Орытынды

БЖЗ мультидисциплинарлық мә селе жә не ол азоттық тепе-тең дік ө німдерінің жоғ арылауымен, су-электролиттер алмасуының бұ зылыстарымен кө рінетін бү йрек қ ызметтерінің жылдам тө мендеуімен сипатталады, бұ л кезде зақ ымданулар қ айтымды болып саналады.

«БЖЖ» орнына жаң а «БЖЗ» терминін енгізу бастапқ ы кө рсеткіштермен динамикалық салыстырғ анда креатинин дең гейінің жоғ арылауы жә не ШФЖ тө мендеуіне негізделіп, бү йрек қ ызметі бұ зылыстарын RIFLE бойынша жіктеуге, «бү йрек жетіспеушілігі» тү сігіне қ арсы бү йрек зақ ымдалуының ерте кезең дерін анық тауғ а мү мкіндік береді.

Бү гінгі таң да Қ азақ станда кардиохирургиялық қ ызмет қ арқ ынды дамып келе жатқ ан кезең де БЖЗ даму жиілігі жоғ арылауы кү тілуде. Осы жағ дайда БЖЗ дер кезінде анық тап, ерте коррекциялау заманауи медицинаның ө зекті мә селелерінің бірі болып табылады, себебі бір жү йе бұ зылысының емі басқ а жү йелер қ ызметінің сақ талып қ алуына мү мкіндік береді.

Оқ у қ ұ ралында берілген бү йрек қ ызметтерінің бұ зылыстарын анық тау ә дістері, ажырату диагностикалық жә не тактикалық іс-шаралардың алгоритмдері, қ осымшалардың анық тамалық мә ліметтері жә не клиникалық жағ дайлардың талқ ылануы кез-келген маманғ а негізгі ауруды асқ ындыратын – БЖЗ синдромының дамуын анық тауғ а кө мектеседі.

Адекватты мониторинг, олардың дұ рыс бағ алануы БЖЗ ерте кезең дерін анық тауғ а мү мкіндік береді. БЖЗ дамуының себептерін анық тау жә не оларды дер кезінде жою бү йрек зақ ымдалуының қ айтымдылығ ын анық тап, сә йкесінше аурудың жалпы болжамын жақ сартады.

Қ ОСЫМШАЛАР:

1. ШФЖ анық таудың есептік ә дістері:

А) Шварц формуласы (балаларда қ олданылады):

40^* х бой (см)

ШФЖ= ^{_____________________________________}

сарысулық. креатинин (мкмоль/л)

^* Коэффициент «40» жасқ а байланысты ө згеріп отыруы мү мкін (кес. 6)

ШФЖ есептегенде коэффициенттің бала жасына тә уелділігі

В) Балалардағ ы (1-16 жас) ШФЖ анық тауғ а арналғ ан жаң а эмпирикалық формула (АҚ Ш-та George J. Schwartz бастағ ан ғ алымдар тобымен 2009 ж. ұ сынылғ ан), мұ нда қ ан сарысуындағ ы цистатин С, креатинин жә не мочевина дең гейлері ескеріледі:

GFR= 39.1 х [height/Scr]^0.516 х [1.8/cystatin C]^0.294 х [30/BUN]^0.169 х 1.099^male х [height/1.4]^0.188

GFR – шумақ фильтрациясының жылдамдығ ы (мл/мин/1, 73м)

height - бойы (м)

Scr – қ ан сарысуындағ ы креатинин (мг/дл)

cystatin C – қ ан сарысуындағ ы цистатин-С (мг/л)

BUN – қ андағ ы мочевина азоты (мг/дл)

male – ұ л балаларғ а 1, 099 кө бейткішін қ олданың ыз

С) Кокрофт-Голт формуласы (ересектерде қ олданылады):

(140-жас (ж)) х салмақ (кг) х коэффициент (еркектерге-1, 23, ә йелдерге-1, 05).

ШФЖ = _________________________________________________________________

сарысулық. креатинин (мкмоль/л)

2. Жасқ а байланысты сарысудағ ы креатинин, цистатин С жә не шумақ тық фильтрация жыдамдығ ының (ШФЖ) кө рсеткіштері. (Filler G. с соавт., Clin Chem. (1997) 43: 1077-1078 бойынша)