Параграф. Колоректалдық обырды ерте анықтауға скрининг жүргізу алгоритмі

40. Полипоз, жуан ішек обыры бойынша есепте тұ ратын 50, 52, 54, 56, 58, 60, 62, 64, 66, 68, 70 жастағ ы ә йелдер мен ерлердің нысаналы топтары болып табылады.

41. Колоректалдық обыр скринингі дайындық, скрининг жү ргізу жә не қ орытынды сатылардан тұ рады жә не оғ ан мыналар кіреді:

гемокульт-тесті;

оң гемокульт-тесті болғ ан жағ дайда ішек сілемейінің патологиялық учаскелерінде биопсия жү ргізумен олардың анық талу жағ дайында жаппай колоноскопияны жү ргізу;

42. Дайындық кезең іне мыналар кіреді:

Колоноскопия бө лімшелерін/кабинеттерін бейнетү сірілім мү мкіндіктерімен бейнеэндоскопиялық жабдық тармен жә не биопсия алуғ а арналғ ан жә не азинвазивті хирургиялық араласуларды (жің ішке ішекте жә не т.б.полиптерді алып тастау) жү ргізу ү шін аспаптармен қ амтамасыз ету;

Колоноскопия жү ргізудің кестесін бекіту;

Ақ параттық сү йемелдеу, скринингке шақ ыру, оның ішінде мекенжайынан шақ ыру, электрондық жә не бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарын қ олдану.

Бұ л ретте МСАК ұ йымдарының /МСАК ұ йымдарының профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшесінің дә рігерігерге дейінгі кабинетінің орта медицина қ ызметкері:

нысаналы топтардың тізімін қ ұ райды, ә р пациент ү шін тексерілу кү нін анық тайды жә не зерттеу жү ргізу ү шін гемокульт-тестімен қ амтамасыз етеді;

скринингтік тексеріп-қ араудың дайындық сатысында пациентке скринингтен ө туге қ ойылатын талаптар туралы хабарлайды: етеккір кезең інде, қ анталағ ан геморройда, несепте немесе дефекация кезіндегі айтарлық тар кү шенуден кейін қ ан болғ анда зерттеулер жү ргізбеген жө н. Тест нә тижелері МСАК ұ йымдарының /МСАК ұ йымдарының профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшесінің дә рігерігерге дейінгі кабинетінің орта медицина қ ызметкеріне оларды алғ ан кү ннен кейінгі 1-3 кү н ішінде жеткізілуі тиіс.

43.Скринингті жү ргізу сатысына кіреді:

гемокульт-тест жү ргізу, тестіні алғ аннан кейін жә не МСАК орта медицина қ ызметкерімен зерттеу жү ргізілгеннен кейін ережесін тү сіндірумен ол кө біне ү й жағ дайында жасалады:

тексеріп-қ арау ү шін таза, қ ұ рғ ақ ыдысқ а салынғ ан нә жістің кішкентай бө лігі пайдаланылады; материалды алу нә жістің ә р жерлеріне контейнер ұ шын енгізумен жү ргізу керек; материалды алғ аннан кейін қ ақ пақ ты жауып жә не контейнерді бірнеше рет қ ағ у керек; тест-картаның арнайы терезесіне нә жістің ө лшенген бө ліктерімен 3 тамшы ерітіндіні жағ у керек; 3-10 минуттан кейін (немесе ө ндірушінің тестте кө рсеткені бойынша) тестіні тү сіндіру керек.

44. Тест нә тижесін бағ алау пациенттің ө зі зерттеу жү ргізгеннен кейін жү ргізіледі (3-10 минуттан кейін немесе ө ндірушінің тестте кө рсеткені бойынша), егер тест ү й жағ дайында жасалса немесе зерттеу емханада жасалса медицина қ ызметкері тікелей жү ргізеді:

Т (тест) жә не С (бақ ылау) дең гейінде екі жолақ тың пайда болуы оң нә тиже ретінде есептеледі (нә жісте қ ан анық талса);

С (бақ ылау) дең гейінде бір жолақ тың пайда болуы теріс нә тиже ретінде есептеледі (нә жісте қ ан болмаса);

Т (тест) дең гейінде бір жолақ тың пайда болуы қ ате нә тиже ретінде есептеледі;

С (бақ ылау) дең гейінде жолақ тың болмауы қ ате нә тиже ретінде есептеледі (сонымен бірге жолақ тың тіптен болмауы);

45. Егер тест ү й жағ дайында орындалатын болса, пациентті немесе оның туысқ анын жолақ тардың пайда болуын Т жә не С дең гейлерімен қ айта суретке салып алу немесе камерағ а, телефонғ а нә тиженің дұ рыстығ ын дә лелдеу ү шін суретке тү сіріп алуын сұ рау керек.

46. Гемокульт-тест нә тижелерін алғ аннан кейін МСАК ұ йымдарының /МСАК ұ йымдарының профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшесінің дә рігерге дейінгі кабинетінің орта медицина қ ызметкері:

025-08/е нысанын толтырады, скрининг-тест бойынша сауалнама жү ргізеді;

гемокульт-тест нә тижелерін бағ алайды (оң, теріс).

Егер дұ рыс нә тиже болмаса тестіні қ айталау керек болады.

Гемокульт-тестісінің оң нә тижесін МСАК ұ йымдарының /МСАК ұ йымдарының профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшесінің дә рігерігерге дейінгі кабинетінің дә рігері растауы қ ажет.

47. Гемокульт-тесттің оң нә тижесінде пациент жуан ішектің бү кіл бө лігіне тексеріп-қ арауғ а (бұ дан ә рі – тоталдық колоноскопия) жіберіледі.

Бұ л ретте МСАК ұ йымдарының /МСАК ұ йымдарының профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшесінің дә рігерігерге дейінгі кабинетінің дә рігері:

гемокульт-тест нә тижелерін колоректалдық скринингке жататын пациенттер тізімінің журналына енгізеді;

пациентті тексеріп-қ арау жү ргізу, тексерілу ә дістемесі, колоноскопияғ а дайындық жү ргізудің қ ажеттілігі туралы ақ парат береді;

оң гемокульт-тест жағ дайында жү ргізілетін жаппай колоноскопия.

48. Бұ л ретте эндоскопия бө лімшесінің дә рігері:

Кө рсетілімдері бойынша ісіктерге, сілемейге биопсия жү ргізеді;

жің ішке аяқ ты тиісті аспаптар болғ ан жағ дайда полиптер анық талғ ан кезде клип салу немесе электрокоагуляция арқ ылы бір сә ттік полипэктомия немесе 0, 3-0, 5 см мө лшеріндегі полиптер кезінде «суық» биопсия жү ргізеді;

колоноскопиялық зерттеу бланкіне нә тижелерді (тікелей колоноскопиядан кейін жә не гистологиялық қ орытындыны алғ аннан кейін) енгізеді;

эндоскопиялық зерттеуден ө тетін адамдарғ а жұ қ тырмау мақ сатында эндоскопиялық ем-шараларды қ ауіпсіз жү ргізу жө ніндегі санитариялық -гигиеналық іс-шаралар кешенін жү зеге асырады.

49. Бір эндоскопиялық аппаратты пайдаланғ ан жағ дайда алдың ғ ы жә не келесі эндоскопиялық зерттеулердің арасындағ ы интервал тазартуды, жоғ ары дең гейдегі дезинфекция мен эндоскопиялық жабдық ты автоматты тазарту аппаратын пайдалану арқ ылы эндоскопты жууды жә не ү рлеуді ескере отырып, кемінде 20 минутты қ ұ райды.

50. Эндоскопия бө лімшесінің мейіргері:

Скрининг уақ ытында орындалғ ан жуан ішекті эндоскопиялық зерттеуді тіркеу журналында зерттеу жү ргізу кү нін, пациенттің тегін, атын, ә кесінің атын, жасын, мекенжайын кө рсете отырып, зерттеу жү ргізуді тіркейді;

ілеспелі бланкте «Материал скрининг бойынша алынды» деп белгіні кө рсете отырып, белгіленген қ ағ идаларғ а сә йкес ОД патоморфологиялық зертханасына/патологоанатомиялық бюросына алынғ ан биопсиялық материалды таң балайды, тіркейді жә не жібереді;

МСАК ұ йымына эндоскопиялық зерттеу нә тижелерін жібереді;

ОД патоморфологиялық зертханасында/патологоанатомиялық бюросында жү ргізілетін сілемейлі жуан ішектің биоптатын гистологиялық зерттеуге жібереді. Биоптатты морфологиялық интерпретациялау жалпығ а бірдей халық аралық стандарттарғ а жә не Дү ниежү зілік денсаулық сақ тау ұ йымының жіктемесіне сә йкес жү зеге асырылады.

51. Қ орытынды кезең ө зіне анық талғ ан патологиясы бар адамдарды диспансерлік есепке қ оюды, есепке алу-есептік статистикалық қ ұ жаттаманы ресімдеуді қ амтиды.

52. Бұ л ретте МСАК-тың профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшесінің дә рігері:

гомокульт-тесттің нә тижелерін алу кезінде:

теріс (нә жісте жасырын қ ан болмағ анда) болғ анда 2 жылдан кейін скрининг жү ргізуді ұ сынады;

оң (нә жісте жасырын қ ан болғ анда) болса, бірақ пациент қ ол қ ойғ ан жә не амбулаториялық пациенттің медициналық картасына жапсырылғ ан пациенттің колоноскопиядан бас тарту жағ дайы немесе эндоскопиялық зерттеу жү ргізуге медициналық қ арсы айғ ақ тары болғ ан жағ дайда пациентпен ә ң гімелеседі, бақ ылау гемокульт-тесттін жү ргізе отырып, қ ауіп тобына қ осады, клонопроктологқ а консультацияғ а жібереді.

53. Эндоскопиялық зерттеулердің нә тижелерін алу кезінде:

CS 1 (патологиясыз) зерттеліп-қ аралғ ан адамдарғ а 2 жылдан кейін скрининг шең берінде гмокульт-тест жү ргізуді ұ сынады;

CS 2-3 (жуан ішектің тұ қ ым қ уалаушылық ауруы жә не оның даму аномалиясы, ішектің созылмалы қ абыну аурулары) пациенттерді КДҰ /КДО гасторэнтерологына/ колопроктологына жібереді;

CS 4 (полип тә різді ісіктер) пациенттерге емделуді (полипэктомия), полипэктомиядан кейін 4-6 айдан соң бақ ылау колоноскопиясын жү ргізу арқ ылы аудандық онкологта, КДҰ /КДО гасторэнтерологында/ колопроктологында динамикалық бақ ылауда болуды ұ сынады;

CS 5-8 (морфологиялық верификациямен немесе онсыз жуан ішектің қ атерлі ісігі) пациенттерді ОД-ғ а кейіннен тұ ратын жері бойынша аудандық онкологта динамикалық бақ ылауда болуымен жібереді.

54. Колоректалдық скринигтің (гемокульт-тест, колоноскопия, мамандардың консультациялары) нә тижелері колоректалдық скринингке жататын пациенттерді есепке алу журналына, Ұ лттық скринигтік бағ дарламағ а қ атысушының паспортына, 025-08/е нысанына енгізіледі жә не ай сайын келесі есептік кезең нен кейінгі айдың 1-кү ніне дейін аумақ тық ақ параттық -талдамалық орталық қ а беріледі.

55. Терең детілген диагностика тағ айындалғ ан жағ дайда 025-08/е нысан тек КДҰ /КДО, ОД-дан барлық тағ айындалғ ан зерттеулердің нә тижелері алынғ аннан кейін ғ ана статистикалық ө ң деу ү шін беріледі.

Зерттеп-қ арау нә тижелері мен пациентті одан ә рі бақ ылау жө ніндегі ұ сынымдар учаскелік дә рігерге/жалпы практика дә рігеріне жіберіледі.