Бизнесті қаржыландыру көздері және формалары. Бизнесті қаржыландыру формалары:

Бизнесті қ аржыландыру формалары:

· несие

· кепілдік

· лизинг

· факторинг

Шағ ын бизнесті қ аржыландыруды мемлекеттік қ олдау «Шағ ын кә сіпкерлікті дамыту қ оры» АҚ арқ ылы жү зеге асырылады.

Аталғ ан Қ ор шағ ын кә сіпкерлік субьектілерін 2-ші дең гейдегі банклер арқ ылы немесе тікелей несиелендірумен айналысады. Қ азақ станның барлық 14 облыс орталық тарында жзә не Астана қ аласында Қ ордың филиалдары бар.

1. Шағ ын кә сіпкерлік ү шін Европалық Реконструкциялау жә не Дамыту Банкінің несиелік жү йесі (Кредитная линия Европейского Банка Реконструкции и Развития (ЕБРР). Бағ дарлама бойынша несиелендіру 2-ші дең гейдегі банклер арқ ылы жү зеге асырылады.

2. А/ш секторы ү шін Азиялық Дамыту Банкінің Бағ дарламалық Займының 2-ші траншы (АБР) – 2-ші дең гейдегі банклер арқ ылы немесе Қ ор тікелей несиелендіреді.

Несиелендіру жағ дайлары:

· несие – АҚ Ш долларымен

· мерзімі – 5 жылғ а дейін

· несиені жабудың жең ілдетілген мерзімі – 2 жылғ а дейін

· жылдық несие тө лемі - 11%

· несиенің 60%-на дейін жоба бойынша айналым қ орын толық тыруғ а жұ мсалуы мү мкін

1. Қ Р бюджетінен шағ ын кә сіпкерлік субьектілерін несиелендіру Бағ дарламасы (о.і. ә йел кә сіпкерлігін).

Несиелендіру жағ дайлары:

· несие 5 жылғ а дейін

· несиенің мин. сомасы – 300 мың тг

· несиенің мак. сомасы – 5 млн тг

· жылдық несие тө лемі - 12%

· несиені жабудың жең ілдік мерзімі – 1 ж. дейін

2. Шағ ын кә сіпкерлік субьектілері жә не Қ азақ стан азаматтары ү шін микронесиелендіруді дамыту Бағ дарламасы.

Несиелендіру жағ дайлары:

· микронесие сомасы – 8000 АЕК-ке дейін

· мерзім – 36 айғ а дейін

· базалық тө лем – кепілдік қ ұ нына байланысты

3. Жобалық қ аржыландыру жағ дайында несиелендіру.

Несиелендіру жағ дайлары:

· несие - 5 ж. дейін

· жылдық несие тө лемі - 10%

· несиенің мак.сомасы – 60000 АЕК

· несие алдымен ө ндірістік, инновациялық бағ ыттағ ы жобаларғ а беріледі

Қ ордың барлық қ аржылық қ олдау бағ дарламалары ү шін жалпы жағ дайлар (кроме займа АБР):

· несие алушы шағ ын кә сіпкерлік субьектісі болуы қ ажет

· несие валютасы – тенге

· несие тө лемін жабу (%-тін) – ай сайын

· негізгі қ арызды жабу – ай сайын немесе тоқ сан сайын

· кепілдіктің міндетті тү рде болуы

Қ ор шағ ын кә сіпкерлік субьектілеріне тө мендегідей қ ызметтің жаң а тү рлерін ұ сынады:

· факторинг

· қ аржылық лизинг (таза жә не қ айтарымды)

· дайын бизнесті сатып алуды қ аржыландыру

· 2-ші дең гейдегі банклердегі шағ ын кә сіпкерлік субьектілерінің несиесіне кепілдік беру

· шағ ын кә сіпкерлік субьектілерінің жобасын 2-ші дең гейдегі банклермен бірлесіп қ аржыландыру

· шағ ын кә сіпкерлік субьектілерінің франчайзингтік жобаларын қ аржыландыру

· қ алыптасқ ан бизнестің айналым қ орларын қ аржыландыру т.б.

Факторинг. Ө з тауарларын жеткізу туралы келісім-шарт қ ұ руда Жабдық таушылар (Поставщики - СМП) кө біне Сатып алушыларғ а (Покупатели) тауарғ а, қ ызметіне тө лемдері мерзімін ұ зартып кейінге қ алтыруғ а мә жбү р болады, нә тижесінде шағ ын кә сіпкерлік субьектілерінің айналымдағ ы қ аражатының жетіспеушілігі байқ алады.

Факторинг – шағ ын кә сіпкерлік субьектілерін тауар тө лемдері мерзімін ұ зартып кейінге қ алтыруғ а байланысты келісім-шарттары бойынша қ аржыландыру, яғ ни Сатып алушығ а факторинг компаниясының қ аражат міндеттемелерін талап ету қ ұ қ ығ ын сатып алу арқ ылы.

Қ ордың факторингтік қ ызметтері – Қ ор шағ ын кә сіпкерлік субьектілерінің Сатып алушығ а жеткізген тауарлар қ ұ нының 90%-на дейін қ аржыландырады. Сатып алушы жоғ арыда кө рсетілген тауарлар ү шін ө з қ арызын Қ ордың арнаулы шотына аударады, бұ дан кейін Қ ор Жабдық таушының (ШКС) шотына Қ ор комиссиясын алғ аннан кейінгі қ алдық (10%) қ аражатты аударады.

Қ аржыландыру жағ дайлары:

· қ аржыландыру мерзімі – 180 кү н

· қ аржыландыру сомасы – 60000 АЕК-не дейін

· айлық несие тө лемі - 1.2%

· тө лемді жабу – тауарды жеткізу келісіміне байланысты

· негізгі қ арызды жабу - тауарды жеткізу келісіміне байланысты

Қ аржылық лизинг –

Дайын бизнесті сатып алуды қ аржыландыру.

Шағ ын кә сіпкерлік субьектілері ө з бизнесін аз шығ ындармен бастау мақ сатында дайын кә сіпорын сатып алу арқ ылы да жү зеге асыруы мү мкін.

Шағ ын кә сіпкерлік субьектілері қ алыптасқ ан кә сіпорынның жарғ ылық қ орын сатып алуын қ аржыландыруғ а ө тінішін Қ орғ а ө ткізеді.

Несиелендіру жағ дайлары:

· несие мерзімі – 3-5 жыл

· қ аржыландыру сомасы – 60000 АЕК-не дейін

· жылдық несие тө лемі – 10%

· негізгі қ арызды жабудың жең ілдетілген мерзімі – 1 ж. дейін

Шағ ын кә сіпкерлік субьектілерінің 2-ші дең гейдегі банклер несиесіне кепілдік беру.

Шағ ын бизнес аясына біршама ресурстар ә келу мақ сатында Қ ор шағ ын кә сіпкерлік субьектілерінің 2-ші дең гейдегі банклер несиесіне кепілдік береді. Кепілдік операциялардан тә уекелді азайту мақ сатында Қ ор алдымен ө з кепілдігін сақ тандырады.

Нә тижесінде несиелендірілетін жобағ а мү дделі барлық қ атысушыларына (Банк, ШКС, Қ ор) тә уекелді бө лу жағ дайлары туады.

Қ атысушыларының міндеттемелер сомасындағ ы ү лесі ә р жобаның ерекшелігіне байланысты болады.

Кепілдік берудің негізгі жағ дайлары:

· кепілдік мерзімі – 5 ж. дейін

· кепілдік сомасы – шағ ын кә сіпкерлік субьектісінің несиесінен 10 - 80% аралығ ында, бірақ 60000 АЕК-нен аспауы қ ажет

· кепілдік тө лемі – 4%-ғ а дейін

Шағ ын кә сіпкерлік субьектілерінің жобасын 2-ші дең гейдегі банклермен бірлесіп қ аржыландыру.

Шағ ын кә сіпкерлік субьектілері бизнесін дамытуғ а қ аражат сұ рап 2-ші дең гейдегі банкіге ө тініш береді. ШКС-нің жобасы Банк мен Қ ор талаптарына сә йкес келген жағ дайда (жоба ө ндірістік қ ұ рал-жабдық тарды сатып алумен, қ ызмет кө рсету аясымен байланысты болуы қ ажет) Қ ор мен Банк жобаны қ аржыландыру келісімін жасайды.

2-ші дең гейдегі Банктің нарық тық тө лемін жә не Қ ордың жең ілдік тө лемін пайдалану арқ ылы шағ ын кә сіпкерлік субьектілеріне орташа тө лем дең гейі біршама тө мендейді (мысалы, Банк тө лемі 14%, Қ ор тө лемі 10% болғ ан жағ дайда ШКС-не орташа тө лем 12% қ ұ райды).

Қ аржыландыру жағ дайлары:

· қ аржыландыру мерзімі – 5 ж. дейін

· қ аржыландыру сомасы – бірге қ аржыландыру жобасында 50% дең гейінде қ атысқ ан жағ дайда 60000 АЕК-не дейін

· жылдық базалық тө лем – 8-10%

ШКС-нің франчайзингтік жобаларын қ аржыландыру.

Қ ор ШБС-нің франчайзинг ұ стамында бизнес ашуына мү мкіндік береді, франчайзер (правообладатель) басқ а біреуге немесе компания-франчайзиге (пользователю) бизнес жү йесін толығ ымен береді:

· сауда маркасын, дизайн, компания стандарттарын, басқ ару ә дістерін, персоналды оқ ыту

· жарнамалауғ а байланысты маркетинг стратегиясын

· дү кен немесе офис дизайнын жә не қ ондырғ ылар сатып алу

· арзан бағ амен орталық тан тауарлар мен материалдар сатып алу

· кә сіпорынды орналастыру орнын таң дау т.б.

Нә тижесінде франчайзидің дайын бизнеске (кә сіпорынғ а) иеленуі франчайзингтің негізгі ұ тымдылығ ы болып есептеледі.

Нақ тылы тө лем бойынша франчайзи франчайзер мамандарының кө мегін алады. Ал басқ а жағ дайларда мамандар кө мегі кә сіпорын ү шін қ ымбатқ а тү сер еді. Ә лемдік тә жірибе мен статистика франчайзинг негізінде қ ұ рылғ ан кә сіпорындардың коммерциялық табысының қ арапайым кә сіпорындардың табысынан 4-5 есе жоғ ары болатындығ ын кө рсетеді.

Қ аржыландыру жағ дайлары:

· қ аржыландыру мерзімі – 5ж. дейін

· қ аржыландыру сомасы – 60000 АЕК-не дейін

· жылдық базалық тө лем – 10%

· негізгі қ арызды жең ілдетіп тө леу мерзімі – 1 ж. дейін

Қ алыптасқ ан бизнестің айналым қ орларын қ аржыландыру.

Қ ор ШКС-нің қ алыптасқ ан бизнесіндегі айналым қ орларын қ аржыландырады. Қ аражат алдымен ө ндірістік бағ ыттағ ы, қ ызмет кө рсету аясындағ ы бизнеске беріледі.

Қ аржыландыру жағ дайлары:

· мерзім – 2 ж. дейін

· қ аржыландыру сомасы – 60000 АЕК-не дейін

· жылдық несиелік тө лем – 14% дейін

· негізгі қ арызды жең ілдетіп тө леу мерзімі – 1 ж. дейін