Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Геометриялық оптиканың негізгі заңдары
|
|
Жарық сә улесі – бойынан жарық ә нергиясы тасымалданатын сызық.
Біртекті ортада жарық сә улелері тү зу сызық тар сияқ ты болады
Жарық тың табиғ аты толық анық талғ анғ а дейін тө менде келтірілген заң дар белгілі болғ ан:
1. Жарық тың тү зу сызық бойымен таралу заң ы – жарық сә улелері оптикалық біртекті ортада тү зу сызық бойымен таралады.
.
2. Жарық шоқ тарының тә уелсіздік заң ы – жарық тың бір шоғ ының ың тудыратын ә сері басқ а шоқ тардың ә серлеріне тә уелді емес, яғ ни жарық шоқ тары бір - біріне ық палын тигізбейді.
3. Жарық тың сыну жә не щағ ылу заң дары.
Шағ ылу заң ы – тегіс бетке тү скен сә уле, шағ ылғ ан сә уле жә не екі ортаның бө ліну шекарасындағ ы тү су нү ктесі арқ ылы жү ргізілген нормаль бір жазық тық та жатады; 
шағ ылу бұ рышы 
тү су бұ рышына тең:
Сыну заң ы – тү скен сә уле, сынғ ан сә уле жә не екі ортаның бө ліну шекарасындағ ы тү су нү ктесі арқ ылы жү ргізілген нормаль бір жазық тық та жатады, тү су бұ рышының синусының сыну бұ рышы синусына қ атынасы берілген екі орта ү шін тұ рақ ты шама болып табылады, мұ ндағ ы n21 – екінші ортаның бірінші ортағ а қ арағ андағ ы салыстырмалы сыну кө рсеткіші. Ол екі ортаның абсолют сыну кө рсеткіштерінің қ атынасына тең.
Сә йкесінше, сыну заң ы былай ө рнектеледі: 
Ортаның абсолют сыну кө рсеткіші дегеніміз электромагниттік толқ ындардың вакуумдағ ы жылдамдығ ының олардың ортадағ ы фазалық жылдамдығ ына қ атынасына тең болатын физикалық шама n.
болғ андық тан,
онда 
, мұ ндағ ы
жә не 
- сә йкесінше
ортаның электрлік жә не магниттік ө тімділіктері.
Жарық толқ ынының берілген ортадағ ы s жолының геометриялық ұ зындығ ының осы ортаның n сыну кө рсеткішіне кө бейтіндісі жолдың оптикалық ұ зындығ ы деп аталады: 
1. Толық шағ ылу.
Егер жарық n1 сыну кө рсеткіші кө бірек ортадан (оптикалық тығ ыздығ ы жоғ ары) n2 сыну кө рсеткіші азырақ (оптикалық тығ ыздығ ы тө мен) ортағ а таралатын болса (n1> n2) (мысалы, шыныдан ауағ а немесе судан ауағ а), онда
Осының нә тижесінде 
сыну бұ рышы 
тү су бұ рышынан ү лкен болады. Тү су бұ рышын ү лкейте отырып, қ андай да бір 
шекті бұ рышта сыну бұ рышы 
тең болады. Тү су бұ рыштары 
болғ анда тү скен жарық тың бә рі толығ ымен шағ ылады.
Тү су бұ рыштарының мә ндері 
тең болғ анда, сә уле сынбай толығ ымен бірінші ортағ а шағ ылады. Бұ л жағ дайда шағ ылғ ан жә не тү скен сә улелердің қ арқ ындылығ ы бірдей болады.
Бұ л қ ұ былыс жарық тың толық ішкі шағ ылуы деп аталады.
Шекті бұ рыш тө менде келтірілген қ атынас арқ ылы анық талады;
Толық шағ ылу қ ұ былысы призмаларда жә не световодтарда қ олданылады
Линза – екі бетпен шектелген мө лдір дене.
Сыртқ ы пішіні бойынша линзаларды екіге бө леді: екі жақ ты дө ң ес жә не екі жақ ты ойыс
Оптикалық қ асиеттері бойынша жинақ таушы жә не шашыратқ ыш линзалар
Жұ қ а линза – қ алың дығ ы линзаны шектейтін бет радиустарынан ә лдеқ айда аз болатын линза 
- жұ қ а линза формуласы
- линзаның оптикалық кү ші
Жинақ таушы линзаларда D – оң шашыратқ ыш линзаларда D – теріс.
Зат жә не оның кескінінің қ атынасы линзаның ызық тық улкейтуі деп аталады
- сызық тық ү лкейту
Тү сетін сә уле монохроматты болмағ андық тан жә не линзаның сыну кө рсеткіші тү скен сә уленің толқ ын ұ зындығ ына тә уелді болғ андық тан, нақ ты оптикалық жү йелерде кескіннің майысуы байқ алады, бұ л қ ұ былысты – аберрация деп атайды,