Студопедия

Главная страница Случайная страница

КАТЕГОРИИ:

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Науқас» жалғауы бар етістіктер






ح ُ ر و ف ُ ا ل ع ِ ل ّ ة ث َ ل ا ث َ ة: ا ل و ا و ، ا ل أ ل ف ، ا ل ي ا ء. (و ت ُ س َ م ّ َ ى ب ِ ذ َ ل ِ ك َ ل ِ ك َ ث ْ ر ُ ة ت َ غ َ ي ّ ُ ر ِ ه ا).

«Науқ ас» ә ріптер ү шеу: «ә л-уау», «ә л-ә лиф», «ә л-йа». (Олар жиі ауысып туруы себепті осылай аталып кеткен)

 

ا ل ف ِ ع ْ ل ُ ا ل م ُ ع ْ ت َ ل ّ ا ل أ َ خ ِ ر: م ا ك ا ن آ خ ِ ر ُ ه ُ ح َ ر ْ ف ُ ع ِ ل ّ ة. ن ح و: ي َ د ْ ع ُ و ، ي َ خ ْ ش َ ى ، ي َ ر ْ م ِ ى.

«Науқ ас» жалғ ауы бар етістіктер – бұ л «науқ ас» ә ріптердің біреуіне аяқ талатын етістіктер. Мысалы: ي َ د ْ ع ُ و «шақ ыру, дұ ғ а ету», ي َ خ ْ ش َ ى «қ орқ у», ي َ ر ْ م ِ ى «тастау».

 

ا ل ف ِ ع ل ا ل م ُ ع ْ ت َ ل ّ ب ا ل أ ل ف: ي ُ ر ْ ف َ ع ُ ب ا ل ض م ة ا ل م ق د ّ ر ة ع ل ى ا ل أ ل ف ، و ي ُ ن ْ ص َ ب ُ ب ا ل ف ت ح ة ا ل م ق د ر ة ، و ي ُ ج ْ ز َ م ُ ب ِ ح َ ذ ْ ف ِ ح َ ر ْ ف ِ ا ل ع ل ة. ن ح و: ي َ خ ْ ش ى ، ل َ ن ْ ي َ خ ْ ش َ ى ، ل م ي َ خ ْ ش َ.

«Ә л-ә лиф» ә рібіне аяқ талуына байланысты «науқ ас» етістік рафъ жағ дайында «ә лифтің» артына жасырынғ ан «дамма» белгісіне ие, насб жағ дайында ол жасырын «фатха» белгісіне, ал жә зм жағ дайында «науқ ас ә ріптің тү сіп қ алуы» белгісіне ие болады. Мысалы:

ا ل ف ِ ع ل ا ل م ُ ع ْ ت َ ل ّ ب ا ل و ا و أ و ا ل ي ا ء: ي ُ ر ْ ف ع ُ ب ا ل ض م ة ا ل م ق د ر ة ع ل ي ه ا ، و ي ُ ن ْ ص َ ب ُ ب ا ل ف ت ح ة ا ل ظ ا ه ر ة ، و ي ُ ج ْ ز َ م ُ ب ِ ح َ ذ ِ ف ِ ح َ ر ْ ف ِ ا ل ع ل ة. ن ح و: ي د ْ ع ُ و و ي َ ر ْ م ِ ى ، ل َ ن ْ ي َ د ْ ع ُ و َ و ل ن ي َ ر ْ م ِ ى َ ، ل م ي َ د ْ ع ُ و ل م ي َ ر ْ م ِ.

«Ә л-уау» немесе «ә л-йа» ә ріптеріне аяқ талуына байланысты «науқ ас» етістіктер: рафъ жағ дайында «науқ ас» ә рібінің артында жасырынғ ан «дамма» белгісіне, насб жағ дайында айқ ын «фатха» белгісіне, ал жә зм жағ дайында «науқ ас ә ріптің тү сіп қ алуы» белгісіне ие болады. Рафъ септігінде жалғ аудағ ы харакат дыбыстаудың ауыр болуы себепті айқ ындалмайды.

Жоғ арыда айтылғ андарды келесі кестеге қ орытындылап жинақ таймыз:

Септік ا ل ر ف ع ا ل ن ص ب ا ل ج ر ّ
Соң ында «ә лиф» болғ ан етістіктің жалғ ауы ض َ م ّ ة م ُ ق َ د ّ ر َ ة ف ت ح ة م ُ ق َ د ّ ر َ ة ح َ ذ ْ ف ح َ ر ْ ف ا ل ع ل ة
Соң ында «уау» немесе «йа» болғ ан етістіктің жалғ ауы ض َ م ّ ة م ُ ق َ د ّ ر َ ة ف ت ح ة ظ ا ه ِ ر َ ة ح َ ذ ْ ف ح َ ر ْ ف ا ل ع ل ة

Ү й тапсырмасы:

1. «Науқ ас» ә ріптер не екені туралы баяндап берің із.

2. «Науқ ас» ә ріптерге аяқ талатын етістіктер туралы жә не олар қ андай иъробқ а ие екені жайында мысалдармен баяндап берің із.

 


Поделиться с друзьями:

mylektsii.su - Мои Лекции - 2015-2024 год. (0.007 сек.)Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав Пожаловаться на материал