Абатты қышқылмен өңдеуге арналған жабдықтар

Қ абатты қ ышқ ылмен ө ң деу қ ондырғ ылары – жалпы жағ дайда қ ышқ ылдарды сақ тау базасы, олардың ерітіндісін дайындау, қ ышқ ылды ұ ң ғ ымағ а айдау мен тасымалдауғ а арналғ ан агрегаттар жә не ұ ң ғ ыма қ ондырғ ыларынан (ұ ң ғ ыма ішіндегі жә не сағ алық) қ ұ ралады.

Қ ышқ ылдар сақ талатын базада оларды қ абылдау, ерітінділерді дайындау жә не сақ тау орындары бар. Қ ышқ ылдар ішкі жақ тары футеровкаланғ ан плиталар немесе арнайы жапқ ыштармен ө ң делген ыдыстарда сақ талады. Футеровкалау ү шін диабазалық плиткалар қ олданылып, олардың жіктері қ ышқ ылғ а тө зімді жағ ылымдармен ө ң деледі. Бұ л ү шін 20% базальт жә не 80% диабазалық ұ н қ осылғ ан жағ ылым жасалынады. Кей кезде футеровканың орнына арнайы маркалы резина немесе эбонитті қ олдануғ а болады.

Ыдыстардың сыртқ ы беттері қ ышқ ылғ а тө зімді эмальмен жабылады. Қ ышқ ылдық база олардың ерітінділерін талдайтын зертхана жә не реагенттерді сақ тайтын қ оймамен жабдық талуы қ ажет. Барлық ыдыстарғ а қ ышқ ылдарды апатты жағ дайда қ ұ йып алу ү шін арнайы айдау жабдық тар қ ойылады. Айдау сораптарының сальниктері щитоктармен қ ымталады. Сонымен бірге, қ ышқ ыл сақ талатын ыдыстар су тү спейтін етіп оқ шауланады. Қ ышқ ылдармен жұ мыс істеуге арнайы дайындық тан ө ткен мамандар ғ ана жіберіледі.

Қ ышқ ылдар мен оның ерітінділерін тасымалдау ү шін арнайы агрегаттар мен қ ышқ ылтасығ ыштар қ олданылады. Қ ышқ ылтасығ ыш КП-6, 5-те цистерна, ортадан тепкіш сорап жә не тиекті арматуралы қ ұ бырлар бар. Цистерна оның ішінде орналастырылғ ан, сыйымдылығ ы 6м³. Сорап маркасы 3Х-9В-3-51 қ ышкылғ а тө зімді, тегеуріні 3526 м, ө німділігі 29-60м³ /сағ. Сорап жү ріс қ озғ алтқ ышының жетектеуімен жұ мыс істейді. Қ ышқ ылтасығ ыш КП-6, 5 КрА3-255В автомашинасына қ ондырылғ ан.

Ұ ң ғ ымағ а қ ышқ ылды айдау жә не тасымалдау ү шін «Азинмаш-30А» жә не АКПП-500 агрегаттары қ олданылады. «Азинмаш-30А» агрегаты (6.17- сурет) КрА3-257 дө ң гелекті автомашинағ а қ ондырылғ ан. Автокө лікте екі бө лікті (кү рделендірілген агрегатта біреуінің кө лемі 2, 7 м³, ал екіншісіне – 8м³) цистерна 3 қ ондырылғ ан. Цистерна іштей гуммирленген. Ә рбір бө лік арнайы қ ақ пақ пен жабдық талғ ан. Агрегаттағ ы қ ұ бырлар да гуммирленген. Автомашинада химреагенттер ү шін бө лек баллон 1 бар. Баллонның сыйымдылығ ы 0, 2м³.

6.17-сурет. «Азинмаш-30А» қ ышқ ылды агрегатының сұ лбасы

5НК-300 агрегатының сорабы 2 ү шплунжерлі, горизонтальді, ә рекеті бірбағ ытты. Жү ріс қ озғ алтқ ышынан қ уат алу қ орабы, редуктор жә не кардан арқ ылы жетек кү шін алады. Сораптың 100-1200 мм-лік ауыспалы плужерлері бар.

Барлық сораптық қ ондырғ ылар ілгерілмелі-қ айтымды сораптарымен автокө лік, трактор, шынжыр табанды тасымалдағ ыштардың шассилеріне қ ондырылғ ан жә не цементтеу (6.18-сурет), қ абаттарды гидравликалық ажырату жә не гидроқ ұ мдық перфорациялау, тү птің алдын қ ышқ ылдармен ө ң деу кезінде тү рлі сұ йық орталарын қ абаттарғ а айдау ү шін қ олданылады. Аталғ ан қ ондырғ ылар Мемлекеттік стандартқ а сә йкес «Мұ найкә сіпшілігіндегі жылжымалы сорап қ ондырғ ылары. Типтері мен негізгі параметрлері» МЕмСТ 28922-91 шығ арылады.

Стандарт ү ш тү рлі сорап қ ондырғ ыларын қ арастырады.

УН-қ осымша технологиялық ыдыссыз қ ондырғ ы (ө лшегіш бак, цистерналар);

УНБ-ө лшегіш бакты сорап қ ондырғ ысы;

УНЦ-сұ йық ортана тасымалдауғ а арналғ ан цистерналы сорап қ ондырғ ысы.

6.18 -сурет. Цементтеуге арналғ ан ЗЦА-400 агрегаты:

1-автомобильді база; 2-кү штік қ ондырғ ы; 3-тегеурінді кө мекші қ ұ быр; 4- беріліс қ орапшасы; 5-басқ ару пункті; 6-сорап; 7-ө лшеу багы; 8-қ абылдау қ ұ быры; 9-тегеурінді қ ұ быр жү йесі; 10-аккумуляторлар