Арматуралық болаттардың механикалық қасиеттері

Арматуралық болаттардың механикалық қ асиеттерін анық тау ү шін арматуралық ү лгіні созуғ а сынау қ ажет. Арматуралық стержінді сынағ аннан кейін «» графикті салуғ а болады. Осы график бойынша арматураның беріктік жә не деформациялық сипаттамаларын анық таймыз.

а) жұ мсақ болат

- физикалық ақ қ ыштық шегі

- ү зілуге уақ ытша кедергісі

1 - қ исық – А-І, А-ІІ, А-ІІІ.

2 - қ исық – А-ІІв, А-ІІІв (тартып

бекемделген арматура)

Жұ мсақ болат (1 қ исық) пластикалы жә не ү зілгеннен кейін де біршама созылады (25% дейін).Суық кү йінде тарту, болаттардың механикалық бекемделуінің бір тү рі деп саналады. Болатты -тен жоғ ары кернеуіне дейін жү ктеп, одан кейін жү ктеуді аяқ тасақ, онда қ айтадан тартқ ан кезде кернеуі жасанды тү рде кө терілген жаң а ақ қ ыштық шегі болып табылады (2 қ исық).

б) термиялық бекемделген жә не жоғ ары қ оспалы болаттар

Арматуралық болаттардың беріктігін жоғ арлату ү шін болатты термиялық бекемдейді. Ол ү шін арматураны қ ыздырады (800-900⁰С) жә не тез салқ ындатады (суытады), одан кейін қ айтадан қ ыздырып (300-400⁰С) біртіндеп салқ ындатады.

Арматуралық болаттардың қ ұ рамына кө міртегі, марганец, кремний, хром қ оспаларын кіргізсек, онда болаттардың беріктігі жоғ арлайды.

Осындай болаттарды жоғ ары қ оспалы болат деп атайды.

- шартты ақ қ ыштық шегі

- ү зілуге уақ ытша кедергісі

в) жоғ ары беріктік сым

Арматуралық болатты тартып бекемдегеннен кейін, яғ ни сымды кө п мә рте тартып созсақ, онда бұ л арматураны суық тай созылғ ан арматура деп атайды. Осының нә тижесінде тә уелділігі ү зілгенше сызық ты болып шығ ады, ол беріктік шегі болса біршама артады (4-қ исық).

ТБК-лардың кү шсалмақ тардың ә серіне жұ мыс істеуі жә не арматуралық жұ мыстарды механизациялау ү шін арматуралық болаттардың тө менде аталғ ан қ асиеттерінің маң ызы ү лкен:

- болат пластикалығ ы тө мен болғ ан сайын тиімді пайдалану мү мкіндіктері шектеледі, конструкцияның мө рт қ ирауы ық тималды артады;

- арматуралық болаттың дә некерленгіштігі сенімді жалғ ануымен, жарық шақ тардың пайда болмауымен сипатталады;

- суық тай сынғ ыштық деп болаттың теріс температурада (-30⁰С-тан тө мен) мө рт қ ирауғ а бейімділігін айтады;

- болаттың реологиялық қ асиеттері жылжығ ыштық пен релаксация арқ ылы сипатталады; болаттың жылжығ ыштығ ы деп – уақ ыт ө ткен сайын шамасы тұ рақ ты кү шсалмақ тардың ә серінен пластикалық деформациялардың артуын айтады; релаксация – бұ л арматуралық стержіннің ұ зындығ ы ө згермегенде, яғ ни деформациялар тұ рақ ты болғ анда, кернеудің азаюы.

- арматуралық болаттың шаршап қ ирауы кө п мә рте қ айталанатын кү шсалмақ тардың ә серінен пайда болады;

- арматуралық болатты жоғ ары температура арқ ылы қ ыздырғ ан кезде металлдың қ ұ рылымының ө згеруіне, беріктіктің тө мендеуіне ә кеп соғ ады;

9.Сурет.Арматураның механикалық қ асиеттері