Элеваторлар

Элеваторларды балкалық жә не тө лкелік деп екі тү рге бө луге болады. Бірінші балкалы тү ріне ЭТАД жә не ЭХЛ маркалы элеваторлар жатады. Олар екі штропаларғ а ілінеді. Штропалардың іліну нү ктесі элеватордың осінен едә уір қ ашық тық та жатады. Сонымен, қ ұ бырлар тізбегінің салмақ кү ші элеватордың ортаң ғ ы бө лігіне тү седі де, оның денесіндегі негізгі кернеу –майыстыру кернеуі болып табылады. Соғ ан байланысты элеватордың массасы мен металлсыйымдылығ ы ө те жоғ ары болып, тү сіру-кө теру операцияларының ең бек кө лемі ұ лғ аяды.

Майыстыру кернеуінен тартылу кернеуіне ауысу бө лшектің беріктігін ү лкейтетіні белгілі. Сондық тан конструкторлар тартылу кернеуі орын алатын элеваторларды жасап шығ аруғ а ұ мтылды (5.11-сурет).

5.11-сурет. ЭГ элеваторының сұ лбасы

Мұ ндай элеваторда сырғ алардың тіректері қ ұ бырлардың іліну нү ктесіне жақ ын орналасқ ан, соның нә тижесінде элеватордың корпусында негізінен тартылу кернеуі орын алады. Оның массасы қ осштропты элеватордың массасынан бірнеше есе кіші. Тө лкелі бірштропты элеваторлар мынадай маркалармен шығ арылады: ЭГ, ЭЗН, ЭТА, т.б.

ЭГ типті элеваторлардың жү к кө тергіштігі 16, 50 жә не 80 т-ғ а тең, ал ЭЗН элеваторларының кө рсеткіштері – 15, 25, жә не 50 т болса, ЭТА элеваторлары – 32, 50 жә не 80 т-ғ а жетерлік жү к кө тергіштігі бар.

ЭГ типті элеватордың корпусының (5.11-сурет) муфтағ а арналғ ан ойығ ы мен тірегі бар. Тіректің белдігі элеватордың жазығ ында кө рініп тұ р. Элеватор корпусының бү йіріндегі пазғ а қ ұ быр кіреді де жақ таулармен жабылады. Олар ө з осінде айналады жә не серіппеге ілінген. Жақ таулардың ө здігінен ашылып кетпеуі корпусқ а кіріп тұ ратын шиптің кө мегімен орындалады.

Штангалық элеваторлардың ЭШН жә не 1ЭШУ-10-16-25 маркалы тү рлері бар. Оның корпусы сырғ ағ а ілінген. Корпус пен тө лкенің бү йір жақ тарында ойық тар бар. Элеваторды штангага бағ ыттағ ан кезде корпус пен тө лкенің ойық тары тұ стас келіп, штанга элеваторғ а кіреді. Одан соң тө лкені айналдырып, корпустың ойығ ын бітейді. Штангалық элеваторлар ө лшемдері 12-ден 25 мм-ге дейінгі штангаларғ а есептелген. Элеватордың штанганың ө лшеміне байланысты ауыстырылатын қ осымшалары бар жә не жү к кө тергіштігі 5-тен 20 т аралығ ында болады.