![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Электромагниттік толқындар классификациясы
Монохроматты жә не монохроматты емес толқ ындар. Монохроматты периоды мен жиілігі уақ ытқ ы байланысты емес ө згеретін толқ ындар. Амплитудасы мен бастапқ ы фазасы тұ рақ ты.
Толқ ындар біртекті жә не біртекті емес болуы мү мкін.
Когерентті толқ ындар жә не когерентті емес толқ ындар. Бастапқ ы фазалары тұ рақ ты болады, тұ рақ ты болмаса когерентті болмайды.
Ақ жарық шоғ ының призмадан ө ткен кездегі спектрге жіктелуі дисперсияның салдары болып табылады. Дисперсия тек монохромат емес толқ ын таралғ анда пайда болады.
• Толқ ындық пакет. Қ атаң (идеал) монохроматты толқ ын-бұ л идеализация. Мұ ндай толқ ындар табиғ атта жоқ. Кезкелген реал толқ ынды, Фурье теоремасына сә йкес, амплитудалары мен қ айсыбір аралық тағ ы жиіліктері ә р тү рлі монохроматты толқ ындардың суперпозициясы ретінде қ арастыруғ а болады. Бір-бірінен жиіліктері бойынша айырмашылығ ы аз () толқ ындардың суперпозициясын толқ ындық пакет немесе толқ ындар тобы деп атайды • Толқ ындық пакеттің аумағ ында монохроматты қ ұ раушылар бірін-бірі кү шейтеді, ал пакеттен тыс іс жү зінде бірін-бірі ө шіреді. • • • • Егер дисперсия болмашы аз болса, онда толқ ындық пакеттің жайылуы ө те тез болмайды. Осы жағ дайда толқ ындық пакетке оның «ауырлық центрің орын ауыстыратын жылдамдық ты таң уғ а болады. Бұ л топтық жылдамдық деп аталатын жылдамдық. • Осы формуланы амплитудалары бірдей бір-бірінен толқ ын ұ зындық тарында (жиіліктерінде) біршама айырмашылық бар екі толқ ынның суперпозициясы мысалында тү сіндірейік. а -суретте бұ лардың қ айсыбір уақ ыт мезетіндегі салыстырмалы орналасуы, • Ал б -суретте бұ лардың суперпозиция нә тижесі кө рсетілген. Бізге керегі пакеттің амплитудасы максимум болатын нү ктесінің орын ауыстыру жылдамдығ ы – бұ л толқ ындық пакеттің жылдамдығ ы топтың жылдамдық болады
Жарық интерференциясы. Екі немесе одан да кө п когерентті жарық толқ ындарының кең істікте қ абаттасуынан пайда болатын қ ұ былыс жарық интерференциясы деп аталады. Жарық толқ ындарының кең істікте қ абаттасуының нә тижесінде кең істіктің ә р тү рлі нү ктелерінде қ орытқ ы толқ ынның амплитудасы кү шейеді немесе элсірейді. Айталық, берілген M нү ктесінде циклдік жиілігі
Толқ ындардың жү рген жолдарының оптикалық ұ зындық тарының айырмасы Интерференция қ ұ былысын толқ ынның интерференциясын мысалғ а ала отырып тү сіндіруге болады. Жарық интерференциясы ү шін қ ажетті шарт: жарық толқ ындары монохроматты жә не когерентті болуы қ ажет. Интерференция қ ұ былысын бақ ылау ү шін, бір жарық кө зінің сә улесін екі саң ылаудан ө ткізіп, оларды когерентті жарық кө здері ретінде қ арастырады мұ нда Толқ ындар жү рісінің айырмасы Бақ ыланылатын нү ктедегі максимум
ал минимум
Кө ршілес екі максимумдар (немесе) минимумдардың арақ ашық тығ ы интерференциялық жолақ тың ені делінеді абиғ атта жұ қ а қ абық шаның екі жазық тығ ынан шағ ылғ ан жарық интерференция нә тижесінде қ абық шаның тү рлі тү ске боялынуын бақ ылауғ а болады. Қ алың дығ ы
.1-сурет Пластинаның жоғ арғ ы жә не тө менгі беттерінен шық қ ан 1 жә не 2 сә улелер когерентті. Егер бұ л сә улелердің жолына жинағ ыш линза қ ойса линзаның фокальдық жазық тығ ында (Р нү ктесінде) интерференциялық бейнені бақ ылауғ а болады. Интерференцияланушы бұ л сә улелердің Оптикалық жол ұ зындығ ы геометриялық жол ұ зындығ ы мен ортаның сыну кө рсеткішінің кө бейтіндісіне тең. Пластинаның сыну кө рсеткіші суретте Р нү ктесінде максимум болады, егер
минимум болады, егер
Интерференция қ ұ былысы дә лді ө лшеуіш приборларда - интерферометрлерде қ олданылады.
|