Кеден ісінің негізгі категориялары мен ұғымдары

1111111

Қ азақ стан Республикасындағ ы кеден ісі тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын Қ азақ стан Республикасының кедендік шекарасы арқ ылы ө ткізудің, кедендік ресімдеу мен кедендік бақ ылаудың, кедендік режимдерді қ олданудың, кедендік тө лемдері жә не салық тарды алудың, кеден ісі саласындағ ы қ ұ қ ық бұ зушылық тарғ а қ арсы кү рес жү ргізудің тә ртібі мен шарттарын, мемлекет пен сыртқ ы экономикалық жә не ө зге де қ ызметті жү зеге асырушы тұ лғ алардың арасындағ ы билік қ атынастарына негізделген кеден саясатын іске асырудың басқ а да қ ұ ралдарын қ амтиды.

Кеден ісі саласы - Қ азақ стан Республикасының кеден саясатын іске асыру кезінде кеден ісін қ олдану жө ніндегі мемлекеттік реттеу саласы.

пайдаланылатын негізгі ұ ғ ымдар:

1) бірлескен бақ ылау – бақ ылау рә сімін жең ілдету ү шін, шектес мемлекеттердің кеден жә не бақ ылаушы органдары бірлесіп жә не келісіп қ олданатын жә не жү зеге асыратын, кө рсетілген мемлекеттердің кедендік шекарасы арқ ылы ө ткізілетін тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарына қ атысты іс-ә рекеттердің, шаралардың, бақ ылау ә дістерінің, қ ұ ралдары мен нысандарының жиынтығ ы;

2) декларант – тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын ө ткізуші тұ лғ а не тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын ө з атынан декларациялайтын, білдіретін жә не ұ сынатын кеден брокері;

3) декларациялау – Қ азақ стан Республикасының кедендік шекарасы арқ ылы ө ткізілетін жә не (немесе) кедендік бақ ылаудағ ы тауарлар мен кө лік қ ұ ралдары туралы мә ліметтерді мә лімдеу;

4) жө нелтуші кеден органы – тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын кедендік бақ ылаумен тасымалдау басталатын Қ азақ стан Республикасының кеден органы;

5) жү к операциялары – кедендік бақ ылаудағ ы тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын тасымалдау, тиеу, тү сіру, қ айта тиеу, орамның зақ ымданғ ан жерлерін жө ндеу, орау, қ айта орау жә не тасымалдау ү шін қ абылдау, мұ ндай тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алу, кө рсетілген тауарлар болуы мү мкін ү й-жайлар мен басқ а да орындарды ашу;

6) кедендік алымдар – Қ азақ стан Республикасының кеден органдары тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын кедендік ресімдеу, кедендік алып жү ру ү шін, сондай-ақ оларды Қ азақ стан Республикасының кеден органдары бекітетін қ оймаларда сақ тау ү шін алатын кедендік тө лем тү рлері;

7) кедендік алып жү ру – Қ азақ стан Республикасының кеден органдары лауазымды адамдарының кедендік бақ ылаудағ ы тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын алып жү руі;

8) кедендік ә кімшілік жү ргізу – Қ азақ стан Республикасының кеден заң намасына сә йкес Қ азақ стан Республикасының кеден органдары жү зеге асыратын ұ йымдық -қ ұ қ ық тық жә не ө зге де іс-ә рекеттер мен шаралар жиынтығ ы;

9) кедендік баж – Қ азақ стан Республикасының кеден органдары тауарды Қ азақ стан Республикасының кедендік аумағ ына ә келген кезде немесе тауарды аталғ ан аумақ тан ә кеткен кезде алатын жә не осындай ә келу немесе ә кетудің ажырамас шарты болып табылатын кедендік тө лемнің тү рі;

10) кедендік бақ ылау – Қ азақ стан Республикасының кеден жә не ө зге де заң намасын сақ тау бойынша Қ азақ стан Республикасының кеден органдары жү зеге асыратын, оның ішінде тә уекелдерді басқ ару жү йесін пайдалана отырып жү зеге асыратын, орындалуын бақ ылау Қ азақ стан Республикасының кеден органдарына жү ктелген шаралардың жиынтығ ы;

11) кедендік бақ ылаудағ ы тауарлар – осы Кодекске сә йкес кедендік бақ ылау жү зеге асырылатын тауарлар;

12) кедендік декларация – тауарлар мен кө лік қ ұ ралдары туралы декларант мә лімдеген мә ліметтерді жазбаша жә не (немесе) электрондық тү рде растайтын қ ұ жат;

13) кедендік инфрақ ұ рылым – Қ азақ стан Республикасының кеден органдарының жұ мыс істеуіне жағ дай жасайтын, сондай-ақ Қ азақ стан Республикасының кеден органдарының лауазымды адамдарына ә леуметтік қ ызмет кө рсетуге арналғ ан ғ имараттар мен қ ұ рылыстар;

14) кедендік операциялар – кедендік бақ ылаудағ ы тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарына қ атысты Қ азақ стан Республикасының кеден органдары да, тұ лғ алар да Қ азақ стан Республикасының кеден заң намасына сә йкес жасайтын жекелеген іс-ә рекеттер;

15) кедендік рә сімдер – Қ азақ стан Республикасының кеден органдары мен кеден ісі саласындағ ы тұ лғ алардың кедендік бақ ылаудағ ы тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарына қ атысты жасайтын іс-ә рекеттерінің жиынтығ ы;

16) кедендік режим – Қ азақ стан Республикасының кедендік аумағ ында не одан тыс жерлерде ө ткізу, пайдалану мақ саттарына қ арай тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын Қ азақ стан Республикасының кедендік аумағ ы арқ ылы ө ткізу кезіндегі олардың кеден ісі саласындағ ы мә ртебесін айқ ындайтын, осы Кодексте белгіленген нормалардың жиынтығ ы;

17) кедендік ресімдеу – тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын Қ азақ стан Республикасының кедендік шекарасы арқ ылы ө ткізуге байланысты тұ лғ алар жә не Қ азақ стан Республикасының кеден органдары жасайтын іс-ә рекеттер мен рә сімдердің жиынтығ ы;

18) кедендік тариф – Қ азақ стан Республикасының кедендік шекарасы арқ ылы ө ткізілетін тауарларғ а қ олданылатын кедендік баж ставкаларының Сыртқ ы экономикалық қ ызметтің тауар номенклатурасына сә йкес жү йеленген тізбесі;

19) кеден терминалы – Қ азақ стан Республикасы кеден органының қ ызмет аймағ ындағ ы Қ азақ стан Республикасының кедендік шекарасы арқ ылы ө ткізілетін тауарлармен жә не кө лік қ ұ ралдарымен кедендік ресімдеу жә не (немесе) кедендік операциялар жасауғ а арнап арнайы жайластырылғ ан, техникамен жарақ тандырылғ ан жә не жабдық талғ ан орын;

20) кедендік тө лемдердің жә не салық тардың тө ленуін қ амтамасыз ету – осы Кодексте кө зделген кедендік тө лемдерді жә не салық тарды тө леу жө ніндегі міндеттемелерді орындаудың осы Кодексте белгіленген тә сілдері;

21) коммерциялық қ ұ жаттар – шот-фактуралар, арнайы тізбелер, тиеу жә не орау парақ тары, сондай-ақ тауарлар туралы мә ліметтерді, оның ішінде тауарлардың қ ұ нын растайтын жә не Қ азақ стан Республикасының халық аралық шарттарына сә йкес пайдаланылатын басқ а да қ ұ жаттар;

22) кө лік қ ұ жаттары – халық аралық автомобиль жү к қ ұ жаттамасы, темір жол кө ліктік жү к қ ұ жаттамасы, багаж тізімдемесі, багаж тү біртегі, ә уе жү к қ ұ жаттамасы, коносамент, сондай-ақ тауарларды қ ұ быр тасымалымен жә не электр беру желілері арқ ылы ө ткізу кезінде пайдаланылатын қ ұ жаттар мен Қ азақ стан Республикасының кө лік туралы заң намалық актілерінде жә не Қ азақ стан Республикасының халық аралық шарттарында кө зделген тасымалдар кезінде тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарына ілесе жү ретін ө зге де қ ұ жаттар;

23) кө лік қ ұ ралы – халық аралық тасымалдарды жү зеге асыру ү шін қ олданылатын жә не осы кө лік қ ұ ралдарымен бірге тасымалданатын болса, олар ү шін техникалық паспортпен немесе техникалық формулярмен кө зделген қ осалқ ы бө лшектерді, керек-жарақ тары мен жабдық тарды, олардың конструкциясында кө зделген май қ ұ ю ыдыстарындағ ы жанар-жағ армай материалдары мен салқ ындату сұ йық тарын қ оса алғ анда, тең із, ішкі су, ә уе кемесі, механикалық кө лік қ ұ ралы;

24) қ азақ стандық тауар – толығ ымен Қ азақ стан Республикасында ө ндірілген, жеткілікті қ айта ө ң деу ө лшемдеріне сә йкес Қ азақ стан Республикасында қ айта ө ң делген, Қ азақ стан Республикасының аумағ ында еркін айналыс ү шін шығ арылғ ан, осы Кодекске сә йкес мемлекеттің меншігіне айналдырылғ ан тауар;

25) қ азақ стандық тұ лғ а – Қ азақ стан Республикасының азаматы, Қ азақ стан Республикасында тұ рақ ты тұ ратын жері бар, азаматтығ ы жоқ адам, Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес Қ азақ стан Республикасында тіркелген дара кә сіпкер, сондай-ақ Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес қ ұ рылғ ан заң ды тұ лғ а;

26) мамандандырылғ ан кеден мекемелері – кеден ісі саласындағ ы міндеттерді шешу ү шін Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі қ ұ ратын мемлекеттік мекемелер;

27) межелі кеден органы – тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын кедендік бақ ылаумен тасымалдау аяқ талатын Қ азақ стан Республикасының кеден органы;

28) ө ткізу пункті – адамдарды, тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын Қ азақ стан Республикасының мемлекеттік (кедендік) шекарасы арқ ылы ө ткізу ү шін Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі жә не Қ азақ стан Республикасының халық аралық шарттары белгілеген автомобиль, темір жол вокзалдарының, станцияның, ә уежайдың, аэродромның, тең із, ө зен порттарының не ө зге де жабдық талғ ан орынның шегіндегі аумақ (аумақ тың бір бө лігі);

29) салық тар – тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын Қ азақ стан Республикасының кедендік шекарасы арқ ылы ө ткізуге байланысты алынуы Қ азақ стан Республикасының кеден органдарына жү ктелген қ осылғ ан қ ұ н салығ ы мен акциз;

30) сыртқ ы экономикалық қ ызметке қ атысушы – Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес сыртқ ы экономикалық қ ызметті жү зеге асырушы тұ лғ а;

31) тарифтік емес реттеу шаралары – тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын Қ азақ стан Республикасына ә келуге жә не Қ азақ стан Республикасынан ә кетуге тыйым салулар мен шектеулер, квоталау, лицензиялау, тауарлардың қ ауіпсіздігі бойынша стандарттар мен талаптарғ а (оның ішінде техникалық, фармакологиялық, санитариялық -эпидемиологиялық, ветеринариялық, фитосанитарлық, радиациялық, экологиялық стандарттар) сә йкестігін растау жә не Қ азақ стан Республикасының заң актілерімен жә не (немесе) Қ азақ стан Республикасы Ү кіметінің нормативтік қ аулыларымен белгіленетін ө зге де талаптар;

32) тарифтік реттеу шаралары – тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын Қ азақ стан Республикасының кедендік шекарасы арқ ылы ө ткізу кезінде кедендік тарифті пайдалана отырып, сыртқ ы экономикалық жә не кеден ісі саласындағ ы ө зге де қ ызметті мемлекеттік реттеуді қ амтамасыз ететін Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі белгілеген шаралар;

33) тасымалдаушы – тауарларды іс жү зінде ө ткізуші не кө лік қ ұ ралын пайдаланғ аны ү шін жауапты болып табылатын тұ лғ а;

34) тауар – Қ азақ стан Республикасының кедендік шекарасы арқ ылы ө ткізілетін мү лік, оның ішінде ақ парат жеткізгіштер, валюталық қ ұ ндылық тар, энергияның электр, жылу жә не ө зге де тү рлері, сондай-ақ осы баптың 23) тармақ шасында кө рсетілген кө лік қ ұ ралдарынан басқ а кө лік қ ұ ралдары;

35) тауарларды алушы – кедендік бақ ылаудағ ы тауарларды жеткізуге тасымалдаушы міндетті болатын тауардың ілеспе қ ұ жаттарында аталғ ан тұ лғ а;

36) тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын жіберу – Қ азақ стан Республикасы кеден органдарының тұ лғ аларғ а белгілі бір кедендік режимнің шарттарына сә йкес тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын пайдалануғ а жә не (немесе) оларғ а билік етуге рұ қ сат беру жө ніндегі іс-ә рекеті;

37) тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын Қ азақ стан Республикасының кедендік шекарасы арқ ылы ө ткізу – тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын халық аралық почта жө нелтімдерімен жіберуді, қ ұ быр тасымалы мен электр беру желілерін пайдалануды қ оса алғ анда, кез келген тә сілмен Қ азақ стан Республикасының кедендік аумағ ына ә келу немесе Қ азақ стан Республикасының кедендік аумағ ынан ә кету жө нінде іс-ә рекеттер жасау;

38) тауарларды ө ткізуші тұ лғ а – ө з атынан не басқ а тұ лғ аның тапсырмасы бойынша сыртқ ы экономикалық мә міле жасаушы тұ лғ а; егер тауарларды Қ азақ стан Республикасының кедендік шекарасы арқ ылы ө ткізу қ азақ стандық тұ лғ аның сыртқ ы экономикалық мә мілелер жасауынсыз жү зеге асырылатын болса, Қ азақ стан Республикасының аумағ ында кедендік бақ ылаудағ ы тауарларды пайдалану мен оларғ а иелік ету қ ұ қ ығ ы бар тұ лғ а;

39) тауарларғ а ілеспе қ ұ жаттар – Қ азақ стан Республикасының кедендік шекарасы арқ ылы ө ткізілетін тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарына арналғ ан коммерциялық жә не кө лік қ ұ жаттары;

40) топтасып тасымалдау – бір кө лік қ ұ ралымен бір мезгілде бірнеше жө нелтушінің немесе алушының жү ктері ө ткізілетін кездегі тасымал;

41) тұ лғ а – жеке жә не (немесе) заң ды тұ лғ а;

42) уә кілетті орган – кеден ісі саласындағ ы мемлекеттік реттеуді жү зеге асыратын мемлекеттік орган;

43) шартты тү рде шығ ару – тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын шектеп жә не оларды пайдалану мен оларғ а билік ету жө ніндегі шарттарғ а орай шығ ару;

44) шетелдік тауар – осы баптың 24) тармақ шасында кө рсетілмеген тауар;

45) шетелдік тұ лғ а – осы баптың 25) тармақ шасында аталмағ ан тұ лғ а;

46) ырық бермес кү штің ә сері – нақ ты бір жағ дайлар кезіндегі Қ азақ стан Республикасының кеден заң намасында кө зделген белгілі бір ә рекеттерді жасауғ а кедергі келтіретін тө тенше жә не ырық бермейтін оқ иғ а;

47) электрондық қ ұ жат – ө зіндегі ақ парат электрондық -цифрлық нысанда берілген жә не электрондық -цифрлық қ олтаң ба арқ ылы куә ландырылғ ан қ ұ жат;

48) электрондық цифрлық қ олтаң ба – электрондық цифрлық қ олтаң ба қ ұ ралдарымен жасалғ ан жә не электрондық қ ұ жаттың дұ рыстығ ын, оның тиесілілігін жә не мазмұ нының ө згермейтіндігін растайтын электрондық цифрлық нышандар жиыны;

49) электрондық цифрлық қ олтаң ба қ ұ ралдары – электрондық цифрлық қ олтаң баны жасау жә не оның тү пнұ сқ алығ ын тексеру ү шін пайдаланылатын бағ дарламалық жә не техникалық қ ұ ралдар жиынтығ ы.

2. Қ азақ стан Республикасының кеден заң намасының басқ а да арнаулы ұ ғ ымдары осы Кодекстің тиісті баптарында айқ ындалатын мағ ынада пайдаланылады.

3. Осы Кодексте пайдаланылатын Қ азақ стан Республикасы заң намасының азаматтық жә не басқ а да салаларының ұ ғ ымдары, егер осы Кодексте ө згеше кө зделмесе, Қ азақ стан Республикасы заң намасының бұ л салаларында олар қ алай пайдаланылса, сондай мағ ынада қ олданылады.