Ауыр науқастарға және олардың туыстарына көмек

Науқ астар кө бінесе кө ң іл-кү йінің тө мендеуіне жә не ө лім қ орқ ынышына шағ ымданады. Сондық тан дә рігер:

§ Тың дай білуі керек;

§ Вербальді емес тілді тү сіне білуі керек;

§ Эмоционалдық кө мек кө рсете білуі керек;

§ Науқ аспен ашық, сенімді тү рде сө йлесе білуі керек;

§ Оғ ан жанашырлық таныта білуі керек

§ Орындалмас ү міт ұ ялатпай, сұ рақ тарғ а шын жауап беруі керек;

§ Сұ рақ қ оюғ а мү мкіндік беруі керек;

§ Науқ астың қ ажеттіліктерін тү сіне білуі керек;

§ Науқ астың психикалық, ә леуметтік жә не жан дү ниесінің қ ажеттіліктерін назардан тыс қ алдырмауғ а жә не оны қ анағ аттандыруғ а тырысуы керек;

§ Қ иындық тарды кө ре білуге жә не оны жең уге дайын болуы керек;

Тө мендегіні ерекше атап кө рсету керек:

§ Науқ ас ө зінің қ орғ алуын қ алайды. Ол, оны тыныштандырып, оғ ан қ иналмайсың деп айтуын қ алайды.

§ Басқ а дә рігерлерден жә не ә леуметтік қ ызметкерден кө мек сұ рауғ а даяр болуы керек. Науқ асқ а жә не оның отбасына барлық мү мкіншіліктердің қ олданылып жатқ анын сезіну маң ызды.

§ Науқ ас ө зін оқ шауланғ андай, одан бір нә рсені жасырғ анын сезінбеуі керек. Науқ ас ү шін ең ауыры – дә рігердің оғ ан кө мек кө рсетуден бас тартуы.

Емдеудің маң ызды бір қ ұ раушысы – бұ л ауру сезімін қ айтаратынемдік қ ұ ралдар. Ауру сезімін қ айтарудың негізгі принциптері:

§ Негізгі сырқ атының емделуі

§ Ауырсыну шегін азайту:

- психотерапия

- антидепрессанттар жә не ұ йық татқ ыштар

§ Анальгетиктер

§ Анальгетиктердің ә сері болмағ ан жағ дайда анальгетик еместерді эмпирикалық тү рде тағ айындайды

§ Ү немі бақ ылау

Анальгетиктерді мынадай схема бойынша тағ айындайды:

§ 1 кезең - ә лсіз аурсыну: есірткілік емес анальгетиктер: аспирин, 600-900 мг ішке ә р 4 сағ сайын немесе парацетамол, 1 г ішке ә р 6 сағ сайын.

§ 2 кезең – тө зімді аурсыну: есірткілік анальгетиктер (ә лсіз, аз мө лшерде немесе есірткілік еместермен қ осылып): кодеин, 60 мг ішке ә рбір 4 сағ сайын немесе морфин, 5-10 мг ішке ә р 4 сағ сайын немесе оксикодон, 10 мг-ғ а дейін ішке ә р 4 сағ сайын немесе 30 мг ректальді ә р 8 сағ сайын.

§ 3 кезең – қ атты аурсыну: есірткілік анальгетиктер: жақ сысы морфин, 10 мг ішке ә р 4 сағ сайын немесе морфин сульфаты (ұ зақ ә сер ететін морфин препараты) 15 мг ішке ә р 12 сағ сайын.

Ұ зақ ә сер ететін морфин препараттарын тағ айындауғ а нұ сқ ау:

§ Мө лшерін ә р науқ асқ а жеке тағ айындайды; морфин таблетка тү рінде 10, 30, 60 жә не 100 мг –нан шығ арылады.

§ Аурсынуды тоқ татудың ә сері шағ ымғ а байланысты бағ аланады;

§ Емдеудің басында ұ зақ жә не қ ысқ а ә серлі препараттарды бірге тағ айындайды, мысалы ұ зақ ә серлі препарат пен 10 мг қ ысқ а ә серлі морфин таблеткасын;

§ Ұ зақ ә серлі морфиннің мө лшерін анық тау ү шін, қ ысқ а ә серлі морфиннің тә уліктік мө лшерін есептеп, оны екі қ абылдауғ а бө леді;

§ Таблеткаларды шайнамайды да жә не бө ліктерге де бө лмейді;

Есірткілік анальгетиктерді тағ айындау:

§ Морфиннің бастапқ ы мө лшері орташа 10 мг (5-20 мг) қ ұ райды ішке ә р 4 сағ сайын.

§ Қ ажет болса морфиннің бір қ абылдау мө лшерін 50% арттыру.

§ Морфинді ішке таблетка немесе микстура тү рінде тағ айындау дұ рыс. 1 мл микстурада 1 мг морфин бар.

§ Морфинді ә р 4 сағ сайын ү збей қ абылдау керек.

§ Егер аурсыну қ андай да бір анық ә серден пайда болса, мысалы дефакацияда, онда науқ ас морфинді уақ тылы, аурсынудың пайда болуынан бұ рын (қ алыпты жағ дайда 5 мг шамасында) қ абылдауы қ ажет.

§ Морфиннің жиі кездесетін теріс ық палының тү рі – іш қ атулары. Іш айдағ ыштарды тағ айындау алдын алудың ең жақ сысы. Дә реттің қ алыпты болуын қ адағ алайды.

§ Емдеудің басында 1-2 аптағ а қ ұ сқ ызбайтын препараттар тағ айындайды, мысалы галоперидол.

§ Науқ асқ а жә не оның туыстарына препарат, оның ә сері жә не теріс кө рсетулері жайлы айтып береді.

§ Басқ а заттарды (кокаин, этанол) қ олдану морфиннің ә серін жоғ арылатпайды.

§ Морфиннің орнына басқ а есірткілік анальгетиктерді қ олдануғ а болады.

Профилактика – бұ л аурудың алдын алудың жә не денсаулық ты сақ тауғ а, шынық тыруғ а бағ ытталғ ан шаралардың жиынтығ ы.

Дә рігер жү ргізетін профилактикалық шаралар:

§ Санитарлық ағ арту, оқ ыту

§ Жалпылай тексеру

§ Бақ ылау

§ Иммунизация жә не медикаментпен алдын алу

§ Психотерапия

§ Реабилитация

Профилактикалық тексерістер анамнез жинауды, физикалық жә не негізгі лабораториялық жә не инстурментальдық зерттеулерді қ амтиды.

Профилактикалық қ арау:

§ Салмақ ты ө лшеу;

§ АҚ ө лшеу;

§ Холестерин дең гейін зерттеу

§ Матка мойнынан алынғ ан жағ ындыны цитологиялық зерттеу;

§ Сү т бездерін зерттеу;

§ Тоқ ішек рагын анық тау;

§ Терінің қ атерлі ісіктерін дер кезінде анық тау;

§ Ауыз қ уысының гигиенасы жә не ауыз шырышты қ абатының рагын анық тау;