Түйсіну және қабылдау.Көру модалдылығы.

Кө руді тү йсіну, қ абылдау модалдық тары жыныстық айырмашылық ты зерттегенде басқ а да модалдық тарғ а қ арағ анда жақ сы дамығ андығ ын кө рсетті. Осымен байланысты берілген модалдық тар психологияда кең інен қ арастырылып оқ ылғ ан жә не бұ л жерде гендік негіздері анық кө рсетілген. Жаң а туылғ ан нә рестелерді зерттегенде жыныстық айырмашылық толығ ымен жоқ деп кө рсеткен. Жаң а туылғ ан қ ыз бала да, ұ л бала да кө ру жә не есту стимулдарына жә не ә р тү рлі кө ру тітіркендіргіштерінің тү рлеріне кө п жағ дайда адам ә лпетіне жә не геометриялық фигураларғ а мә н бермейді. Жалғ ыз айырмашылық Фрейдман жә не оның ұ жымдастарында болды, яғ ни бұ л стимулдың кө леміне бейімделуімен байланысты, яғ ни ұ л балаларғ а тез бейімделушілік кішкентай квадраттарғ а, ал қ ыз балаларда ү лкен квадраттарда. Енді мұ ны интерпретацияласақ. Біріншіден, туылғ аннан бір жыныстық айырмашылық та кө руге жақ ынырақ болып табылса негізінен ер адамдарды осылай ойлағ ан, ал басқ асы есту жақ сы дамығ ан болып келеді деген ежелден келе жатқ ан аң ыз бар. Екіншіден, қ ыз бала туылғ аннан ә леуметті болып келмейді, ал ұ л балалар инструменталдығ а жақ ынырақ.Ү шіншіден, табылғ ан айырмашылық тар тез бейімделу кішкентай заттарғ а ұ лдарғ а, улкендеріне-қ ыздарда сол стимулдарғ а басымдылығ ынан болу мү мкін деп тү сіндіріледі. Тө ртіншіден, аз ғ ана бақ ылаулар бір жақ ты болып бір ғ ана ә діске сү йенген, он тө рт бақ ылаудың ішіндегі тек ү ш бақ ылау жұ мысы бір автордікі болып табылғ ан. Сондық тан жаң а туылғ ан балаларда жыныстық айырмашылық тарына байланысты кө ру тү йсігі жоқ деген нә тиже нақ ты нә тиже емес, себебі зерттеулер шексіз жә не жаң а туылғ ан нә рестелерді зерттеу техникалық кө зқ арас тұ рғ ысынан қ иын болып келеді. Ересек жастағ ы нә рестелерде кө ру модалдылығ ы жақ сы дамығ ан, себебі осы жаста кө ру анализаторы интенсивті тү рде дамыды. 1-3 айлық тағ ы нә рестелерде кө рсетілген нә тиже бойынша 3 топқ а бө луге болады. А.жыныстық айырмашылық тары болмағ ан кезде мамасының суретіне, бейтаныс ә йелге, тө рт бұ рыш ү ш бұ рышқ а, нү ктеге жә не сызық тар фиксациясына реакция береді. Бұ л балалар кө рсеткіші басымырақ болғ ан жағ дайда немесе В.қ ыз балалар басымырақ болғ ан жағ дайда.Бірдей жас аралығ ында 1ай зерттелінушілер 1 ғ ана бақ ылау кезінде кейде ә р тү рлі нә тижелер алынғ ан: бақ ылаудың бірінші кезең інде қ ыз балалар заттарда кө зімен кө п іздейді, ал екінші кезең де дә л осындай нә тижені ер балалар кө рсетеді. Глазомер. Кө ру- кең істігінің айырмашылығ ын тануғ а кіреді. Оның дә лділігі 7 жаста оң кө здегі глазомерді қ оспағ анда мектепке дейінгі жастағ ы ер балаларда жоғ ары. Бұ л нә тиже біріншіден, шетел зерттеушілердің кештеу жасқ а арналғ ан зерттеулермен қ арастырылғ ан, ал екіншіден, жалпы ортақ тенденцияғ ат сә йкестендірілген яғ ни ұ л балалармен ер адамдар. Ә ртү рлі қ осымша тә жірибеге тұ лғ ааралық сферада ұ лдармен қ ыздарғ а ата-анасы берген айырмашылық тармен толық тандырылады. Ұ лдар қ ыздарғ а қ арағ анда ә ртү рлі ойыншық тар алады ата-анасымен ұ сынылатын ойыншық тар айрық шаланады.Ұ лдардың ойыншық тары қ ыздарғ а арналғ ан ойыншық қ а қ арағ анда қ ұ растыруғ а, материалды басқ аруғ а кө п мү мкіндік береді. Басқ а жағ ынан қ ыздар ойыншығ ы ерекше бойынша қ оршағ ан ортағ а ұ қ сас келеді, жә не ә ртү рлі ә рекет жасау мү мкіншілігі аз. Ойыншық тү рінің айырмашылығ ы кө птеген зерттеулерде бекітілген. Бірақ ғ алымдар кейін ұ лдар мен қ ыздарғ а қ ол жетерлік ойыншық тү рінде айырмашылық олардың дамуына ә сер ету сұ рағ ын зерттей бастады.

Егер сө йлеуде ә йелдің сө зін басқ алар бө лсе, онда бұ л ә йелдің аз мә нді жә не аз тұ рарлық деп есептелетіні туралы тұ йық хабарлау қ ызметін атқ арады. Осындай тұ йық хабарлау ә йелде ө зіне сенімділікті жә не ө зін ө зі бағ алауды қ алыптастыруды келең сіз ә сер етуі ә бден мү мкін. Егер жанұ ялық ә леуметтану моделдеріндегі жыныспен байланысты ерекшеліктер мұ ғ алімдердің жү ріс-тұ рысында қ айталанса, онда берілген жыныс ү шін ұ қ сас еркек жә не ә йел жү ріс – тұ рыс формасы аса қ атты кү штеуді алады. Класта осындай кү штердің бар болғ аны туралы кө п дә лелдемелербар.Балабақ ша тә рбиешілердің жү ріс-тұ рысын кө рсетеді, қ ыздарғ а қ арағ анда, ұ лдарғ а кө п ә демі бө лінеді, оң да теріс те.