Азақстанда кәсіпкерлік қызметтің әртүрлі салаларында инновациялық жобаларды жүзеге асыру жолдарын талдау.

Стратегиялық тұ рғ ыдан инвестициялар кә сіпорындардың дамуын, техникалық жарақ тануын жә не экономикалық ө суін анық тайтын негізгі буын болып табылады. Елімізде болғ ан соң ғ ы жылдардағ ы ө згерістерге байланысты кә сіпорындар ү шін де біршама қ олайлы инвестициялық жағ дай қ алыптасты. 2003жылы 8-қ аң тарда қ абылданғ ан Қ азақ стан Республикасының «Инвестициялар туралы» Заң ы инвестицияларды ынталандырудың экономикалық негіздері мен принциптерін анық тап, еліміздегі инвестициялық жағ дайды одан ә рі жақ сартуғ а бағ ытталғ ан. Сонымен қ атар отандық кә сіпорындардың инвестициялық қ ызметін жетілдіруге кедергі болатын бірқ атар, ә лі де болса шешуін таппағ ан, мә селелер бар: - ұ лттық экономиканың шикізат кө здеріне бағ ытталғ андығ ы; - ө ң деуші ө неркә сіптің ө німділік дең гейінің тө мендігі; - ішкі нарық тағ ы тауарларғ а деген тұ тынушылық сұ раныстың тө мендігі; - ө ндірістік жә не ә леуметтік инфрақ ұ рылымның жете дамымағ андығ ы; - кә сіпорындардың жалпы техникалық жә не технологиялық жағ ынан артта қ алғ андығ ы; - ғ ылыми-зерттеу жә не тә жірибелік-конструкторлық жұ мыстарғ а жұ мсалатын инвестициялық шығ ындардың тө мен дең гейі жә не т.с.с

Қ азақ стандық кә сіпорындардың халық аралық дең гейде бә секелестік қ абілетін арттыратын маң ызды фактор – инновациялық жобаларғ а салынатын инвестицияларды ынталандыру болып табылады. Елімізде инновациялық жобаларды жү зеге асыру ү шін инвестициялар тарту бойынша біршама тә жірибе жинақ талғ ан, мысалғ а, Қ арағ анды, Екібастұ з, Ө скемен, Шымкент қ алаларында инновациялық сипаттағ ы жобалар іске асырылғ ан болатын. Айта кету керек, жаң а ө ндірістердің басты ерекшілігі – бастапқ ы шикізат кө зі ретінде техногендік ө німдер, ө неркә сіптік тауарлар жә не ө ндірістік қ алдық тар қ олданылды, ал негізгі шикізат кө здері, баршағ а мә лім, экспортқ а жә не басқ а елдерге жө нелтілуде.

Сонымен қ атар, қ азіргі таң да Қ азақ станда инновациялық қ ызметтің қ ажетті инфрақ ұ рылымының жоқ тығ ынан, инвестициялық жаң алық ашқ ан кә сіпорындар бірқ атар қ иындық тарғ а тап болады. Сол себепті жаң а технологияны ойлап табудан, оны жү зеге асырып, ө ндіріске енгізуге жә не ө німдер шығ аруғ а дейін ұ зақ уақ ыт кетеді. Атап айтсақ, қ аржы институттары, ә детте, технологилық сипаттағ ы инвестициялық жобаларды тә уекел дең гейінің жоғ ары болатындығ ына байланысты қ аржыландыруғ а қ ұ лық сыз. Сондай-ақ, несиелерді кепілдендіруге жоғ ары талаптар қ ойылады, ғ ылыми-зерттеу жұ мыстарының қ ұ нын бағ алау механизмі жоқ тың қ асы, несиелердің мө лшерлемелік дең гейі ә лі де болса жоғ ары дең гейде қ алып отыр

Жоғ арыда айтылғ ан мә селерді шешумен қ атар, инвестициялар туралы заң наманы да жетілдіріп, инвестициялық белсенділікті арттыратын жағ дайлар жасау керек. «Инвестициялар туралы» жалғ ыз заң еліміздегі инвестициялау жә не инвестициялық жобалау мә селелерін шешуге жеткіліксіз. Атап айтқ анда, тікелей, қ оржындық жә не ішкі инвестицияларды тарту арқ ылы инвестициялық жобаларды тиімді қ ұ руғ а жә не жү зеге асыруғ а кедергі болып тұ рғ ан келесі жағ дайларды айтуғ а болады: -заң намалық актілердің жетілмегендігі, шет елдік жә не отандық инвесторлар ү шін айырмашылық тардың орын алуы жә не жиі ө згерістерге ұ шырауы; - инвестициялық жобаларды талдау жә не бағ алау мамандарының тө мен біліктілігі жә не жауапкерсіздігі, олардың жиі алмастырылуы; - инвестициялық жобалаудың ә дістемелік негіздерінің жоқ тығ ы; бұ л ө з кезегінде шетелдік ә дістемелердік отандық экономикалық жағ дайларына ү йренісіп кетуіне біраз бө геттер жасады, нә тижесінде оларды қ олданудың тиімділігін тө мендетіп жіберді.