАМАСЫ:

1. Мукополисахаридтарғ а троптылық

2.Нейраминидаза ферментінің болуы

3. Суперкапсидтік қ абығ ының болуы

4. ДНҚ болуы

5.Перитрихиалдық талшық тарының болуы

4. ТҰ МАУ ВИРУСТАРЫНДА БОЛАДЫ:

1. Майлы қ осындылар

2. Кө лемі ү лкен

3. Нуклеокапсидтері симметрияның спиралді тү рі

4.Плазмокоагулазу

5. Рибосомалар

5. ТҰ МАУ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСЫНА ТӘ Н:

1.Фекальді-оральді жолмен берілу

2.Спорадикалық кездесуі

3. Сумен таралу

4.Эпидемия мен пандемия туындауы

5.Трансмиссивті жолмен берілуі

6. ТҰ МАУ ВИРУСЫНЫҢ ИДЕНТИФИКАЦИЯСЫН КЕЛЕСІ РЕАКЦИЯМЕН ЖҮ РГІЗЕДІ:

1.Агглютинация

2.Гемагглютинация

3. Гемагглютинацияны тежеу

4.Преципитация

5.Нейраминидаза ингибициясы

7. ТҰ МАУ КЕЗІНДЕГІ ИММУНИТЕТ:

1. Интерферон тү зілуімен байланысты

2. Спецификалық емес

3. Кернеулі, типоспецификалық

4.Антитоксикалық

5. Стерилді емес

8. ПАРАГРИПППАТОГЕНЕЗІ:

1. Ішек инфекциясы тә рздес ө теді

2. Вирустар репродукциясы гепатоциттер ядросында ө теді

3. Жедел респираторлық инфекциялар тү рінде ө теді

4. Мұ рын жұ тқ ыншақ шырышты қ абатының эпителиалдық жасушаларында репродукцияланады

5.Вирус лимфатү йіндерінде орналасады.

9. ПАРАГРИПП КЕЗІНДЕГІ ИММУНИТЕТ:

1.Типоспецификалық

2.Антитоксикалық

3.Антибактериалдық

4. Секреторлық антиденелер тү зіледі

5. Спецификалық емес

10. ЖОҒ АРҒ Ы ТЫНЫС АЛУ ЖОЛДАРЫНЫҢ ПАТОЛОГИЯСЫНА Қ АТЫСТЫ ВИРУСТАР ТУЫСТАСТЫҚ ТАРЫН АТАҢ ДАР:

1.Adenoviridae

2.Orthomyxoviridae

3.Togaviridae

4.Retroviridae

5.Hepadnaviridae

11. ТҰ МАУ ВИРУСЫНЫҢ ИДЕНТИФИКАЦИЯСЫН ЖҮ РГІЗЕТІН РЕАКЦИЯ:

1.Агглютинация

2.Гемагглютинация

3. Гемагглютинацияны тежеу

4.Преципитация

5.Нейраминидаза ингибициясы

12. РНК-ЛЫ ВИРУСТАРҒ А ЖАТАДЫ:

1.Poxviridae

2.Orthomyxoviridae

3.Rubivirus

4.Hepadnaviridae

5.Аdenoviridae

13.НАV ВИРУСТАРЫ ЖАТАДЫ:

1.Hepadnaviridae

2.Togaviridae

3.Flavivirus

4.Picornaviridae

5.Adenoviridae

14. ГЕПАТИТВИРУСЫНЫҢ СИПАТТАМАСЫ:

1. Мукополисахаридтерге тропты

2. Гемагглютинацялық антигені бар

3. Эфирге тұ рақ ты

4. РНҚ -лы вирустарғ а жатады

5. Нейротроптық ә сері бар

15. НВV ВИРУСЫ ЖАТАДЫ:

1.Picornaviridae

2.Hepadnaviridae3.Retroviridae

4.Paramyxoviridae

5.Togaviridae

16. НВV ЗЕРТХАНАЛЫҚ ДИАГНОСТИКАСЫ КЕЗІНДЕ АНЫҚ ТАЛАДЫ:

1. Негри денешіктері

2.НВs-антигені

3.Цитопатогендік ә сері

4. Антиденелер титрінің ө суі

5. Ағ заның аллергиялық қ айта қ ұ рылуы

17. ГЕПАТИТ В ГЕПАТИТ А-дан ЕРЕКШЕЛІГІ:

1. Липопротеиттік қ абатының болмауы

2. Тасымалдаушылық тың болмауы

3. Иммундыпатология айқ ын

4.Парентералды берілу жолы

5. Аурудың мерзімділігі анық

18.ВИРУСТАРДЫ ДАҚ ЫЛДАНДЫРАДЫ:

1.Нативті ақ уыз қ осылғ ан орталарда

2.Ө сіп келе жатқ ан тауық эмбрионында

3.Левенштейн-Йенсен ортасында

4.Синтетикалық қ оректік ортада

5.Китт-Тароцци ортасында

19.ЖАСУША ДАҚ ЫЛЫНДА ВИРУСТАРДЫ ИНДИКАЦИЯЛАУ:

1.ЦПЭ(ЦПД)бойынша

2.Асколи реакциясымен

3.Исаев-Пфейффер феноменімен

4.Гемагглютинациялық тежеу реакциясымен

5.Агглютинациялық реакциямен

20. ЖАСУШАІШІЛІК КІРІНДІ-ОЛ:

1.Митохондриялар

2.Жекеленген вирустық бө лшектер

3.Хромосомалар жиынтығ ы

4.Вирус қ абық шасы

5.Жасушаның реактивтік ө згерісінің ө німдері

21.ЖАСУШАІШІЛІК КІРІНДІЛЕР БОЙЫНША ДИАГНОЗ Қ ОЮ МАҢ ЫЗДЫ:

1.Қ ұ тыру ауруы кезінде

2.Бө ртпе сү зекте

3.Кенелі энцефалитте

4.Коксаки инфекцияларда

5.АИВ(ВИЧ)инфекцияда

22.ВИРУСТАРДЫҢ ЦИТОПОТОГЕНДІ Ә СЕРІ(ЦПЭ-ЦПД):

1.Сыртқ ы орта факторларының ә серімен байланысты емес

2.Тек қ ана вирустың инфекциондығ ымен байланысты

3.Интерферон ә серінен кү шейеді

4.Вирустарды индикациялау ү шін пайдаланады

5.В-идентификациялау-

23.ЖАСУШАІШІЛІК КІРІНДІЛЕРДІ АНЫҚ ТАЙДЫ:

1.Тү йнекайдынды микроскоппен

2.Морозов ә дісімен

3.Тү йіндақ тү зуі бойынша

4.ГАР-мен

5.Грам ә дісімен

24.ЖАСУША ДАҚ ЫЛДАРЫНЫҢ ТИПІНЕ ЖАТПАЙДЫ:

1.Ө лі жасушалар

2.Ауыспалы

3.Біріншілік

4.Диплоидты

5.Клональды

25.ВИРУСТАРДЫҢ СПЕЦИФИКАЛЫҚ АДСОРБЦИЯЛАНУЫ Ү ШІН СЕЗІМТАЛ ЖАСУШАЛАРДА БОЛУЫ КЕРЕК:

1.Ортаның қ ұ рамында интерферон

2.Жасушалардың беткейінде тиісті рецепторлар

3.Нуклеаза

4.Камплемент

5.Пермеаза

26.ВИРУСТАРДЫ ИНДИКАЦИЯЛАУ Ү ШІН Қ ОЛДАНЫЛАТЫН Ә ДІС:

1.ЦПЭ

2.АР

3.ГАдР

4.Тү йіндақ тү зу

5.ГАР

27.ЗЕРТХАНАҒ А Ә КЕЛІНГЕН МАТЕРИАЛДА ВИРУС БАР- ЖОҒ Ы АНЫҚ ТАЛАДЫ:

1.Жасуша дақ ылына жұ қ тыру

2.Тауық эмбрионына

3.Сезімтал зертханалық жануарларғ а

4.Аталғ андардың барлығ ымен

5. ешқ айсысымен

28.ВИРУЛЕНТТІ ФАГТЫҢ КОЛОНИЯСЫ:

1.Ортасы кү ң гірт айнала шеті мө лдір тү йіндақ тар

2.Мө лдір тү йіндақ тар

3.Томпақ пигменттелген шеті тесік

4.Бұ дырланғ ан R-пішінді

5.Ақ тү сті S-пішінді

29.БАКТЕРИОФАГИЯ Қ Ұ БЫЛЫСЫН АШҚ АН Ғ АЛЫМ:

1.Пастер

2.Д.Эрель

3.Кох

4.Ивановский

5.Мечников

30.ФАГТАРДЫҢ ТИТРЫН АНЫҚ ТАЙДЫ:

1.Кох ә дісімен

2.Гамалея

3.Творт

4.Грациа

5.Д.Эрель

31.ФАГОТИПТЕУ Қ ОЛДАНЫЛАДЫ:

1.Иондирлеуші радиациямен биологиялық ү шін

2.Бактериялардың ауру қ оздырғ ыштығ ын анық тау

3.Вакциналық штамдар алу

4.Вактериялардың вируленттілігін арттыру

5.Инфекция кө зін анық тау

32. ФАГТАР НЕНІҢ Ә СЕРІНЕН БҰ ЗЫЛАДЫ:

1.1% фенол ертіндісімен

2.0, 5 % сулема ерітіндісімен

3.Ульракү лгін сіуленің

4.1 атмосфералық қ ысымның

5.Бриллиантты кө к бояудың

33.ВАКТЕРИОФАГТАРДЫ Қ ОЛДАНБАЙДЫ:

1.Емдеу ү шін

2.Жасанды иммунитет қ алыптастыру ү шін

3.Инфекция кө зін анық тау ү шін

4.Аурулардың алдын алу ү шін

5.Диагноз қ ою ү шін

ТЕЗАУРУС (глоссарий):

Гемагглютинация реакциясы

«Тү йме» тә різдес тұ нба

«Қ олшатыр» тә різдес тұ нба

Гемагглютинацияна тежеу реакциясы

Мұ рын жұ тқ ыншақ шайындысы

Тауық эритроциттері

Нейраминидаза

Инфекциондық гепатит

Иммундыжанамалылық

THESAURUS (glossary):

haemagglutination test

The precipitate in the form of " buttons"

The precipitate in the form of " umbrella"

Hemagglutination inhibition

nasopharyngeal wash

chicken erythrocytes

neuraminidase

infectious hepatitis

Immunooposredovannost

ТЕЗАУРУС (глоссарий):

Реакция гемагглютинации

Осадок в виде «пуговки»

Осадок в виде «зонтика»

Реакция торможения гемагглютинации

Носоглоточный смыв

Эритроциты кур

Нейраминидаза

Инфекционный гепатит

Иммуноопосредованность

Сабақ тың болжамдық хронометражы:

Тақ ырып. Пикорнавирустар: полиомиелит вирусы, ЕСНО, Коксаки, аусыл. Арбовирустар. Онковирустар. Адамның иммунды тапшылық вирусы. АИВ кезіндегі ауыз шырышты қ абығ ының зақ ымдалу сипаттамасы (волосистая лейкоплакия). Емдеу принциптері мен алдын-алу.

Мақ саты: Пикорнавирустарды; полиомиелинт, ЕСНО, Коксаки, аусыл, паповавирустарды, арбовирустар, онковирустар олардың қ ұ рылысын жә не қ асиеттерін, патологиялық жағ дайлар дамытудағ ы рө лін, зертханалық диагноз қ оюын, олар қ оздыратын аурулардың алдын алу жә не емдеу принциптерін зерделеу. АИВ қ асиеттерін оқ ып білу. АИВ эпидемиологиясын, патогенезін, клиникасын, лабораториялық диагностикасы, емдеуі мен алдын алуы жайында студенттерге білім компетенциясын беру. Ауыз қ уысы мен тө менгі жақ та АИВ-инфекциясы мен ЖИТС кө ріністерімен танысу. Дә рігер-стоматологтың кә сіби қ атерін бағ алап, АИВ, вирустық гепатит, герпесвирустардың ятрогендік инфекцияларда алатын орнын анық тау

Оқ ыту міндеті:

Мыналар жайында білім қ алыптастыру:

-Студенттерде пикарновирустардың; полиомиелит, ЕСНО, Коксаки, аусыл, паповавирустардың морфологиясы жә не таксономиясы бойынша білім қ алыптастыру;

-Пикарновирустар: полиомиелит, ЕСНО, Коксаки, аусыл, паповавирустарды қ оздыратын ауруларғ а зертханалық диагноз қ ою, принциптері туралы білім қ алыптастыру;

-Пикарновирустар: полиомиелит, ЕСНО, Коксаки, аусыл, паповавирустарды қ оздыратын аурулардың патогенді туралы зертханалық диагноз қ ою, принциптері туралы білім қ алыптастыру;

-Адено-, покс-, рабдовирустар қ оздыратын аурулардың алдын алу туралы зертханалық диагноз қ ою, принциптері туралы білім қ алыптастыру;

- АИВ морфологиясы мен жіктелуі;

- ретровирустардың қ ұ рлымдық ерекшеліктері;

- АИВ ауыз қ уысында кө рініс беруі;

- АИВ микробиологиялық диагностикасы;

- ЖИТС емдеуі мен алдын алу;

- дә рігер-стоматологитың жеке бас қ ауіпсіздігі;

Қ алыптастыратын дағ дылар:

-АИВ диагностикалау барысында иммунды ферментті талдау реакциясын қ ойып, алынғ ан нә тижесін интерпретациялауды ү йрену.

-Тү сті сынама механизмін зерделеу жә не алынғ ан нә тижелерін интерпретациялау.

-ИФТ, реакцияның мә нісі, механизмі, қ ою тә сілі туралы жұ қ палыауруларғ а диагноз қ оюдың заманауи ә дістері ретінде білім қ алыптастыру

-АИВ инфекцияғ а диагноз қ ою ә дісі ретінде НФТ туралы білім қ алыптастыру

-ИФТ қ ою дағ дылығ ын қ алыптастыру

4. Тақ ырыптың негізгі сұ рақ тары:

1. Адамның иммунды тапшылық вирусының морфологиясы, антигендік қ ұ рылымы, резистенттілігі.

2. АИВ жұ ғ у механизмі мен берілу жолдары.

3. АИВ зертханалық диагностикасы (ИФТ, иммуноблотинг)

4. АИВ ауыз қ уысындағ ы клиникалық кө рінісі.

5. Ауыз қ уысының шашты лейкоплакиясы, клиникалық кө рінісі.

6. Емдеуі мен алдын алу шаралары.

7. АИВ-инфицерленген, вирусты гепатиті жә не ұ шығ ы бар аурулармен жұ мыс істеген кездегі дә рігер-стоматологтың жеке қ ауіпсіздігін қ амтамасыз етуі.

Тақ ырып бойынша тапсырмалар:

1.Аденовирустарды, поксвирустарды, рабдовирустарды морфологиялық белгілері бойынша дифференциациялау жаса.

2.Аденовирустарды инфекциялардың тү рлерін жә не олар қ оздыратын аурулардың потогенетикалық ерекшеліктерін кө рсетің із.

3.Аденовирустар қ оздыратын аурулардың зертханалық диагноз қ ою ә дістерін кө рсетің із.

4.Аденовирустарды инфекциялардың алдын алу шараларын кө рсетің із.

5.Поксвирустардың биологиялық қ асиеттерін кө рсетің із.

6.Қ ұ тыру ауруының зертханалық диагноз қ ою ә дістерін кө рсетің із.

7.Қ ұ тыру ауруының алдын алу шараларын жә не емдеуін кө рсетің із.

Қ арастырылатын материал;

-аденовирустар; морфологиясы, диагностикасы, емдеуі жә не алдын алуы

-рабдовирустар; морфологиясы, диагностикасы, емдеуі жә не алдын алуы

-поксвирустар; морфологиясы, диагностикасы, емдеуі жә не алдын алуы

-атлас-руководство по бактериологии, микологии, протозоологии и вирусологии (А.А. Воробьев, ЗАО «Диаморф», Рег. № 2001610396 РОСПАТЕНТА)

- лекции для студентов «Медицина» 3 курс, ЛА «Научная книга» информационный материал, 2005

- презентации по микробиологии «Демо-версия»

- MicrobiologyАnimationCollection, 2010

- атлас по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии (А.А. Воробьев, М., 2003)