Студопедия

Главная страница Случайная страница

КАТЕГОРИИ:

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Qiymətin əmələ gəlməsi probleminə müxtəlif yanaşmalar.






 

Qiymə tin ə mə lə gə lmə sinin ə sas amillə rində n biri də mə hsula hiss edilə n də yə rliliyi ə saş ı nda qiymə t qoyulması dı r. Belə ki, firma sahiblə ri getdikcə baş a dü ş ü rlə r ki, qiymə tlə ri hesablayarkə n satı cı nm xə rclə ri deyil, alı cı mn qavrayı ş ı ə sas gö tü rü lmə lidir. Buna gö rə də istehlakç ı mn ş ü urunda mə hsulun də yə rliliyi haqqı nda tə sə vvü r yaratmaq ü ç ü n onlar ö z marketinq kompleksində qeyri-qiymə t tə siri ü sulları ndan geniş istifadə edirlə r. Bu halda qiymə t mə hsulun hiss edilə n də yə r ə hə miy- yə tinə mü vafı q olmalı dı r. Bu ü suldan istifadə edə rkə n rə hbə rlik hə m- ç inin, istehlakç ı lann ş ü urunda rə qib malları haqqmda hansı də yə r tə ə s- sü ratları olduğ unu da aş kar etmə lidir. Ə gə r satı cı alı cı nı n qə bul etdiyi də yə rlilik ə hə miyyə tində n yuxarı qiymə t istə yirsə, onda mü ə ssisə nin ü mumi satı ş ı mü mkü n olduğ undan aş ağ ı dü ş ə cə kdir, ə ksinə aş ağ ı qiymə t istə yirsə, onda mə hsul bazarda yaxş ı satı lacaq, lakin bu zaman mü ə ssisə nisbə tə n az gə lir gö tü rə cə kdir.

Yuxarı da qeyd edilə n ü sullardan ə lavə qiymə tin mü ə yyə nlə ş di- rilmə sində bir sı ra digə r ü sullardan da (qiymə tin cari qiymə tlə r sə viyyə si ə sasmda, qapalı sö vdə lə ş mə lə r ə sası nda və s.) geniş istifadə edilir ki, bunları n haqqı nda dü nya bankı nı n mü tə xə ssislə ri ilə birlikdə planlaş - dı rdı ğ ı mı z seminarlarda və fermerlə r ü ç ü n tə rtib etdiyimiz metodik və saitlə rdə ə traflı ş ə rh verilə cə kdir.

Ə n nə hayə t, mə hsula qiymə t qoyulmasmı n altı ncı mə rhə lə si son qiymə tin mü ə yyə nlə ş dirilmə sidir. Lakin son qiymə ti qoymazdan ö ncə mü ə ssisə rə hbə rliyi bir sı ra ə lavə mü lahizə lə ri də nə zə rdə n keç irmə lidir. Satı cı qiymə tin nə inki iqtisadi, hə m də psixoloji amillə rini nə zə rə almalı - dı r. Istehlakç ı ları n ç oxu qiymə tə keyfiyyə t gö stə ricisi kimi baxı rlar. Mə sə lə n, 100 dollara satı lan ə tir ş ü ş ə sində cə mi 10 dollarlı q ə tir ola bilə r, lakin buna baxmayaraq, adamlar 100 dollar ö də mə yə hazı rdı rlar. Satı cı ları n ç oxu hesab edirlə r ki, qiymə t mü tlə q tə k rə qə mlə rlə ifadə olunmalı dı r. Qə zet reklamları nda da ə sasə n tə k rə qə mlə rlə ifadə olun- muş qiymə tlə r gö stə rilir. Mə sə lə n, 300 dollar yox, 299 dollar. Belə olduqda istehlakç ı qiymə tin 300 dollar deyil 200 dollardan bir qə də r ç ox olduğ unu dü ş ü nü r. Bundan baş qa, rə hbə rlik ehtimal olunan qiymə tə bazar fə aliyyə tinin digə r iş tirakç ı lan tə rə fı ndə n verilə n reaksiyanı da nə zə rə almalı dı r: satı cı lar mə hsulu bu qiymə tlə hə və slə satacaqlarmı?; rə qiblə r ona necə reaksiya verə cə klə r?, - qiymə tdə n xə bə rdar olan mal- gö tü rə nlə r ö z qiymə tlə rini qaldı racaqlarmı?; bu qiymə tlə satmağ a dö vlə t orqanları maneç ilik tö rə də cə klə rmi və s. və i. a.

Son qiymə ti mü ə yyə nlə ş dirə rkə n qiymə tin qoyulması haqqı nda qə rar və ictimai-dö vlə t siyasə tinin tə lə blə rini bilmə k və mü tlə q onlara ə mə l etmə k lazı mdı r.

Yuxarı da qeyd edilə nlə rlə yanaş ı, rə hbə rlik son qiymə ti hesab- layarkə n da istifadə etmə li olur. Belə yanaş malardan biri - qiymə tin coğ rafı prinsip ü zrə mü ə yyə nlə ş dirilmə sidir. Bu yanaş mada ö lkə nin mü xtə lif bö lgə lə rin- də istehlakç ı lar ü ç ü n mü xtə lif qiymə tlə r mü ə yyə nlə ş dirilmə si haqqı nda qə rar qə bul edilmə si lazı m gə lir. Bu zaman beş variantı n nə zə rdə n keç irilmə si tə lə b olunur.

İ kinci yanaş ma - gü zə ş tlə r və hesablamalarla qiymə tin qoyul- ması dı r (alman mə hsulun miqdarma gö rə, mö vsü mi gü zə ş tlə r və s.).

Ü ç ü ncü yanaş ma - satı ş m stimullaş dı rı lması ü ç ü n qiymə tin qoyul- ması dı r.

Dö rdü ncü yanaş ma - ayrı -seç kilik qiymə tlə rinin (mü xtə lif mü ş - tə rilə r, ə razilə r və s. ü ç ü n) qoyulması dı r.

Beş inci yanaş ma - yeni mə hsula qiymə t qoyulması dı r.

Altı ncı yanaş ma - mə hsula namenklaturası ç ə rç ivə sində qiymə tin qoyulması dı r.

Qiymə tlə rin tə ş ə bbü skarlı qla də yiş dirilmə si mə sə lə sini hə ll edə rkə n rə hbə rlik istehlakç ı larm və rə qiblə rin mü mkü n reaksiyaları nı diqqə tlə ö yrə nmə lidir, hə mç inin malgö ndə rə nlə rin və dö vlə t idə rə lə rinin ehtimal olunan reaksiyaları nı da qabaqcadan nə zə rə almalı dı r. Bü tü n bu mə sə lə - lə rin radio proqramları ç ə rç ivə sində geniş ş ə rh edilmə si tə bii ki, imkan xaricində dir. Buna gö rə də respublikamı zı n mü xtə lif bö lgə lə rində prak-

tiki seminarları n keç irilmə si və " kə nd tə sə rrü fatı və marketinq" haqqı n- da mü xtə lif metodiki və saitlə rin ç ap olunması, onları n fermerlə rə pulsuz paylanması da nə zə rdə tutulmuş dur.

İ ndi inkiş af etmiş hesab etdiyimiz ö lkə lə rdə, bu gü n bizdə olduğ u kimi, Xİ X ə srdə firmaları n ə ksə riyyə ti xı rda idi. Onlann iş ç ilə ri ö z mü ş tə rilə rini ş ə xsə n tanı yı rdı lar. Tə sə rrü fat baş ç ı lan marketinq mə lumatları nı adamlarla bilavasitə ü nsiyyə tə girmə klə, onları mü ş ahidə etmə klə, onlara suallar vermə klə toplayı rdı lar.

XX ə srdə daha ə traflı marketinq mə lumatları alı nması zə rurə tini ü ç meyl gü clə ndirdi:

1. Yerli sə viyyə də olan marketinqdə n ü mummilli miqyaslı marketinqə keç id;

2. Alı cı ehtiyacları ndan alı cı tə lə batları na keç id;

3. Qiymə t rə qabə tində n qeyri-qiymə t rə qabə tinə keç id.

Satı cı larla getdikcə daha ç ox marketinq mə lumatları lazı m

olmasma baxmayaraq belə mə lumatlarm ç atı ş mazlı ğ ı hə miş ə hiss edilir, onlar lazı mi miqdarda zə ruri və dü zgü n mə lumatlar toplaya bilmirlə r. Bu gü n inkiş af etmiş ö lkə lə rdə bu problemi hə ll etmə yə cə hd gö stə rə rə k, istehsalç ı ları n bir ç oxu xü susi marketinq informasiya sistemlə ri (Mİ S) iş lə yib hazı rlayı rlar. Bu sistem dö rd kö mə kç i sistemin mə cmusundan ibarə tdir:

1. Daxili hesabat sistemi;

2. Cari xarici marketinq informasiyası mn toplanması sistemi;

3. Marketinq tə dqiqatlan sistemi;

4. Marketinq informasiyası nı n tə hlili sistemi.

Bu gü n ç oxlu miqdarda problemlə rlə tə kbə tə k qalmı ş kə nd tə sə rrü fatı mə hsullan istehsalç ı ları bu mü asir sistemin mahiyyə ti ilə tanı ş etmə yi lazı m bilmirik. Sadə cə olaraq informasiyaları n toplanı lması nı n vacibliyini qeyd etmə k istə rdik. İ nformasiya toplayarkə n sorğ u keç irilir və bu zaman dö rd iri problem qarş ı ya ç ı xı r:

1. sorğ u aparı lacaq istehsalç ı ları n bə zilə rini nə evdə, nə iş də tapmaq olmur və onlarla tə krar ü nsiyyə t yaratmaq zə rurə ti yaranı r;

2. Bə zilə ri sorğ uda iş tirak etmə kdə n imtina edirlə r;

3. Bə zilə ri suallara qə rə zli və ya qeyri - sə mimi cavab verirlə r;

4. Anketç inin ö zü qə rə zli ola bilə r.

Ö lkə miz ü ç ü n tə zə olan bu sahə də qeyd edilə n problemlə rin hamı sı ilə ü zlə ş mə li oluruq. Sorğ unun ə hə miyyə tini baş a dü ş ə n hə r bir kə s mü mkü n qə də r sə mimi və obyektiv olmalı dı r.

 


Поделиться с друзьями:

mylektsii.su - Мои Лекции - 2015-2024 год. (0.01 сек.)Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав Пожаловаться на материал