Азақстан Республикасында инновациялық жүйені қалыптастыру ерекшеліктеріне талдау жасау.

Халық аралық стандарттарғ а сә йкес инновация - жаң а немесе жетілдірілген ө німге айналғ ан, жаң а немесе жетілдірілген технологиялық процесс нарығ ына ендірілген, тә жірибе жү зінде пайдаланылатын немесе ә леуметтік қ ызметтерге қ атысты пайдаланылатын инновациялық қ ызметтердің соң ғ ы нә тижесі.

Ә лемдік экономиканың алдың ғ ы қ атарлы озық тә жірибелерін игеруге жә не оны ұ тымды пайдалана білуге талпынғ ан мемлекеттер ү шін бү гінгі уақ ыттағ ы басты мә селе индустриалды-инновациялық экономиканы қ алыптастыру болып отыр. Индустриалды-инновациялық экономиканың басты ерекшелігі – ғ ылыми сыйымды, технологиялық ө ң делу дең гейі жоғ ары ө німдерді шығ аруғ а икемді ө ндірістік жә не инновациялық инфрақ ұ рылымның болуы. Осы тұ рғ ыдан алғ анда Қ азақ стан Республикасында аталғ ан бағ ыттарда кө птеген жұ мыстар атқ арылып келеді. Атап кө рсетер болсақ, 2003 жылы елдің инновациялық -индустриялық дамуын қ алыптастыру жә не экономиканың нақ ты, тү пкі ө нім ө ндіру секторын ө ркендету ә рі ә ртараптандыру мақ сатында «Қ азақ стан Республикасының Индустриялық -инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарғ а арналғ ан стратегиясы», 2005 жылы «Қ азақ стан Республикасының Ұ лттық инновациялық жү йесінің қ алыптасуы мен дамуының 2005-2015 жылдарғ а арналғ ан бағ дарламасы», ел экономикасының инновациялық белсенділігін кө теру мақ сатында 2006 жылы Қ Р «Инновациялық қ ызметті мемлекеттік қ олдау туралы» Заң ы қ абылданды. Осылардың негізінде 2003 жылдан бастап отандық инновациялық ә зірлемелерді қ олдау мен оны ө ндіріске ендіруге, сонымен бірге Қ азақ стан Республикасын болашағ ы зор шетелдік технологияларды трансферттеу алаң ы ретінде дамытуғ а бағ ытталғ ан инфрақ ұ рылым жү йесін қ ұ ру ү рдісі басталып кетті.

Индустриялық -инновациялық дамуды қ алыптастыру аясында мемлекет тарапынан жү ргізіліп жатқ ан саясаттың алғ ашқ ы нә тижелері де кө рініс бере бастады. Мә селен, еліміздің индустриялық -инновациялық стратегиясының алғ ашқ ы кезең і аяқ талып (2003-2007 ж.ж.), нә тижесінде даму институттары жә не инновациялық инфрақ ұ рылым элементтері, яғ ни, инновациялық қ ызметті жү зеге асыруғ а қ ажетті алғ ышарттар қ алыптасты. Дегенмен, елімізде қ азіргі қ алыптасқ ан инновациялық инфрақ ұ рылым оның субъектілерінің ө зара байланысқ ан тү рде ү йлесімді жұ мыс жасауына жә не ғ ылыми-зерттеу жұ мыстарын жү ргізушілерге кешенді қ ызмет кө рсететін ұ йым ретінде қ алыптасуына жеткілікті дең гейде ық пал ете алмай отыр. Оның негізгі себептері ретінде мыналарды кө рсетуге болады: инновациялық инфрақ ұ рылым элементтерінің жұ мысындағ ы тә жірибенің аздығ ы; инновациялық ә леуеті бар аймақ тардың географиялық алшақ тығ ы мен еліміздегі ө ң ірлер мен ө неркә сіп салаларының біркелкі дамымауы; жеке сипаттағ ы инновациялық белсенділіктің тым тө мендігі жә не ө нім ө ндіру салаларына қ арағ анда қ ызмет кө рсету салаларында табыстылық тың жоғ ары болуы; жеке кә сіпкерлердің ғ ылыми-техникалық зерттеулермен байланысты жұ мыстарды жү ргізуден қ ашқ ақ тауы; инновацияғ а бейімді салалар туралы ақ параттың аздығ ы; отандық инновациялық нарық тың қ алыптаспауы жә не де ғ ылыми-зерттеу жә не тә жірибелік-конструкторлық жұ мыстарғ а бө лінетін қ аражаттың мардымсыздығ ы. Ресми деректер бойынша Қ Р-да 2008 жылы ЖІӨ -нің 0, 22% ғ ана ғ ылыми-техникалық зерттеулер саласына жұ мсалынып, жан басына шақ қ анда бар-жоғ ы 14 АҚ Ш долларын қ ұ рағ ан, сә йкесінше АҚ Ш-та бұ л кө рсеткіш 858, Жапонияда – 747, Германияда – 536, Францияда – 480, Ресейде 64 АҚ Ш долларына тең.

Міне мұ ның барлығ ы да отандық инновациялық инфрақ ұ рылымды дамытудың тиімді тетіктерін қ алыптастыруды қ ажет етеді. Ө йткені, тек дамығ ан инновациялық инфрақ ұ рылымы қ алыптасқ ан ел ғ ана инновациялық ортаның толық қ анды қ атысушысы бола алады.