Телекоммуникациялық желілердің негізгі топологиялары

Желінің нақ ты топологиясын таң дау, оның тек физикалық қ ұ рылымына ғ ана байланысты емес, сондай-ақ маң ызды тү рде желінің барлық негізгі кө рсеткіштерін анық тайды.

Кейбір жағ дайларда топология алдын ала беріледі, кей-кездері жобалау кезінде анық талады жә не ә р тү рлі критерийлермен бағ аланады: сенімділік, экономикалық тиімділік жә не т.б.

Телефон желісі кү рделі қ ұ рылым деп саналады, сондық танда желіні қ ұ рудың бірнеше типтері болады:

1. Ағ аш тә різді топологияда тү йіннің ә р бір жұ бы арасында тек бір ғ ана жол болады, желінің байланысушылығ ы h = 1. Бұ л топологияның 6-суретінде кө рсетілгендей, бірнеше тү рлері болады: ағ аш, жұ лдыз, желілі, қ ар тә різді, тү йінді иерархиялсы бар тү йінді

6-сурет. Ағ аш тә різді топологияның тү рлері: а – ағ аш; б – жұ лдыз;

в – желілік (шина); г – қ ар; д – тү йінді иерархиялсы бар тү йінді

2. тор тә різді топология – бұ л жерде ә рбір тү йін тек аз ғ ана басқ а тү йіндермен байланыса алады, желі байланысушылығ ы h > 1. Тө мендегі 7-суретте бірнеше тү рлері кө рсетілген: ілмек тә різді (сақ ина тә різді), радиалды-ілмек тә різді, ұ я тә різді, тор, қ осарланғ ан тор тә різді.

7- сурет. Тор тә різді топологияның тү рлері: а – ілмек тә різді (сақ ина тә різді),

б – радиалды-ілмек тә різді, в– ұ я тә різді, г - тор, д – қ осарланғ ан тор тә різді.

3. Толық байланысқ ан топология, бұ л жерде тү йіндер «ә рқ айсысы ә рқ айсысымен» принципі бойынша жалғ анғ ан. 8-суретте осындай топология кө рсетілген.

8 – сурет. Толық байланысқ ан топология

Желі топологиясы желінің негізгі кө рсеткіштеріне маң ызды тү рде ә сер етеді, ә сіресе сенімділік пен ө міршең дікке.Желінің байланысушылығ ы жоғ ары болғ ан сайын, ол соншалық ты сенімдді, ә рі ө міршең ді болады. Байланысушылығ ы жоғ ары топологияғ а толық байланысқ ан желі жатады, бірақ, оның іске асырылуына максималды арналар саны талап етіледі, нә тижесінде желіге қ ымбат бағ ағ а ие болады.

Нақ ты желі топологиясы кө бінесе иерархиялыө принцип бойынша қ ұ рылады, ү лкен тораптар «ә рқ айсысы ә рқ айсысымен» принципі бойынша, ал тө меенгі дең гейлерде қ арапайым топологиялар қ олданылады – ағ аш, жұ лдыз, шина, сақ ина жә не т.б.

Қ орытынды: нақ ты желілер осындай типті комбинациялардан тұ рады.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Телекоммуникациялық желілердің негізгі топологияларын атаң ыз?

2. Егер желідегі абонеттер арасындағ ы байланыс коммутация тү йіні арқ ылы байланысатын болса, онда бұ ндай қ алай аталады?

3. Коммутацияланатын желі қ андай жинақ тарынан тұ рады?

4. Телекомуникация желілерін қ ұ ру кезінде қ андай желілік дең гейлер топтастырылады?

5. Кез-келген нақ ты желіні қ ұ руғ а қ андай дең гей негіз бола алады?